Δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να σκέφτεται κανείς ριζοσπαστικές, out-of-the-box ιδέες για να λύσει δύσκολα προβλήματα. Αν υπήρχε μια προφανής, απλή και ξεκάθαρη επιλογή, το πρόβλημα θα είχε ήδη λυθεί. Όμως, υπάρχουν οι τρελές, out-of-the-box λύσεις και υπάρχει και η ιδέα του Donald Trump για το τι πρέπει να συμβεί στη Γάζα.
Σε συνέντευξη Τύπου με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Benjamin Netanyahu, o Trump παρουσίασε το «μακροπρόθεσμο» σχέδιό του για την περιοχή: οι ΗΠΑ θα «αναλάβουν» τη Γάζα (αναφέρθηκε σε «ownership position»), θα την «καθαρίσουν» από επικίνδυνα όπλα και συντρίμμια και θα τη μετατρέψουν σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής». Θα δημιουργηθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας, είπε, και θα ζουν εκεί εκπρόσωποι «από όλο τον κόσμο» – «και οι Παλαιστίνιοι επίσης».
Βέβαια, για την ώρα, επανέλαβε την ιδέα ότι οι κάτοικοι του παλαιστινιακού θυλάκου θα πρέπει να πάνε να ζήσουν στην Ιορδανία ή στην Αίγυπτο – παρά την απόρριψη της ιδέας από το Αμάν, το Κάιρο και τους ίδιους τους Παλαιστίνιους! Όταν ρωτήθηκε αν θα έστελνε αμερικανικά στρατεύματα στη Γάζα, απάντησε: «Θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί».
Ο Netanyahu, φανερά ικανοποιημένος, δεν τάχθηκε ανοιχτά υπέρ, αλλά μίλησε για «μια νέα ιδέα που θα μπορούσε να αλλάξει την ιστορία». Τη χαρακτήρισε μάλιστα «αντισυμβατική» και «φρέσκια». Λιγότερο ενθουσιώδεις ήταν οι αντιδράσεις από την άλλη πλευρά: Η Χαμάς, μέσω ανώτατων στελεχών της, προειδοποίησε για «χάος» και έκανε λόγο για «ρατσιστική αμερικανική στάση», ενώ o πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, Mahmoud Abbas, εξέφρασε τη «σθεναρή του απόρριψη». Σύμμαχοι των ΗΠΑ, όπως η Γερμανία, η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία και η Αυστραλία, άσκησαν έντονη κριτική, όπως έκανε επίσης η Κίνα και η Ρωσία. Ακόμη και μέλη του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, όπως οι γερουσιαστές Lindsey Graham, Tom Tillis και Josh Hawley, έσπευσαν να κρατήσουν αποστάσεις.
Επικοινωνιακό Πυροτέχνημα ή Εφαρμόσιμο Σχέδιο;
Γιατί όμως το σχέδιο Trump είναι ανεδαφικό – και επικίνδυνο; Η λίστα είναι μακριά. Καταρχήν, φαίνεται να στερείται πλήρως νομικής βάσης και διεθνούς νομιμοποίησης, με τη στρατιωτική κατοχή μιας περιοχής χωρίς συναίνεση των κατοίκων της ή διεθνή εντολή να αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ. Την ίδια στιγμή, η επιβολή μιας αμερικανικής διοίκησης στη Γάζα όχι μόνο δεν θα έφερνε σταθερότητα, αλλά θα ενίσχυε την εχθρότητα, κάτι που τρομοκρατικές οργανώσεις θα εκμεταλλεύονταν για να υποκινήσουν νέες επιθέσεις. Όσο για την ιδέα ότι οι Παλαιστίνιοι μπορούν απλώς να «μετακινηθούν» σε άλλες χώρες, αποτελεί ένα σύγχρονο παράδειγμα εθνοκάθαρσης και θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα επικίνδυνο προηγούμενο για άλλες περιοχές συγκρούσεων παγκοσμίως.
Ποιος θα διοικούσε τη Γάζα υπό αμερικανικό έλεγχο; Θα υπήρχε μια στρατιωτική κυβέρνηση ή μια νέα διοικητική αρχή; Πώς θα εξασφαλιζόταν η τάξη σε μια περιοχή που βρίσκεται σε ανθρωπιστική κρίση; Καμία λεπτομέρεια δεν έχει δοθεί, γεγονός που ίσως δείχνει ότι η πρόταση είναι περισσότερο επικοινωνιακό πυροτέχνημα παρά εφαρμόσιμο σχέδιο.
Η Αμερική απέτυχε στο nation-building τόσο στο Ιράκ όσο και στο Αφγανιστάν, χώρες όπου είχε πολύ μεγαλύτερη στρατιωτική και οικονομική παρουσία. Η ιδέα ότι θα μπορούσε να μετατρέψει τη Γάζα σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής» ακούγεται περισσότερο σαν επιχειρηματικό σλόγκαν παρά σαν πραγματική στρατηγική.
Η ισραηλινοπαλαιστινιακή σύγκρουση δεν είναι άλλο ένα real estate project. Η πρόταση αγνοεί τις βαθιές ιστορικές, εθνικές και θρησκευτικές διαστάσεις του ζητήματος και τις πραγματικές ανάγκες των Παλαιστινίων. Μπορεί, βέβαια, όλα αυτά να είναι απλώς διαπραγματευτικό posturing του Trump, μια ακραία δήλωση για να εξασφαλίσει κάτι άλλο. Μοιάζει όμως χαρακτηριστικά «Trumpian» ιδέα – φοβάμαι λοιπόν ότι τη λέει, πράγματι, στα σοβαρά.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Trump: Οι Δασμοί θα Προκαλέσουν «Λίγο Πόνο» στις ΗΠΑ
