Κάναμε μια μικρή αναδρομή στο παρελθόν και ετοιμάσαμε ένα infographic, το οποίο αποτυπώνει 4 φωτογραφίες στον πολιτικό χρόνο. Πέρα από το σήμερα, λοιπόν, βλέπουμε πόσο δημοφιλείς ήταν 100 περίπου μέρες από την ανάληψη της εξουσίας οι Αλέξης Τσίπρας, Αντώνης Σαμαράς και Γιώργος Παπανδρέου.
Για τις περισσότερες κυβερνήσεις, το πρώτο τρίμηνο θυμίζει περισσότερο “μήνα του μέλιτος”. Οι 100 πρώτες μέρες στην εξουσία μπορεί να μην είναι παρά ένα πρώτο δείγμα γραφής, όμως τείνουν να συμπίπτουν με μια γενικότερη ευφορία και διαλλακτικότητα από την πλευρά της κοινής γνώμης, που αργά ή γρήγορα, είτε μιλάμε για καλές είτε για κακές κυβερνήσεις, έρχεται στο τέλος της.
Μια δημοσκόπηση για την πορεία της κυβέρνησης Μητσοτάκη στις 100 πρώτες μέρες της θητείας της ήρθε στο φως της δημοσιότητας την περασμένη εβδομάδα από την εταιρεία Pulse για λογαριασμό του ΣΚΑΪ, και δείχνει ότι το honeymoon για την κυβέρνηση Μητσοτάκη καλά κρατεί, κάτι που ασφαλώς συνδέεται και με το γεγονός ότι το αντίπαλο δέος, ο ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα, μοιάζει να βρίσκεται σε φάση ενδοσκόπησης.
Έτσι, η ψαλίδα μεταξύ των δύο πρώτων κομμάτων στην πρόθεση ψήφου παραμένει σημαντική, στις 13,5 μονάδες, ενώ στο ερώτημα ποιον από τους δύο θεωρούν καταλληλότερο για πρωθυπουργό, το 45% των ερωτηθέντων απαντά τον Κυριάκο Μητσοτάκη και το 26% τον Αλέξη Τσίπρα, μια διαφορά 19 μονάδων. Την ίδια στιγμή, 6 στους 10 δηλώνουν ότι τα πράγματα πάνε προς τη σωστή κατεύθυνση.
Τι σημαίνουν όμως όλα αυτά τα στοιχεία; Πώς αξιολογούσαν οι πολίτες τους προηγούμενους πρωθυπουργούς σε αντίστοιχο σημείο στη θητεία τους; Κάναμε μια μικρή αναδρομή στο παρελθόν και ετοιμάσαμε αυτό το infographic, το οποίο αποτυπώνει 4 φωτογραφίες στον πολιτικό χρόνο. Πέρα από το σήμερα, λοιπόν, βλέπουμε πόσο δημοφιλείς ήταν 100 περίπου μέρες από την ανάληψη της εξουσίας οι Αλέξης Τσίπρας, Αντώνης Σαμαράς και Γιώργος Παπανδρέου.
Όσο για την ερμηνεία μας πάνω στα στοιχεία αυτά, με βάση τον πολιτικό τόπο και χρόνο της κάθε περιόδου, παρακάτω θα βρείτε 5 χρήσιμα συμπεράσματα:
1) Η κυβέρνηση Μητσοτάκη τυγχάνει ευρείας αποδοχής
Τον Απρίλιο του 2015, μόλις 1 στους 2 έβλεπε θετικά τις κινήσεις της κυβέρνησης Τσίπρα, η οποία τότε βρισκόταν εν μέσω της επεισοδιακής διαπραγμάτευσης με τους δανειστές που οδήγησε στο δημοψήφισμα.
Το γεγονός ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει κινηθεί συναινετικά, επενδύοντας σε μια νέα κανονικότητα δείχνει να αποφέρει καρπούς, δίνοντας την αίσθηση ότι τα πράγματα κινούνται προς μία σωστή κατεύθυνση, κάτι που προφανώς δεν ίσχυε ως αίσθηση στην κοινωνία ούτε το 2015, εν μέσω κρίσης και με την αντιμνημονιακή ρητορική στα ύψη, ούτε φυσικά επί της ιδιαίτερα αντιδημοφιλούς κυβέρνησης Σαμαρά, όταν θετικά αποτιμούσε το κυβερνητικό έργο ένα ποσοστό μόλις 38%.
Το ότι 6 στους 10 βλέπουν θετικά τα πεπραγμένα της κυβέρνησης Μητσοτάκη μέχρι στιγμής είναι λοιπόν ένα ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό αν το δει κανείς συγκριτικά και αποτυπώνει μια ευρεία αποδοχή της νέας κυβέρνησης από την κοινωνία.
2) Η επίκληση εξωτερικών απειλών συσπειρώνει αλλά ναρκοθετεί
Σε ό,τι αφορά τώρα το ποιον οι ερωτηθέντες θεωρούν καταλληλότερο πρωθυπουργό, τα πράγματα είναι λίγο πιο σύνθετα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης διατηρεί και με το παραπάνω το σημαντικό προβάδισμα που έχει εδώ και χρόνια σε ό,τι αφορά την καταλληλότητά του για πρωθυπουργός: 45% τον θεωρεί καταλληλότερο έναντι του 26% που θεωρεί καταλληλότερο τον Αλέξη Τσίπρα.
Ωστόσο, τόσο ο Αλέξης Τσίπρας, όσο και ο Γιώργος Παπανδρέου “χτύπαγαν” σε αντίστοιχο σημείο της θητείας τους ελαφρώς υψηλότερα ποσοστά, λίγο πάνω του 50%. Στην περίπτωση Τσίπρα, αυτό συνδέεται ασφαλώς με το γεγονός ότι επενδύοντας σε μια εθνικιστική ρητορική -εμείς εναντίον των ξένων δανειστών μας-, είχε συσπειρώσει τόσο το εκλογικό του κοινό, όσο κι ένα ευρύτερο μέρος της κοινής γνώμης.
Η επίκληση ενός κοινού, εξωτερικού εχθρού, η επίκληση με άλλα λόγια μιας εξωτερικής απειλής, δούλεψε ως στρατηγική για τον Αλέξη Τσίπρα, κάτι που επιβεβαιώθηκε και στο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Το εθνικιστικό αυτό κρεσέντο δημιούργησε όμως το ναρκοπέδιο της επόμενης φάσης, υπονομεύοντας τις επόμενες μέρες του στην εξουσία.
3) Το έρεισμα Τσίπρα στην κοινωνία έχει ξεφουσκώσει σημαντικά
Αν πάντως κάτι είναι πραγματικά εντυπωσιακό, είναι το γεγονός ότι αυτοί που θεωρούν τον Αλέξη Τσίπρα καταλληλότερο για πρωθυπουργό σήμερα (26%) είναι εξίσου ολίγοι (πάλι 26%) με εκείνους που έβλεπαν ως καταλληλότερο τον Αντώνη Σαμαρά τον Απρίλιο του 2015, λίγους μήνες πριν αναγκαστεί να παραιτηθεί από πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, στο δρόμο με άλλα λόγια για την έξοδο από την αρχηγία.
Ο Σαμαράς ήταν τότε ένας ηττημένος πολιτικός, έχοντας συγκεντρώσει στις πρώτες εκλογές του 2015 το ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό του 28% και έχοντας διαχρονικά στη διάρκεια της θητείας του υπάρξει ιδιαίτερα αντιδημοφιλής στην ευρεία κοινή γνώμη (περισσότερα γι’ αυτό στο Συμπέρασμα #4). Σε αντίθεση δε με τον Τσίπρα, ήταν ένας αρχηγός δίχως πραγματική προοπτική να παραμείνει ηγέτης του κόμματός του.
Αντιθέτως, η ηγεμονία του Αλέξη Τσίπρα μέσα στο κόμμα του δεν αμφισβητείται και στο απόγειο της ισχύος του επρόκειτο για έναν από τους πιο δημοφιλείς πρωθυπουργούς των τελευταίων ετών. Πώς εξηγείται λοιπόν το γεγονός ότι το ποσοστό που πήρε το κόμμα του στις εκλογές (32%) είναι υψηλότερο του ποσοστού που τον θεωρεί σήμερα καταλληλότερο για πρωθυπουργό κατά 4 μονάδες;
Μια ανάλυση των ποιοτικών παραγόντων καταδεικνύει ότι τα στοιχεία είναι μάλλον ανησυχητικά για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης – άλλη μια ένδειξη ότι το έρεισμα του Τσίπρα στην κοινωνία έχει την τάση να υπερτιμάται από τους αναλυτικές της πολιτικής επικαιρότητας συστηματικά.
4) Η κυβέρνηση Σαμαρά δεν πέρασε μήνα του μέλιτος
Η κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά αναδείχθηκε στο απόγειο της κρίσης, μετά από δύο απανωτές εκλογικές αναμετρήσεις και έχοντας πετύχει στη δεύτερη απ’ αυτές έναν μερικό μόνο επαναπατρισμό ψηφοφόρων που προηγουμένως την είχαν εγκαταλείψει για κόμματα πιο κεντρώα ή φιλελεύθερα. Ήρθε στην εξουσία μετά από την πιο συγκρουσιακή περίοδο που έχει βιώσει η συντηρητική παράταξη στην ιστορία της και στηρίχθηκε από τους ψηφοφόρους σε μεγάλο βαθμό ως ανάχωμα στην απότομη και απροσδόκητη άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς να απολαμβάνει όμως, όπως φαίνεται και από τα στοιχεία, ευρεία απήχηση στην κοινωνία.
Στις 100 μέρες από την ανάληψη των καθηκόντων της, βλέπουμε λοιπόν ότι είχε το χαμηλότερο με διαφορά ποσοστό θετικής αποτίμησης των πεπραγμένων της. Ο Αντώνης Σαμαράς θεωρείτο καταλληλότερος ως πρωθυπουργός από ένα χαμηλό συγκριτικά ποσοστό της κοινής γνώμης (μόλις 41%), με την ψαλίδα σε ό,τι αφορά την καταλληλότητα σε σχέση με τον τότε αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξη Τσίπρα να είναι μόλις 12 μονάδες (η ψαλίδα Μητσοτάκη- Τσίπρα σήμερα είναι 19 μονάδες και η ψαλίδα Τσίπρα-Σαμαρά το 2015 ήταν 27 μονάδες). Σε ό,τι δε αφορά την ψαλίδα μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ στην πρόθεση ψήφου, ήδη στις 100 μέρες το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα τον κόντραρε στα ίσια.
Με άλλα λόγια, σε σχέση με τους άλλους πρωθυπουργούς, μοιάζει το περίφημο honeymoon για την κυβέρνησή του να ήταν από βραχύ μέχρι ανύπαρκτο – ίσως γι’ αυτό να οδηγήθηκε τόσο γρήγορα στην έξοδο από την εξουσία.
5) Tίποτα δεν κρατά για πάντα
Αν κάτι έχουμε την τάση να ξεχνάμε είναι το πόσο δημοφιλής ήταν η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου στην αρχή της θητείας της. Η δημοφιλία αυτή εντυπωσιάζει ιδιαίτερα. όταν αναλογιστεί κανείς πού κατέληξε το μέχρι τότε φαινομενικά παντοδύναμο ΠΑΣΟΚ στις αμέσως επόμενες εκλογές.
Και όμως, ένα 52% θεωρούσε τον Γιώργο Παπανδρέου καταλληλότερο για πρωθυπουργό 100 μέρες από την αρχή της θητείας του. Τον Ιανουάριο του 2010 “έριχνε” σχεδόν 30 μονάδες σε ό,τι αφορά την καταλληλότητα στον τότε αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αντώνη Σαμαρά, ενώ το ΠΑΣΟΚ διατηρούσε ένα υγιέστατο προβάδισμα 12 μονάδων από τη ΝΔ στην πρόθεση ψήφου.
Για άλλη μια φορά, τα δημοσκοπικά στοιχεία για την κυβέρνηση Παπανδρέου δείχνουν πόσο γρήγορα μπορεί να αλλάξουν τα πράγματα στο πολιτικό σκηνικό όταν οι συνθήκες κανονικότητας πάνε περίπατο. Άλλωστε, οι πρώτες 100 μέρες είναι μόνον η αρχή. Η ουσία για μια κυβέρνηση είναι πόσο καλά προετοιμάζεται για τις 100 τελευταίες, αλλά και για την υστεροφημία της, πολύ μετά την απομάκρυνση του εκάστοτε πρωθυπουργού από την εξουσία.
Πηγές
- Τα στοιχεία που χρησιμοποιούνται βασίζονται σε ανάλυση των ευρημάτων 15 συνολικά ερευνών κοινής γνώμης που διενεργήθηκαν από 9 διαφορετικές εταιρείες δημοσκοπήσεων.
- Συγκεκριμένα, για την κυβέρνηση Μητσοτάκη τα στοιχεία προέρχονται από την πρόσφατη δημοσκόπηση της Pulse για τον ΣΚΑΪ του Οκτωβρίου 2019.
- Για την κυβέρνηση Τσίπρα βασιζόμαστε σε δημοσκοπήσεις της περιόδου Απριλίου/Μαΐου 2015, για την κυβέρνηση Σαμαρά της περιόδου Σεπτεμβρίου/Οκτωβρίου 2012, και τέλος για την κυβέρνηση Παπανδρέου, βασιζόμαστε σε δημοσκοπήσεις του Ιανουαρίου 2010.
