Ο νομός Σερρών είναι ένας τόπος με πολλά πρόσωπα και αντιθέσεις, γεμάτος εικόνες που εναλλάσσονται με τις εποχές. Όποτε κι αν τον επισκεφθείς, θα ανακαλύψεις κάτι καινούργιο.
Έχει πάρα πολλά χωριά που, μαζί με τα επιβλητικά και συνάμα φιλόξενα βουνά του, το Μπέλες, τον Λαϊλιά και τον Όρβηλο, καλούν τον επισκέπτη σε περιπλάνηση και ανακάλυψη. Έχει λουτρά με ιαματικά νερά που δίνουν ζωή. Έχει οχυρά, το Ρούπελ, που κάθε χρόνο αυξάνει τους επισκέπτες του. Έχει οινοποιεία και αποσταγματοποιεία – σύντομα θα συζητάμε και για τα κρασιά των Σερρών, που μας εκπλήσσουν με όλο και περισσότερες ετικέτες και όλο και καλύτερη ποιότητα.
Ο Στρυμόνας, ο ποταμός που διατρέχει τον νομό σαν αρτηρία ζωής, εκβάλλει στη θάλασσα. Ναι, ο νομός Σερρών έχει και παραλίες – μια από τις πολλές εκπλήξεις του. Αλλά και λίμνη. Την Κερκίνη – μια από τις πιο γνωστές λίμνες της Ελλάδας, παγκόσμια αναγνωρισμένη για τη βιοποικιλότητά της. Εκεί βρίσκουν καταφύγιο χιλιάδες αποδημητικά πουλιά.
Εκεί και το σπήλαιο της Αλιστράτης, το φαράγγι του Αγγίτη, οι ελαιώνες με εξαιρετικό ελαιόλαδο, η Αμφίπολη με το επιβλητικό λιοντάρι – όλα συνθέτουν έναν τόπο με βαθιές ρίζες, φυσικό πλούτο και μοναδικό χαρακτήρα.
Και μέσα στην ίδια την πόλη των Σερρών υπάρχει το αυτοκινητοδρόμιο, η μεγαλύτερη πίστα στην Ελλάδα. Διεθνών προδιαγραφών, προσελκύει επισκέπτες από όλη τη χώρα αλλά και τα γειτονικά κράτη. Και δεν είναι μόνο οι αγώνες αυτοκινήτου: στον νομό διοργανώνονται και αγώνες υπεραποστάσεων, που φέρνουν κοντά λάτρεις του αθλητισμού από κάθε γωνιά.
Ο ποδηλατικός τουρισμός, οι πεζοπορίες, οι βαρκάδες στη λίμνη και η πλούσια τοπική γαστρονομία συνυπάρχουν με τρόπο αρμονικό. Ο νομός Σερρών δεν είναι για μια απλή εκδρομή του Σαββατοκύριακου, δεν φτάνει ο χρόνος, είναι προορισμός που αξίζει να τον ζήσεις σε βάθος.
Ρούπελ: Ζωντανή Μνήμη
Όσα κι αν έχει διαβάσει κανείς για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα οχυρά και τους ήρωες του, τίποτα δεν συγκρίνεται με την εμπειρία της επίσκεψης στο Οχυρό Ρούπελ. Εκεί η ιστορία δεν διαβάζεται. Ζωντανεύει. Μόνο περπατώντας μέσα στους υπόγειους διαδρόμους και θαλάμους –συνολικά 21 οχυρά, με συνολικό μήκος στοών 4.251 μέτρα και μήκος καταφυγίων 1.849 μέτρα– μπορείς να αντιληφθείς το εύρος και το βάθος του σχεδιασμού του. Είχε ξεκινήσει η υλοποίησή του ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ’30, επί Ιωάννη Μεταξά, με μακρόπνοο σχεδιασμό, πρόνοια για τη χρηματοδότηση και τεχνική αρτιότητα σπάνια για την εποχή. Τον πρόλαβε ο πόλεμος, όμως το έργο είχε ήδη θεμελιωθεί.
Η αμυντική γραμμή του Ρούπελ εκτείνεται από το Μπέλλες ως τη Ροδόπη στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα και, για την ακρίβεια, κατασκευάστηκε την περίοδο 1936-1940. Θεωρείται το μεγαλύτερο κατασκευαστικό έργο στην Ελλάδα του 20ού αιώνα. Μεταπολεμικά, χρησιμοποιήθηκε μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 1990, οπότε, μετά τις γεωπολιτικές αλλαγές στη νοτιοανατολική Ευρώπη και την ένταξη της Βουλγαρίας στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ, παροπλίστηκε. Σήμερα, μένει ως ζωντανό μνημείο μνήμης.
Αυτό που αντικρίζει ο επισκέπτης είναι τα απομεινάρια μιας προσπάθειας ηρωικής. Συγκινείται και εντυπωσιάζεται από τη δύναμη και τα ψυχικά αποθέματα των ανθρώπων που κράτησαν την αντίσταση εκεί. Ωστόσο είναι σημαντικό πως, πλέον, έχουν αναλάβει τις ξεναγήσεις νέα, μορφωμένα παιδιά, με σεβασμό στην ιστορική ακρίβεια και σωστή αισθητική προσέγγιση, οδηγώντας τον επισκέπτη πίσω στον χρόνο. Το Ρούπελ έχει μετατραπεί σε πρότυπο μουσειακού χώρου, όπου η εμπειρία είναι ολιστική: αφηγηματική, οπτική, βιωματική.
Το φυσικό τοπίο που περιβάλλει το οχυρό είναι επιβλητικό, όλες τις εποχές του χρόνου. Τα φυλάκια, τα στρατιωτικά κτίσματα, η τάξη και η καθαριότητα θυμίζουν περισσότερο μοναστήρι παρά στρατιωτική εγκατάσταση.
Ο ιστορικός τουρισμός, μέρος του ευρύτερου πολιτιστικού τουρισμού, γνωρίζει ταχεία ανάπτυξη. Προσελκύει επισκέπτες που δεν αναζητούν απλώς την ομορφιά ενός τόπου, αλλά επιδιώκουν να κατανοήσουν βαθύτερα την ιστορική του ταυτότητα. Το Οχυρό Ρούπελ προσφέρει ακριβώς αυτό: συνδυασμό γνώσης, μνήμης και ουσιαστικής αναψυχής.
Βαρκάδα στη Λίμνη Κερκίνη
Ο Νίκος Γάλλιος δεν είναι απλώς οδηγός. Φυσιοδίφης και χαρισματικός αφηγητής, μαγνητίζει τους επισκέπτες όχι με «επιστημονικά δεδομένα», αλλά με λόγια βγαλμένα από την καρδιά. Ξέρει τα πουλιά όχι από τα βιβλία, αλλά γιατί τα ζει καθημερινά. Η βάρκα του –ή μάλλον οι βάρκες του– δεν είναι απλώς μέσο μεταφοράς, αλλά κι ένας «σύνδεσμος» με τη λίμνη για όσους συμμερίζονται το ίδιο πάθος: την αγάπη για τη φύση, για την αρμονία, για την κοινωνία των πουλιών που καθρεφτίζει τη δική μας.
Τα νερά της Κερκίνης κινούνται αδιάκοπα, δεν λιμνάζουν ποτέ. Είναι ένα οικοσύστημα ζωντανό, δυναμικό, γεμάτο συμβολισμούς. Η διαρκής κίνηση είναι ένας ακόμη συμβολισμός που αρέσει στον Νίκο.
Κι αν όλα αυτά δεν αρκούν, υπάρχει και η οινοβαρκάδα – μια μοναδική εμπειρία που συνδυάζει τη φυσιολατρική περιήγηση με τις γεύσεις του τόπου και τις ιστορίες του. Μαζί με την Κωνσταντίνα, από το φιλόξενο Κτήμα του Αποστόλη, οργανώνουν ξεχωριστές περιηγήσεις στη λίμνη με κρασί και τοπικά εδέσματα. Ένα flight τεσσάρων κρασιών από αμπελώνες της περιοχής –κυρίως από το χωριό Άμπελοι, που το ίδιο του το όνομα δηλώνει και την παράδοση της αμπελοκαλλιέργειας στον τόπο– συνοδεύεται από τοπικά τυριά, αλλαντικά και φρούτα. Είναι μια εμπειρία που δεν την ξεχνάς, καθώς αφήνει μέσα σου αίσθημα γαλήνης, αλλά και βαθύτερης σύνδεσης με το τοπίο, τον χρόνο, με εσένα τον ίδιο.
Ησυχαστήριο Τιμίου Προδρόμου: Ένα Μοναστήρι-Κόσμημα
Στα γύρω χωριά, λένε: «Το Ακριτοχώρι έχει το μοναστήρι». Και μόνο αυτή η φράση μαρτυρά τον ρόλο του Ησυχαστηρίου Τιμίου Προδρόμου ως ξεχωριστού τόπου που λειτουργεί σαν φάρος πνευματικότητας στην περιοχή. Ένας πόλος έλξης χιλιάδων επισκεπτών κάθε χρόνο, σε απόσταση 24 χιλιομέτρων από το Σιδηρόκαστρο και 50 από την πόλη των Σερρών.
Το μοναστήρι είναι καινούργιο. Όσο παλιά είναι η Μονή Ξενοφώντος στο Άγιον Όρος –της οποίας αποτελεί μετόχι–τόσο σύγχρονο είναι αυτό το γυναικείο ησυχαστήριο. Χτισμένο σε μια περιοχή που κάποτε δύσκολα θα φανταζόταν κανείς πως θα μεταμορφωνόταν σε προορισμό. Οι 45 μοναχές που το υπηρετούν σε υποδέχονται πρόσχαρα. Γνωρίζουν πως μόνο με την αγάπη, την ενσυναίσθηση και την ευγένεια μπορείς να προσφέρεις τη δυνατότητα στους επισκέπτες να νιώσουν τη γαλήνη και την αθόρυβη δύναμη της πίστης.
Δεν θέλεις να φύγεις, κάθεσαι στα ξύλινα παγκάκια και αφήνεις το βλέμμα σου να χαθεί πάνω από τη λίμνη, μέσα στα δέντρα, στον ορίζοντα. Η φύση εδώ έχει ντύσει τον χώρο με γενναιοδωρία. Ο ναός δεσπόζει επιβλητικός, με αρχιτεκτονική αρτιότητα και απλότητα.
Για Πέστροφα στα Άνω Πόροια
Πριν από 45 χρόνια, όταν ο όρος «γαστρονομικός τουρισμός» δεν υπήρχε ούτε ως σκέψη, ένας άνθρωπος στα Άνω Πόροια Σερρών έστρωνε τον δρόμο. Ο Δημήτρης Θεοδωρακέλης άνοιξε μια ταβέρνα της οποίας το μενού είχε ως πρωταγωνιστή ένα ψάρι του ποταμού: την πέστροφα. Αλλά δεν αρκέστηκε μόνο στο πιάτο. Δημιούργησε πεστροτροφείο, έναν υδροηλεκτρικό σταθμό –για την εποχή σχεδόν επιστημονική φαντασία– και έναν νερόμυλο, ιδιοκατασκευές με τη δική του επιμέλεια. Οραματιστής, και εφευρετικός, είχε ως συνοδοιπόρο του όλα αυτά τα χρόνια μια… αλεπού – κυριολεκτικά.
Μετά το φευγιό «σε άλλους πλανήτες» του Δημήτρη, τη σκυτάλη πήραν τα παιδιά του και τα εγγόνια του. Ένας από αυτούς, ο νεότερος, ονειρεύεται να συνεχίσει την καινοτομία: να φέρει φυσικά κρασιά στο χωριό του παππού, να ενώσει τη γεύση της πέστροφας με τα orange wines που λατρεύει. Τα φαντάζεται ήδη να συνοδεύουν την καπνιστή εκδοχή, ενώ μια ρετσίνα παλαιωμένη θα «μιλά» ιδανικά με την τηγανητή.
Περπατήστε το μονοπάτι μέσα στο δάσος μέχρι εκεί – μόλις 600 μέτρα από το χωριό. Η ανηφόρα μέσα στο πλατανόδασος αξίζει κάθε βήμα, σε όλες τις εποχές του χρόνου, καθώς το τοπίο αλλάζει. Καθίστε μέσα ή έξω, ανάλογα με την εποχή και τη διάθεση. Ζητήστε εμφιαλωμένο κρασί – ο κατάλογός τους περιλαμβάνει προσεγμένες επιλογές. Αν είστε τυχεροί, μπορεί να δείτε να κατεβαίνει από το βουνό και μια αλεπού. Από εκείνες που αγαπούσε ο Δημήτρης Θεοδωρακέλης.
Τα Άνω Πόροια είναι από τα πιο όμορφα χωριά του νομού Σερρών. Αν αποφασίσετε να διανυκτερεύσετε, στον ξενώνα «Βιγλάτωρας» του Στέλιου Καλέση η φιλοξενία δεν είναι τυπική και διεκπεραιωτική· είναι πράξη ουσίας. Η αγροδιατροφή παντρεύεται με τον τουρισμό και τα πρωινά του είναι εμπειρία από μόνα τους.
Η Κοιλάδα των Σερρών: Ευρωπαϊκή Ανάσα στην Καρδιά της Πόλης
Αν έχεις φίλους από τις Σέρρες, δεν υπάρχει περίπτωση να μη σου συστήσουν μια βόλτα στην Κοιλάδα, που θα σε ταξιδέψει… στην Ευρώπη. Με ποδήλατα που περνούν αθόρυβα, περιπατητές σε ήρεμους ρυθμούς, δρομείς, γέλια από τα παιδιά γύρω από τη λιμνούλα, γεφύρια ξύλινα, δέντρα παντού και πράσινο όσο φτάνει το βλέμμα. Η Κοιλάδα είναι μια πολυτέλεια που λίγες ελληνικές πόλεις διαθέτουν. Και στις Σέρρες δεν είναι απλώς κοντά στην πόλη — είναι μέσα στην πόλη. Στην καθημερινότητά της.
Εδώ γεννιούνται οι επόμενοι μαραθωνοδρόμοι. Κάποιοι ξεκινούν από την Κοιλάδα για χαλαρό περπάτημα και φτάνουν, μέσα από τα μονοπάτια, ως ψηλά στον Λαϊλιά. Άλλοι, πάλι, έρχονται απλώς για να πάρουν μια ανάσα, γεμίζοντας το καλοκαίρι τα καφέ και τα μπαρ στη γειτονιάς, με το δροσερό αεράκι από το βουνό να κατεβαίνει και να αναζωογονεί.
Η Κοιλάδα είναι ευρωπαϊκή στον αέρα της, στον τρόπο με τον οποίο της δείχνουν τον σεβασμό τους οι άνθρωποι, στη λειτουργία της μέσα στην πόλη. Και δεν είναι τυχαίο: οι Σέρρες γειτνιάζουν με την Ευρωπαϊκή Ένωση – η Βουλγαρία είναι κυριολεκτικά δίπλα. Και το βλέμμα της πόλης στρέφεται όλο και περισσότερο προς τα βόρεια. Όχι προς τα κάτω, προς την Αθήνα, στην πρωτεύουσα που μοιάζει μακρινή και γεωγραφικά και σε ό,τι αφορά τους δεσμούς μαζί της.
Kerkini Lake Run
Δεν είναι απλώς ένας αγώνας τρεξίματος. Το Kerkini Lake Run,* που φέτος πραγματοποιήθηκε για έβδομη χρονιά, έχει εξελιχθεί σε μια από τις σημαντικότερες διοργανώσεις της ευρύτερης περιοχής – και όχι μόνο σε επίπεδο αθλητισμού. Πρόκειται για μια ολοκληρωμένη εμπειρία, μια πρόσκληση και για να χαρούμε την επαφή με τη λίμνη, τις εικόνες και την ομορφιά που προσφέρει.
Με τον μεγαλύτερο αριθμό συμμετοχών μέχρι σήμερα, είναι ένας δυναμικός τρόπος προβολής και ανάδειξης του οικοσυστήματος της λίμνης και της ευρύτερης περιοχής, μια ακόμη αφορμή για να επισκεφθούμε τις Σέρρες.
* Στο πλαίσιο του διακρατικού προγράμματος συνεργασίας «Αξιοποιούμε ΜΑΖΙ ποδηλατικό τουρισμό και πεζοπορία και τις 4 εποχές» που υλοποιεί η Αναπτυξιακή Εταιρεία Σερρών (ΑΝΕΣΕΡ Α.Ε.) μαζί με τον Αναπτυξιακό Οργανισμό Λάρισας (ΑΕΝΟΛ) και τη Γαλλική Ομάδα Τοπικής Δράσης του Ventoux.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
