Η υπόθεση της Michelle Carter στάθηκε αφορμή στην Αμερική για μια έντονη
δημόσια συζήτηση όσον αφορά την ελευθερία της έκφρασης και την ευθύνη που μπορεί να βαραίνει κάποιον για την αυτοκτονία ενός ανθρώπου.
Η νομική ανάλυση του περιστατικού δεν αποτελεί στόχο του παρόντος σχολίου, αξίζει όμως να αναφερθεί ότι η απαξία της πράξης ηθικής συμμετοχής ενός προσώπου στην αυτοκτονία ενός άλλου προσώπου αναγνωρίζεται ως ειδική μορφή εγκλήματος στον ελληνικό ποινικό κώδικα (βλ.
Εγκλήματα Κατά της Ζωής της Ελισάβετ Συμεωνίδου-Καστανίδου,
Η Συμμετοχή σε Αυτοκτονία του Χάρη Παπαχαραλάμπους), και ειδικότερα στη διάταξη του άρθρου 301 του Ποινικού Κώδικα. Συγκεκριμένα, ορίζεται ότι “όποιος με πρόθεση κατέπεισε άλλον να αυτοκτονήσει, αν τελέστηκε η αυτοκτονία ή έγινε απόπειρά της, καθώς και όποιος έδωσε βοήθεια κατ’ αυτήν, τιμωρείται με φυλάκιση”.
Για το ελληνικό νομικό σύστημα, προϋπόθεση για το αξιόποινο της πράξης, είναι να υπάρχει πρόθεση του δράστη να πείσει τον άλλο να λάβει την απόφαση της αυτοκτονίας. Η δε ποινή της φυλάκισης μπορεί να είναι έως 5 έτη. Όπως έχει κριθεί μάλιστα από την ελληνική νομολογία, η κατάπειση αυτή σε αυτοκτονία στοιχειοθετείται όταν υπάρχει επίμονη πρόκληση για τη λήψη απόφασης αυτοκτονίας, κατόπιν “εξ υπαρχής προσπαθείας και εξ αποκλειστικής πρωτοβουλίας του καταπείθοντος” (βλ. 50694/1990 Πλημμελειοδικείου Αθηνών, δημοσιευμένη στην Υπεράσπιση 1991.435). Έτσι, δεν μπορεί να γίνει λόγος για κατάπειση, εφόσον το αυτόχειρας ήταν ούτως ή άλλως αποφασισμένος να αυτοκτονήσει.
Για το ελληνικό νομικό σύστημα, προϋπόθεση για το αξιόποινο της πράξης, είναι να υπάρχει πρόθεση του δράστη να πείσει τον άλλο να λάβει την απόφαση της αυτοκτονίας.
Η περίπτωση της πειθούς προϋποθέτει μία γλωσσική επικοινωνία (32/2005 Διαταγή Εισαγγελέα Εφετείου Θεσσαλονίκης, δημοσιευμένη στην ΠοινΔικ 2006.279), συνεπεία της οποίας το θύμα πείθεται να δώσει τέλος στη ζωή του, χωρίς περιθώρια αμφιβολιών. Από την άλλη πλευρά, στοιχειοθετείται το έγκλημα, εάν ο δράστης συνδράμει στην αυτοκτονία. Η βοήθεια που μπορεί να παράσχει ο δράστης μπορεί να είναι είτε με υλικά μέσα (λ.χ. παροχή δηλητηρίου) είτε με ηθική συμπαράσταση και ενίσχυση της ήδη ειλημμένης απόφασης αυτοκτονίας (λ.χ. παροχή συμβουλών και οδηγιών, ενίσχυση της ήδη υπάρχουσας απόφασης αυτοκτονίας) (361/2008 Απόφαση Στρατοδικείου Αθηνών δημοσιευμένη στην Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών ΝΟΜΟΣ).
Υπάρχουν, δηλαδή, δύο τρόποι να στοιχειοθετηθεί το έγκλημα του άρθρου 301 του Ποινικού Κώδικα: είτε με την εξ υπαρχής κατάπειση, είτε με την ενίσχυση της ήδη ληφθείσας απόφασης αυτοκτονίας (Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Θεσσαλονίκης 312/1964 δημοσιευμένη στα Ποινικά Χρονικά 1964.308).
Συνεπώς, η υπόθεση που σχολιάζουμε, στο πλαίσιο του ελληνικού ποινικού συστήματος, θα πληρούσε τις προϋποθέσεις για την αντιμειμενική υπόσταση του εγκλήματος του άρθρου 301 του Ποινικού Κώδικα.
