Συχνά αναρωτιόμαστε για ποιο λόγο συνάνθρωποί μας που θεωρούμε ότι έχουν δυνατότητες, “σαμποτάρουν” τις προοπτικές επιτυχίας τους. Η απάντηση είναι απλή. Όλοι μας, όσες δυνατότητες και όσο ταλέντο και αν διαθέτουμε, ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια κοινή καθημερινή πραγματικότητα: τις αρνητικές σκέψεις. Πρόκειται για προσωπικές ερμηνείες γεγονότων και συμπεριφορών που στερούνται αισιόδοξης εκτίμησης και προκαλούν, μεταξύ άλλων, άγχος, ενοχές και διαστρεβλώσεις της πραγματικότητας. Συλλογιστείτε, λόγου χάρη, το ακόλουθο.
Η σκηνή φαίνεται μεγάλη. Οι προβολείς πέφτουν πάνω σου. Νιώθεις τα πόδια σου να τρέμουν και την καρδιά σου να τρέχει ασταμάτητα. Το μόνο που σκέφτεσαι είναι: “Θα ξεχάσω ό,τι θέλω να πω. Θα μπερδευτώ και θα γίνω ρεζίλι”. Είμαι σίγουρη ότι πολλοί από εσάς που διαβάζετε αυτές τις γραμμές έχετε βρεθεί σε παρόμοια θέση. Ο ομιλητής του παραδείγματός μας αγχώνεται όχι επειδή γνωρίζει με βεβαιότητα ότι δεν θα τα καταφέρει, αλλά επειδή σκέφτεται ότι ίσως αποτύχει στα μάτια των άλλων. Η καταστροφή κρέμεται σαν δαμόκλειος σπάθη πάνω από το κεφάλι του.
Πάρτε μια βαθιά ανάσα. Όλοι μας έχουμε αρνητικές σκέψεις. Κάθε μέρα. Πάρτε ακόμη μία βαθιά ανάσα. Όλοι μας μπορούμε να τις διαχειριστούμε. Κάθε μέρα. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια και μοναδική δεξιότητα. Αν την κατακτήσουμε, θα μπορέσουμε να εξελιχθούμε ως άνθρωποι. Και δεν είναι άλλη από τη δεξιότητα του αναστοχασμού, του εσωτερικού διαλόγου, κοινώς, που επιλέγουμε να κάνουμε με τον εαυτό μας με σκοπό να τον κατανοήσουμε καλύτερα. Όπως πολλές δεξιότητες, έτσι και ο αναστοχασμός θέλει επιμονή και υπομονή. Όσο πιο συχνά και συνειδητά τον χρησιμοποιούμε, τόσο πιο απαραίτητος και φυσικός γίνεται.
Ας δούμε, λοιπόν, ποιες είναι οι πιο συχνές αρνητικές σκέψεις που κάνουμε στην καθημερινότητά μας και πώς μπορούμε να τις διαχειριστούμε:
Προσκόλληση στη Λεπτομέρεια
Αγαπημένη λεπτομέρεια! Πόσο συχνά χαιρόμαστε με τα θετικά σχόλια συναδέλφων για το έργο μας, μέχρι που να εμφανιστεί ένα και μόνο σχόλιο με πιο κριτική διάθεση και να μας οδηγήσει στο μονοπάτι των εμμονικών αρνητικών σκέψεων για μέρες;
Ασπρόμαυρη Ταινία
Είναι γνωστόν τοις πάσι: αν ο προϊστάμενος μας κάνει αρνητική αξιολόγηση σε έναν τομέα της εργασίας μας, συχνά βασανίζουμε τον εαυτό μας αμφισβητώντας τις ικανότητές μας σε όλους τους τομείς. Ή άσπρο ή μαύρο. Το γκρι δεν είναι στις επιλογές μας…
Γενικολογία
Αν μας τύχει κάτι μια φορά που δεν συμβαδίζει με τις προσδοκίες μας, τείνουμε να σκεφτούμε “πάντα σε μένα”.
Αμφισβήτηση του Θετικού
Πόσο δύσκολα αναγνωρίζουμε στον εαυτό μας προσωπικές επιτυχίες; Αμφισβητούμε τις δυνατότητές μας και διαχειριζόμαστε με αμηχανία φιλοφρονήσεις και θετική ανατροφοδότηση. Συχνά, στην απάντησή μας, υποβιβάζουμε τη συμβολή μας στην πραγμάτωση μιας επιτυχίας και, εν τέλει, την ίδια μας την αξία.
Όπως πολλές δεξιότητες, έτσι και ο αναστοχασμός θέλει επιμονή και υπομονή. Όσο πιο συχνά και συνειδητά τον χρησιμοποιούμε, τόσο πιο απαραίτητος και φυσικός γίνεται.
Καταστροφολογία
Όπως ο ομιλητής του παραδείγματός μας, προϊδεάζουμε τον εαυτό μας για την αρνητική έκβαση ενός γεγονότος, δίχως να έχουμε την υποστήριξη χειροπιαστών στοιχείων.
“Θα Έπρεπε”
Τουλάχιστον μία φορά την ημέρα, όλοι μας πέφτουμε στην παγίδα του “θα έπρεπε”. “Θα έπρεπε να μην είχα αντιδράσει έτσι”, “θα έπρεπε να είχα πει αυτό ή εκείνο”. Αρνητικές σκέψεις. Από τα πιο μικρά στα πιο μεγάλα ζητήματα. “Είμαι 40, θα έπρεπε να είχα κάνει οικογένεια”, “είμαι γυναίκα, θα έπρεπε να είχα κάνει παιδιά” και ούτω καθεξής.
Ενοχοποίηση
Ειδικά στις διαπροσωπικές σχέσεις, η ενοχοποίηση μας χτυπάει συχνά την πόρτα. Πόσο συχνά κατηγορούμε τον εαυτό μας για κάτι που, πιθανώς, να μην μπορούμε να ελέγξουμε εξ ολοκλήρου από μόνοι μας; Με τον τρόπο αυτό, απομακρυνόμαστε από τις αιτίες των προκλήσεων που μας περιβάλλουν και ξεχνάμε ότι η λύση κρύβεται στη συνεργασία.
Μπροστά σε αυτές, αλλά και άλλες πολλές, καθημερινές αρνητικές σκέψεις, πώς μπορεί η ανάπτυξη της δεξιότητας του αναστοχασμού να μας βοηθήσει συγκεκριμένα; Ακολουθώντας τα παρακάτω 5 βήματα, μπορούμε να αρχίσουμε να εκπαιδεύουμε το μυαλό μας σε μια διαφορετική, πιο θετική και αισιόδοξη, νοοτροπία.
Βήμα 1
Πάρτε ένα χαρτί και ένα μολύβι. Ναι. Είναι διαφορετικό να σκεφτόμαστε κάποια πράγματα και διαφορετικό να τα καταγράφουμε. Γράψτε τις πιο συχνές αρνητικές σας σκέψεις και σχολιάστε με ρεαλισμό ό,τι σας σαμποτάρει. Κάντε αυτήν την άσκηση καθημερινά και δείτε τι μοτίβα θα προκύψουν.
Βήμα 2
Χρησιμοποιήστε την ενσυναίσθηση και για τον εαυτό σας. Όταν παρηγορείτε και συμβουλεύετε μία φίλη ή έναν φίλο σας, μιλάτε με ρεαλισμό, συμπόνια και υποστήριξη. Κάντε το ίδιο και για τον εαυτό σας, όχι μονάχα για τους άλλους.
Βήμα 3
Μάθετε από τις αποτυχίες σας (ή τις αρνητικές σας σκέψεις). Αναρωτηθείτε και καταγράψτε τι δεν πήγε καλά, αλλά και τι πήγε. Σκεφτείτε τι θα μπορούσατε να κάνετε έτσι ώστε, την επόμενη φορά, να έχετε το αποτέλεσμα που επιθυμείτε. Δείτε την αποτυχία (και την αρνητική σκέψη) σαν ευκαιρία μάθησης και γνώσης του εαυτού σας.
Βήμα 4
Όταν είμαστε παγιδευμένοι σε έναν κυκεώνα αρνητικών σκέψεων, ένας τρόπος για να ξεφύγουμε είναι να αναζητήσουμε τη θετική ανατροφοδότηση ανθρώπων που εμπιστευόμαστε. Θα μας προσφέρουν μια διαφορετική οπτική, θα μας συμβουλέψουν για το πού χρειαζόμαστε περισσότερη δουλειά και για το πού τα πάμε καλύτερα από ό,τι πιστεύαμε.
Βήμα 5
Δώστε προσοχή στη γλώσσα που χρησιμοποιείτε όταν κάνετε εσωτερικό διάλογο. Είναι συχνές οι ακραίες δηλώσεις και οι αρνητικοί χαρακτηρισμοί; Σκεφτείτε πώς μπορείτε να αντικαταστήσετε την αρνητική γλώσσα με θετικές προτάσεις. Αντί, λόγου χάρη, ο ομιλητής του παραδείγματός μας να πει “θα ξεχάσω ό,τι θέλω να πω, θα μπερδευτώ και θα γίνω ρεζίλι”, θα μπορούσε να πει “ευτυχώς που είμαι καλά προετοιμασμένος και μπορώ να αντιμετωπίσω ό,τι απρόοπτο συμβεί πάνω στη σκηνή”.
Γιατί τα απρόοπτα πάντα συμβαίνουν. Στόχος μας, λοιπόν, δεν πρέπει να είναι πώς θα τα αποφύγουμε, αλλά πώς θα τα διαχειριστούμε. Πώς θα διαχειριστούμε, εν τέλει, την ίδια μας τη ζωή.
