Κυριακή, τελευταία μέρα του Φεστιβάλ Kινηματογράφου στη Θεσσαλονίκη. Η πόλη είναι συννεφιασμένη. Ο ήλιος, που μας χάριζε τα μοναδικά ηλιοβασιλέματα τη στιγμή που βγαίναμε από τις αίθουσες του λιμανιού, έχει φύγει.
Η πόλη και οι αίθουσες δονούνται κυριολεκτικά από την αεροπορική επίδειξη στον χώρο της Νέας Παραλίας που διαρκεί μιάμιση ώρα. Πλήθος κόσμου, οικογένειες με παιδιά έσπευσαν να παρακολουθήσουν ένα υπερθέαμα επίδειξης δύναμης και ανάτασης εθνικού φρονήματος. Αναρωτιέμαι, πόσο να κοστίζει αυτό το σόου; Άραγε, να έχει παρακολουθήσει κάποιος από αυτούς κάποια προβολή του φετινού φεστιβάλ;
Περπατώ από το λιμάνι στο Ολύμπιον και μετά στον κινηματογράφο «Μακεδονικόν» για να προλάβω. Το φεστιβάλ έχει αυξήσει τα σημεία προβολών για να απευθυνθεί σε περισσότερους κατοίκους.
Η πόλη είναι γεμάτη με λεωφορεία από την Τουρκία. Χιλιάδες Τούρκοι επισκέπτες βρίσκονται στο Τουρκικό Προξενείο για την επέτειο θανάτου του Ατατούρκ. Σκέφτομαι πως αυτό δεν συνέβαινε πριν τον Μπουτάρη. Είναι αποτέλεσμα της πολυπολιτισμικής Θεσσαλονίκης που είχε για σημαία στο όραμά του για την πόλη. Ένα δρόμο που άνοιξε ο κυρ-Γιάννης κόντρα σε όλους του πατριδολάγνους και εθνικιστές της Βόρειας Ελλάδας.
Ο Γιάννης Μπουτάρης
Περπατώ σε μια πόλη με διαφορετικές ταχύτητες. Μια πόλη που σήμερα πενθεί την απώλεια ενός φωτεινού ανθρώπου και οραματιστή. Ενός χαρισματικού και προοδευτικού ηγέτη, που άνοιξε τα μάτια και τα μυαλά των κατοίκων της πόλης ώστε να κοιτάξουν προς νέους και άγνωστους ορίζοντες. Συγκρούστηκε με το σύστημα και όλα τα στεγανά της ελληνικής συντηρητικής κοινωνίας. Μίλησε για ταμπού και μειονότητες. Θέματα που μέχρι τότε δεν αγγίζαμε.
Βγαίνω από την αίθουσα και διαβάζω τους διθυράμβους που μοιράζονται όλοι στις προσωπικές τους σελίδες στα κοινωνικά δίκτυα για τον κυρ-Γιάννη. Σε κάποια μειδιώ ειρωνικά, καθώς ξέρω πως πολλοί από αυτούς, όταν ο κυρ-Γιάννης ήταν στις επάλξεις, εξέφραζαν με μανία την αντίθεσή τους και τον θυμό τους, ακόμη και δημόσια, στον βαθμό που τους το επέτρεπε «η αίσθησή τους» περί δημοκρατίας. Μισούσαν τον κυρ-Γιάννη, γιατί στ’ αλήθεια τον ζήλευαν, γιατί δεν μπορούσαν να τον φτάσουν. Τάραζε τα «νερά» της πολιτικής όπως την είχαν μάθει και αυτό δεν τους άρεσε καθόλου.
Ο αυτόφωτος κυρ-Γιάννης είχε το θάρρος να μοιράζει το φως του για το καλό των πολλών. Ήμασταν περήφανοι να λέμε πως ζούμε στη Θεσσαλονίκη. Η Αθήνα τον αγαπούσε, τα media τον λάτρευαν. Κατέβαινε συχνά για να διεκδικήσει αυτά που η πόλη δικαιούται, αποσπώντας ένα μερίδιο από τον συγκεντρωτισμό και κρατισμό που χαρακτηρίζει την ελληνική πρωτεύουσα.
Στη ζωή μου στην Αθήνα με έχουν ρωτήσει πολλοί ποιον έχουμε δήμαρχο σήμερα στη Θεσσαλονίκη. Με τον Μπουτάρη αυτό δεν είχε συμβεί ποτέ. Νιώθω πως η Θεσσαλονίκη σταματάει να μετράει βήματα προς τα μπροστά από τη στιγμή που ο κυρ-Γιάννης αποχώρησε από την ηγεσία του δήμου. Το νοιάξιμό του για την πόλη, όμως, δεν σταμάτησε ποτέ.
Στις πρόσφατες εκλογές δήλωσε ανοιχτά τη στήριξή του στον πολιτικό του διάδοχο, τον Σπύρο Πέγκα. Οι πολίτες της πόλης τον στήριξαν και αυτή τη φορά. Συνεπής στις απόψεις του, ακόμη κι αν με τις ιδέες του δημιουργούσε ταραχή, και στην κλειστή ομάδα συνεργατών του. Ανακαλώ συχνά στη μνήμη μου αυτό που μου είχε πει κάποια στιγμή ο Σπύρος Πέγκας: «Αυτό που μας τάραζε πιο πολύ όταν συνεργαζόμασταν με τον κυρ-Γιάννη είναι όταν έμπαινε στο γραφείο και μας έλεγε “Έχω μια ιδέα…”».
Σκεφτόμουν σήμερα πως, προσφάτως, σε κάποια επαγγελματικά ραντεβού, τη στιγμή που εξηγούσα την επαγγελματική μου εμπειρία, έλεγα με περηφάνια και αυθορμητισμό πως δούλευα για την ανάπτυξη της τουριστικής εξωστρέφειας της πόλης κατά τη διάρκεια της θητείας του Γιάννη Μπουτάρη. Σαν να προσπαθούσα να πείσω τους συνομιλητές μου πόσο τυχερή και προνομιούχα ήμουν.
Ανταπόκριση από το Φεστιβάλ
Οι Αθηναίοι του city break σαββατοκύριακου φεστιβάλ επιστρέφουν. Το 65ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης μας δίνει δόσεις οξυγόνου.
Η πόλη γεμίζει με ανθρώπους ανήσυχους και προοδευτικούς. Περπατούν στις αποθήκες του λιμανιού, απολαμβάνουν την παραλία, το καλό φαγητό, αναγνωρίζουν την ποιότητα ζωής και τις δυνατότητες της πόλης. Μαζί με αυτούς κι εμείς. Συζητήσεις, πρεμιέρες, κινηματογραφικοί αστέρες έρχονται στην πόλη και ταράζουν το συννεφόκαμά της.
Οι αίθουσες φέτος ήταν γεμάτες. Ή σχεδόν γεμάτες, μια και είναι η εποχή των sold out προβολών, που «κλείνουν» από πολύ νωρίς, αλλά στην αίθουσα παραμένει σημαντικός διαθέσιμος αριθμός θέσεων. Πλέον το φεστιβάλ έχει πολλούς –πάρα πολλούς– χορηγούς και κάπου εκεί πέφτουμε στην παγίδα των ανεκμετάλλευτων δοθέντων προσκλήσεων.
Στη λίστα των τριών αγαπημένων μου ταινιών ξεκινώ με τις «Αναμνήσεις Ενός Σαλιγκαριού». Η τέχνη των κινουμένων σχεδίων συναντά αριστοτεχνικά το έξυπνο χιούμορ σε μια τρυφερή ιστορία ενηλικίωσης ενός κοριτσιού, διανθισμένη με περιστατικά που αντιμετωπίζει η σύγχρονη κοινωνία. Μια ιστορία για να κοιτάς πάντα μπροστά, όπως το σαλιγκάρι. Κρατώ στις σημειώσεις μου για την ταινία: «Τη ζωή την καταλαβαίνεις όταν κοιτάς πίσω, βλέπεις τον δρόμο που διέσχισες, όπως τα σαλιγκάρια. Αλλά για να τη ζεις, πρέπει να πας μόνο μπροστά».
Συνεχίζω με τo «Κιούκα Πριν το Τέλος του Καλοκαιριού» του ταλαντούχου νέου Κωστή Χαραμουντάνη. Έχω μια θεωρία πως το καλοκαίρι είναι συναίσθημα και όχι εποχή. Έτσι ένιωθα βλέποντας αυτή την καλοκαιρινή ιστορία γυρισμένη στον Πόρο. Η σκηνοθεσία και το μοντάζ μου υπενθύμισαν γιατί αγαπώ το σινεμά. Ο Συμεών Τσακίρης αποδεικνύει το ταλέντο του να μεταμορφώνεται σε κάθε ρόλο. Η Ελένη Τοπαλίδου, στην πιο καλοκαιρινή της εκδοχή, στον ρόλο μιας μητέρας-persona non grata. Η Έλσα Λεκάκου και ο Κωνσταντίνος Γεωργόπουλος, μια αδελφική σχέση γεμάτη αυθορμητισμό και συναίσθημα. Μια οικογενειακή ιστορία που μιλά για τη θαλπωρή, την τρυφερότητα και τη γονεϊκή ευθύνη, που θα ταιριάξει τέλεια το ερχόμενο καλοκαίρι στα θερινά σινεμά της πόλης.
Τελευταία κρατάω την ουκρανικής παραγωγής ταινία «Honeymoon». Γυρίζονται ταινίες στη διάρκεια του πολέμου; Πώς δραστηριοποιείται η κοινότητα των καλλιτεχνών στην εμπόλεμη ζώνη; Στο Q&A της ταινίας, η Ουκρανή σκηνοθέτις Medovyi Misiats μοιράστηκε μαζί μας την έμπνευσή της, τις δυσκολίες και τον αγώνα για να αποτυπώσει στην ταινία της αυτό που πραγματικά συμβαίνει στη χώρα της.
Μια ιστορία επιβίωσης στον πόλεμο της Ουκρανίας. «Οι δύο τελευταίες μέρες που ήρθα στη Θεσσαλονίκη είναι οι μόνες που κοιμήθηκα συνεχόμενα, χωρίς να ξυπνήσω από σειρήνες και ήχους πυραύλων και drones», μας λέει χαρακτηριστικά.
***
Παγκόσμια Ημέρα Οινοτουρισμού σήμερα, γράφω αυτές τις γραμμές έχοντας την επίγευση των εντυπώσεων από τις ταινίες που είδα, ακούγοντας το αγαπημένο τραγούδι αυτού του μοναδικού τύπου, του κυρ-Γιάννη, και πίνοντας μια Νάουσα στη μνήμη του. Για τους ορίζοντες που μας άνοιξε, τους αμπελώνες που όργωσε, τους δρόμους που έφραξε για να προστατεύσει την αρκούδα στα ελληνικά βουνά. Για μια κινηματογραφική ζωή που, κάλλιστα, θα γινόταν η ταινία της Τελετής Έναρξης του διεθνούς φεστιβάλ της πόλης μας. Εις μνήμην!
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Γιάννης Μπουτάρης: 60 Χρόνια Τρύγος
65ο ΦΚΘ | Με τα Λόγια των Juliette Binoche, Ralph Fiennes και Matt Dillon
Beside The West Wall: Η Δύναμη της Δημιουργικής Κοινότητας
