#BraveNewWaste | Βιώσιμη, Κυκλική Προσέγγιση στο Πρόβλημα των Απορριμμάτων

Για να αντιληφθούμε το μέγεθος του προβλήματος που ζητά λύση, κάθε χρόνο παράγονται παγκοσμίως περισσότεροι από 2 δισεκατομμύρια τόνοι αστικών απορριμμάτων. Και σχεδόν το 40% αυτών καταλήγει σε ανεξέλεγκτες χωματερές ή καίγεται, συχνά χωρίς καμία επεξεργασία. Εστιάζοντας στην Ελλάδα, η κατάσταση είναι ακόμα πιο ανησυχητική. Περισσότερο από το 80% των απορριμμάτων μας θάβεται – ποσοστό υπερδιπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Ο Κωνσταντίνος Αραβώσης, Καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ), Κάτοχος Έδρας UNESCO για Πράσινη Καινοτομία & Κυκλική Οικονομία και Αντιπρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), επισημαίνει ότι το πρόβλημα των αποβλήτων δεν περιορίζεται στο οπτικό μέρος του – δεν πρόκειται απλώς για ζήτημα αισθητικής. Σύμφωνα με τον ίδιο, «Είναι προφανές ότι αν δεν γίνεται σωστή διαχείριση των στερεών αποβλήτων, έχουμε μια πολύ μεγάλη επίπτωση στο περιβάλλον, διότι παρατηρείται το φαινόμενο της ανεξέλεγκτης διάθεσης». Πιο συγκεκριμένα, αναφέρει πως λόγω αυτού του φαινομένου «διαχέεται βιοαέριο που παράγεται μέσα από τα απορρίμματα, άρα αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πυρκαγιές […] και προκαλείται ούτως ή άλλως έκκληση αερίων του θερμοκηπίου», συμβάλλοντας στην κλιματική κρίση, και τέλος, «μέσα από τον υδροφόρο ορίζοντα κινδυνεύουν οι ρύποι που προέρχονται μέσα από τα απορρίμματα να καταλήξουν μέσα από την τροφική αλυσίδα και σε εμάς τους ανθρώπους». Σε όλα αυτά, προσθέτει πως υπάρχει και ένα έμμεσο ζήτημα, αυτό της χαμένης ευκαιρίας: «χωρίς ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων, πηγαίνουν χαμένοι οι πόροι, δεν αξιοποιούνται».

Το φαινόμενο της πληθυσμιακής ανισορροπίας, το γεγονός δηλαδή ότι το 50% του πληθυσμού της χώρας είναι συγκεντρωμένο στην Αττική, κάνει την κατάσταση πιο περίπλοκη. Εξηγεί πως υπάρχουν υποδομές και εργοστάσια διαχείρισης για τα απόβλητα σε όλες σχεδόν τις Περιφέρειες – εκτός από την Αττική. Αυτήν την στιγμή, «στην Αττική κατά βάση όλα τα απορρίμματα κατευθύνονται σε έναν ΧΥΤΥ, ας πούμε στη Φυλή. Και μάλιστα ο ΧΥΤΥ της Φυλής έχει και μια διάρκεια ζωής. Δηλαδή πολύ σύντομα θα έχει γεμίσει πλήρως».

Η Μαρία Λοϊζίδου, Καθηγήτρια στη Σχολή Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ, στη Μονάδα Περιβαλλοντικής Επιστήμης & Τεχνολογίας, προσθέτει πως η Αττική, «η οποία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός απορριμμάτων […] έχει μείνει αρκετά πίσω. Συνεπώς, θέλει υποδομές. Έχουν αρχίσει να γίνονται διάφορα εργοστάσια πανελλαδικά, αλλά ακόμη δεν έχουμε καλύψεις ανάγκες, και ακόμη δεν λειτουργούν όλα αυτά που έχουν σχεδιαστεί και έχουν προκηρυχθεί».

Εκτός των επιβλαβών συνεπειών που αναφέρθηκαν, πρέπει να σκεφτούμε και την περίοδο διάσπασης των απορριμμάτων αφού θαφτούν. «Όταν θάβεται το απόβλητο σήμερα, θέλει 40 χρόνια περίπου για να διασπαστεί, για να μπορέσεις να πεις ότι δεν έχεις εκπομπές στο περιβάλλον», σύμφωνα με την κ. Λοϊζίδου, η οποία και αναρωτιέται: «Γιατί να αφήσουμε στην επόμενη γενιά τα δικά μας απορρίμματα;»

Μια Κυκλική Προσέγγιση

Γι’ αυτούς και για άλλους λόγους, είναι σημαντικό να αλλάξουμε συνήθειες, να κινηθούμε προς έναν βιώσιμο τρόπο ζωής. Υιοθετώντας μια κυκλική προσέγγιση, αντιλαμβανόμαστε πως τα απορρίμματα δεν είναι μόνο πρόβλημα. Είναι μια χαμένη ευκαιρία, είναι πόροι που σπαταλούνται. Και μάλιστα, η λύση του προβλήματος δεν ξεκινάει στον κάδο, αλλά πολύ πιο πριν.

Το γραμμικό μοντέλο που είχαμε συνηθίσει, όπου παίρνουμε τον πόρο από την Γη, κατασκευάζουμε ένα προϊόν, το καταναλώνουμε και το απορρίπτουμε, πρέπει να επαναπροσδιοριστεί. «Πλέον προσπαθούμε από το ίδιο προϊόν να ανακτήσουμε τα χρήσιμα υλικά και να τα ξαναβάλουμε στην παραγωγική διαδικασία, υλοποιώντας ένα κυκλικό μοντέλο», αναφέρει ο Χαράλαμπος Χαραλαμπίδης, Διευθυντής Έργων Διαχείρισης Απορριμμάτων στη ΓΕΚ ΤΕΡΝA, και συμπληρώνει πως «Ο πλανήτης, ξέρετε, δεν είναι ανεξάντλητος, και πρέπει να διασφαλίσουμε αυτό που λέμε μια αειφορία, μια βιώσιμη συνύπαρξη με το οικοσύστημα το οποίο ζούμε».

Σύμφωνα με τον κ. Αραβώση, έχουμε φτάσει στο σημείο που «μιλάμε πλέον για κυκλική οικονομία και όχι για διαχείριση απορριμμάτων». Στο πλαίσιο αυτό, ο ίδιος επισημαίνει πως «το ζητούμενο της κυκλικής οικονομίας είναι να μπορέσει κανείς, πρώτον, να φτάσει σε αυτό που λέμε κοινωνία μηδενικών αποβλήτων, άρα να μπορεί κανείς να αξιοποιεί κατά 100% τα απόβλητα, ως πρώτες ύλες ή και ενεργειακά, μέσω ανακύκλωσης, επαναχρησιμοποίησης κτλ.» Το δεύτερο ζητούμενο, από την άλλη, είναι η «ελαχιστοποίηση της παραγωγής απορριμμάτων από την πηγή», το οποίο σχετίζεται με τις καταναλωτικές συνήθειες, την περιβαλλοντική συνειδητοποίηση των πολιτών και την ατομική ευθύνη, αλλά και την ανακύκλωση και την πλήρη αξιοποίηση όσων παράγονται.

Διαλογή στην Πηγή και Ανακύκλωση: Το Χαμένο Στοίχημα

Η κυκλική οικονομία μεταφέρει την αντιμετώπιση του προβλήματος κάποια βήματα νωρίτερα, στην «πηγή», όπως ανέφερε και ο κ. Αραβώσης. Επί του θέματος, προσθέτει πως είναι σημαντικό και να αλλάξει ο τρόπος λειτουργίας του παραγωγικού μοντέλου έτσι, ώστε, αφενός «να μπορούμε να παράγουμε τα ίδια προϊόντα που παράγουμε τώρα […] με λιγότερους πόρους, με λιγότερες πρώτες ύλες, δηλαδή και ενέργεια», αλλά και «από πριν να ξέρουμε στο τέλος του κύκλου ζωής, στο τέλος της χρήσης τους δηλαδή, τι θα κάνουμε με το προϊόν αυτό, πώς θα το απορρίψουμε, πως θα αξιοποιηθεί, με ποιο τρόπο θα επαναχρησιμοποιηθεί, αν θα ανακυκλώνεται 100%».

Ένα ακόμη ζήτημα που φέρνει στη συζήτηση η κ. Λοϊζίδου είναι η συμμόρφωση με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μέχρι το 2020, όλες οι ευρωπαϊκές χώρες έπρεπε να είχαν φτάσει να ανακυκλώνουν το 50% των ανακυκλώσιμων υλικών – κάτι που η Ελλάδα δεν κατάφερε και γι’ αυτό πήρε παράταση να το πραγματοποιήσει έως το 2025, ενώ μέχρι το 2030 πρέπει να έχει φτάσει το 60%, και το 2035 το 65%. Στην Ελλάδα, «το ποσοστό της ανακύκλωσης είναι πάρα πολύ χαμηλό, βρίσκεται κάτω από 20%», όπως αναφέρει ο κ. Αραβώσης, ο οποίος μοιράζεται την ανησυχία του: «Είναι λίγα τα χρόνια για να αυξήσουμε την ανακύκλωση στο 60%, με το δεδομένο, μάλιστα, ότι τα τελευταία 10 χρόνια τουλάχιστον, είναι κολλημένο το ποσοστό της ανακύκλωσης στο 20%».

Η κ. Λοϊζίδου, αναγνωρίζοντας και αυτή τις δυσκολίες, λέει πως «είμαστε πολύ μακριά από τους στόχους, και φαίνεται ότι δεν είναι εύκολο να τους πετύχουμε αλλά πρέπει να προσπαθήσουμε», ωστόσο προσθέτει και ένα ευχάριστο νέο. Παρόλο που η χώρα μας ανακυκλώνει πραγματικά μικρό ποσοστό των υλικών που θα μπορούσε να ανακυκλώνει, φαίνεται να παράγει εξ αρχής, «από την πηγή», λιγότερα απορρίμματα από άλλες χώρες. «Παράγουμε περίπου πέντε εκατομμύρια τόνους στον χρόνο. Κάθε άτομο παράγει πάνω από ένα κιλό την ημέρα, ωστόσο είμαστε από τους χαμηλότερους παραγωγούς στην Ευρώπη. Υπάρχουν χώρες που παράγουν δύο κιλά την ημέρα», σημειώνει, τονίζοντας πως το πρόβλημα βρίσκεται στην κακή διαχείριση των απορριμμάτων.

Σχετικά με αυτό, μια ακόμη οδηγία που έχουμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η εκτροπή των απορριμμάτων από τους ΧΥΤΥ, η οποία πρέπει να φτάσει μέχρι το 2030 στο 90%, λέει η κ. Λοϊζίδου και συμπληρώνει: «Αυτή τη στιγμή θάβεται στους ΧΥΤΥ το 80% των απορριμμάτων, ό,τι δεν ανακυκλώνεται δηλαδή. Άρα καταλαβαίνετε, τώρα, από το 80% που απορρίπτεται στους ΧΥΤΥ, για να φτάσουμε στο 10%, τι μεγάλος δρόμος είναι και τι μεγάλη πρόκληση». Το «διαλογή στην πηγή» σημαίνει πως η σωστή διαλογή και διαχείριση των απορριμμάτων ξεκινάει από το σπίτι μας. «Ο πολίτης πρέπει να έχει πλήρη ενημέρωση για τα απορρίμματα τα οποία παράγει», υποστηρίζει, εξηγώντας με ποιον τρόπο πρέπει να διαχειριστεί ο πολίτης την κάθε κατηγορία απορρίμματος – φαγητά, πλαστικά, χαρτιά κ.λπ., καταλήγοντας πως «μπορούμε εύκολα μέσα από το σπίτι να διώξουμε το 90% σε προδιαλεγμένα υλικά».

Case Study | Πελοπόννησος: Από το Μηδέν σε ένα Σύστημα Ολοκληρωμένης Διαχείρισης

Στην Πελοπόννησο, τώρα, ένα από τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά έργα της χώρας παίρνει σάρκα και οστά. Ένα έργο που αλλάζει το τοπίο της διαχείρισης απορριμμάτων – και όχι μόνο. Με τρεις Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων και ισάριθμους Χώρους Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων σε Αρκαδία, Μεσσηνία και Λακωνία, καθώς και δύο Σταθμούς Μεταφόρτωσης, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ υλοποιεί τη μεγαλύτερη ΣΔΙΤ διαχείρισης απορριμμάτων στην Ελλάδα, επιχειρώντας να λύσει ένα πρόβλημα δεκαετιών.

Ο Γιώργος Πασχάλης, Τεχνικός Διευθυντής Έργων Διαχείρισης Απορριμμάτων της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, αναφέρει πως η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ «ήταν η πρώτη που εφάρμοσε και συνεχίζει και εφαρμόζει ένα μοντέλο κυκλικής οικονομίας στη διαχείριση των αποβλήτων». Σύμφωνα με τον ίδιο, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ καταφέρνει να εκτρέπει το 60% των αποβλήτων που παραλαμβάνει, ενώ οι μονάδες της «είναι 100% ενεργειακά ανεξάρτητες, μέσω της παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, από τα ίδια τα απόβλητα τα οποία παραλαμβάνουν», και μάλιστα από αυτήν την διεργασία υπάρχει περίσσευμα ρεύματος, το οποίο δίνεται για τις ανάγκες του ελληνικού δικτύου.

Για να τονιστεί η αλλαγή που φέρνει αυτό το εγχείρημα, οκ. Αραβώσης επισημαίνει πως «Η Πελοπόννησος σε σχέση με τις άλλες περιφέρειες της χώρας βρισκόταν στο επίπεδο μηδέν, δηλαδή δεν είχε κανένα εργοστάσιο επεξεργασίας στερεών αποβλήτων». Θεωρεί, λοιπόν, πως πρόκειται για «ένα πετυχημένο case study, ένα πετυχημένο ΣΔΙΤ με σύγχρονα εργοστάσια». Φέρνει ως παράδειγμα το γεγονός πως η ΡΑΕΗ πολύ πρόσφατα πιστοποίησε το Φορέα Διαχείρισης των Αποβλήτων (ΦΟΣΔΑ) της Πελοποννήσου, «ο οποίος και αυτός ήταν αδύναμος, δεν είχε προσωπικό προκειμένου να διαχειριστεί τα εργοστάσια και να συνεργαστεί και με τους ιδιώτες που τα διαχειρίζονται», και πλέον, μετά την πιστοποίηση, «έχει αρχίσει και αυτός να αναπτύσσεται με οργανωμένο τρόπο».

Μέχρι πρότινος, στην Πελοπόννησο δεν υπήρχε εργοστάσιο για να κατευθυνθούν εκεί τα στερεά απόβλητα, τα απορρίμματα – δεν υπήρχε καν ΧΥΤΥ ή ΧΥΤΑ, με αποτέλεσμα το φαινόμενο της ανεξέλεγκτης απόρριψης. «Χώροι ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων υπήρχαν πάρα πολλοί στην χώρα μας, πάνω από χίλιοι, ίσως και δύο χιλιάδες παλιότερα, που σιγά-σιγά έκλεισαν και τώρα έχουν περιοριστεί πάρα πολύ. Στην Πελοπόννησο, επειδή δεν υπήρχε εναλλακτικός τρόπος, ήταν πολύ εκτεταμένο αυτό το φαινόμενο της ανεξέλεγκτης απόρριψης. Γι’ αυτό νομίζω ότι είναι πετυχημένο case study η Πελοπόννησος, γιατί τώρα που έχουν δημιουργηθεί υποδομές, μπορούμε να έχουμε μια ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων και αξιοποίησή τους».

Αλλάζοντας την Οπτική μας: Βλέποντας τα Απορρίμματα ως Πηγή Αξίας

Το παράδειγμα της Πελοποννήσου είναι σίγουρα ενθαρρυντικό. Γίνεται, όμως, να αλλάξουμε τόσο την τωρινή κατάσταση, ώστε να φτάσουμε σε μια κυκλική οικονομία, σε μια κοινωνία μηδενικών αποβλήτων και όσα αναφέραμε παραπάνω; Και πως φτάνουμε ως εκεί;

«Προφανώς, σταματάμε να βλέπουμε την διαχείριση απορριμμάτων ως πρόβλημα.» δηλώνει ο κ. Χαραλαμπίδης και συμπληρώνει: «Είναι μια ευκαιρία. Ανακτούμε πόρους που χρειάζεται η οικονομία, έτσι ώστε να ξαναδημιουργήσουμε με τα υλικά νέα προϊόντα. […] Οι νέες μονάδες που πλέον υπάρχουν στην χώρα, που με σύγχρονη τεχνολογία κάνουν ανάκτηση υλικών, και μας βοηθούν να μεταβούμε σε ένα νέο ενεργειακό μοντέλο, προσφέρουν στην οικονομία σημαντικά οφέλη και δίνουν τοπική προστιθέμενη εγχώρια αξία στην κοινωνία». Πάνω σε αυτό, η κ. Λοϊζίδου εξηγεί πως «Τα απορρίμματα είναι μία ροή υλικών» και επομένως, «Εδώ έχουμε υλικά τα οποία πρέπει να ξαναμπούν στην αγορά».

Είναι ενδιαφέρον να αναλογιστούμε το κατά πόσον η Ελλάδα, που μέχρι στιγμής βρίσκεται στις χαμηλότερες θέσεις στην κατάταξη για τη διαχείριση των αποβλήτων της, θα μπορούσε να εντοπίσει επιχειρηματικές ευκαιρίες σε αυτόν τον τομέα. Ο κ. Χαραλαμπίδης, θεωρεί πως κάτι τέτοιο είναι πραγματικά εφικτό, και «από τη θέση του ουραγού, μπορούμε να μπούμε σε θέση πρωτοπόρου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, και εκτός από το κομμάτι που αφορά τη διαχείριση, να καινοτομήσουμε και να εισάγουμε και πρακτικές οι οποίες στο μέλλον θα είναι πρότυπο για τους υπόλοιπους».

Και από που μπορούν να προκύψουν όλα αυτά; «Πολλές Start Ups αυτή τη στιγμή ασχολούνται με το περιβάλλον. Υπάρχουν πολλές νέες ιδέες, από νέους ανθρώπους, γιατί υπάρχει αυτή η ανησυχία, αυτή η αγωνία για τον πλανήτη μας», οι οποίες, όπως αναφέρει, «έχουν δώσει λύσεις σε σημαντικά προβλήματα του χώρου μας και εκεί προσδοκούμε κι εμείς να κάνουμε τα νέα μας πατήματα και τις νέες επενδύσεις».

Μια ειδικότερη κατηγορία αποβλήτων η οποία φαίνεται να παρουσιάζει ευκαιρίες αξιοποίησης είναι τα βιοαπόβλητα –τα οργανικά απόβλητα δηλαδή, τα φαγητά– τα οποία αποτελούν το 45% των απορριμμάτων που πετάμε, σύμφωνα με τη κ. Λοϊζίδου. «Αυτά τα φαγητά μπορούν να αξιοποιηθούν και να πάρουμε νέα προϊόντα», όπως αντίστοιχα παράγουμε προϊόντα από το πετρέλαιο, «μπορούμε να βγάλουμε πράσινη ενέργεια και μπορούμε να βγάλουμε και κομπόστ». Χαρακτηριστικά αναφέρει πως αυτή «είναι η νέα κατεύθυνση της Κομισιόν, ότι πρέπει να κινηθούμε προς τη βιο-οικονομία».

Ο Χάρης Κωτσιομύτης, Υπεύθυνος Λειτουργίας της Μονάδας Διαχείρισης Απορριμμάτων Πελοποννήσου, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, αναλύει τον τρόπο με τον οποίο παράγεται το κομπόστ τύπου Α κατά τη διαδικασία επεξεργασίας των απορριμμάτων, και επιπλέον εξηγεί την αξία αυτού του προϊόντος, το οποίο «μπορεί να διατεθεί για αποκαταστάσεις λατομείων, πυρόπληκτων περιοχών, παλιών χωματερών και χωματοκαλύψεις υφιστάμενων ΧΥΤΥ». Επιπλέον, για τις μονάδες στην Πελοπόννησο αναφέρει πως «Μέσω της τεχνολογίας που χρησιμοποιείται, όπως οι οπτικοί διαχωριστές και οι βαλλιστικοί διαχωριστές, είναι εφικτή η ανάκτηση ενός πολύ σημαντικού ποσοστού όλων των ανακυκλώσιμων υλικών που υπάρχουν μέσα στα αστικά απορρίμματα, [..] όπως τα πλαστικά –PET, PP, σκληρά πλαστικά– το χαρτί, και όπως βεβαίως τα αλουμίνια και τα σιδηρούχα μέταλλα». Όλα αυτά, μάλιστα, μπορούμε να πούμε ότι προχωράνε, αφού «έχουμε φτάσει στο σημείο να πούμε ότι εξάγουμε προϊόντα όπως το PET, που είναι ένα πολύτιμο ανακτώμενο υλικό, από την Ελλάδα στο εξωτερικό». Τα υλικά των απορριμμάτων τα οποία δεν μπορούν να ανακτηθούν, «οδηγούνται στο χώρο υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων, ο οποίος βρίσκεται μέσα στην εγκατάστασή της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, και ο οποίος είναι πλήρως ελεγχόμενος για περιβαλλοντικούς λόγους», ωστόσο είναι πλέον «ένα κλάσμα πολύ μικρότερο σε σχέση με το τι γινόταν στο παρελθόν».

Πολιτισμός & Παιδεία

Όπως είδαμε, τα απορρίμματα δεν είναι μόνο θέμα τεχνολογίας, αν και αυτή είναι αναγκαία. Είναι θέμα παιδείας, είναι θέμα κουλτούρας. Και η αλλαγή κουλτούρας ξεκινά από το σχολείο – όμως δεν τελειώνει εκεί.

«Ο Έλληνας μπορεί να γίνει καλύτερος στη διαχείριση των απορριμμάτων του μέσα από ενημέρωση και ευαισθητοποίηση που θα προέρχεται από την εκπαίδευση» παραθέτει ο κ. Αραβώσης, εξηγώντας πως χρειάζονται – και ευτυχώς γίνονται – μαθήματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στα σχολεία γιατί όλα ξεκινάνε από τη νέα γενιά. Ο κ. Κωτσιομύτης αναφέρει σχετικά με την εκπαίδευση: «Στο πρόγραμμα της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης τόσο των μονάδων μας όσο και σε συνεργασία με τους φορείς της περιφέρειας Πελοποννήσου και του ΦΟΣΔΑ, δεχόμαστε σε εβδομαδιαία βάση σχολεία από την περιφέρεια Πελοποννήσου και με τον τρόπο αυτό συνδράμουμε ώστε οι άνθρωποι να καταλάβουν την επεξεργασία που γίνεται πλέον στα απορρίμματα, τα οφέλη που υπάρχουν στο περιβάλλον μέσω της διαχείρισης αυτής, αλλά και τους ευαισθητοποιούμε στο κομμάτι της ανακύκλωσης και της κυκλικής οικονομίας των απορριμμάτων».

Η κ. Λοϊζίδου, από την άλλη, πιστεύει πως «ο πολίτης είναι έτοιμος να προχωρήσει». Γιατί όμως, τότε, δεν έχουμε δει περισσότερη πρόοδο; Πιστεύει ότι υπάρχει μια «ασυνέχεια στις διοικήσεις» και συμπληρώνει: «Απλώς δεν τον φροντίζουμε το πολίτη. Να του δώσουμε αυτά που χρειάζεται, τα εργαλεία που χρειάζεται και τη συνεχή ενημέρωση, γιατί πρέπει να το επαναλαμβάνουμε διαρκώς».

Για τον κ. Πασχάλη, μια άλλη δυσκολία, μια πρόκληση που συχνά απαντάται σε τέτοια έργα, «είναι να καταφέρει κανείς να κάνει αντιληπτά τα oφέλη μιας ολοκληρωμένης διαχείρισης στη τοπική κοινωνία, η οποία λόγω και των πρακτικών που γινόντουσαν στο παρελθόν έχει έναν έμφυτο σκεπτικισμό». Βέβαια, όπως ο ίδιος αναφέρει για την περίπτωση της Πελοποννήσου: «με συνεχή διάλογο, με ανοιχτές πόρτες, με διαφάνεια, έχουμε καταφέρει να πείσουμε την τοπική κοινωνία του κάθε έργου για την ωφέλεια που προκύπτει από τα έργα μας και να έχουμε μια καλή και στενή συνεργασία με όλες τις τοπικές κοινότητες».

Πληρώνω Όσο Πετώ

Είδαμε ήδη πως κατά μέσο όρο, οι Έλληνες παράγουν λιγότερα απορρίμματα από τους κατοίκους άλλων χωρών. Πόσο όμως πληρώνουν για αυτά; Σήμερα πληρώνουμε με βάση τα τετραγωνικά μας του σπιτιού μας. Όχι με βάση αυτά που πετάμε. Μια πιο δίκαιη, πιο πράσινη προσέγγιση ξεκινά από ένα απλό ερώτημα: πόσο παράγεις;

Ο κ. Αραβώσης θεωρεί πως αυτό το υπάρχον σύστημα δεν είναι «καθόλου ανταποδοτικό και καθόλου δίκαιο, και φυσικά αντιβαίνει και στον κανόνα του “ο ρυπαίνων πληρώνει”». Έτσι, εξηγεί πως «Αυτό που πρέπει να γίνει, και που μπορεί να γίνει, είναι να χρεώνεται ο πολίτης ανάλογα με την ποσότητα των απορριμμάτων που απορρίπτει». Η κ. Λοϊζίδου αναφέρεται στο πρόγραμμα «Πληρώνω Όσο Πετώ» που έχει ξεκινήσει να εφαρμόζεται στην Κύπρο, λέγοντας: «[…] αυτό σημαίνει ότι ο πολίτης θα πληρώνει για τη διαχείριση των απορριμμάτων τα οποία πετάει. Για αυτά που ανακυκλώνει, ανταμείβεται. Προπληρώνει μία σακούλα και σε αυτήν την σακούλα βάζει τα υλικά τα οποία θα πετάξει – αυτά που δεν θα ανακυκλώσει», το οποίο έχει ως αποτέλεσμα να δίνεται το κίνητρο στον πολίτη να κάνει ανακύκλωση γιατί θα πληρώσει λιγότερες σακούλες.

Μάλιστα, αυτή η λογική της ανταποδοτικότητας μπορεί να επεκταθεί, καθώς σύμφωνα με τον κ. Αραβώση, «πρέπει να υπάρχει σε όλους τους κρίκους της αλυσίδας, της συλλογής, της μεταφοράς, της διάθεσης» και επιπλέον και οι Δήμοι «εφόσον αυξάνουν τα ποσοστά ανακύκλωσης τους, να πληρώνουν λιγότερα και στα εργοστάσια επεξεργασίας».

Το πρόγραμμα «Πληρώνω όσο Πετώ», εκτός από «δικαιοσύνη» στη χρέωση των πολιτών ανάλογα με το πόσο ρυπαίνουν, ίσως να μπορεί να φέρει και αλλαγή κουλτούρας στην χώρα μας. Ο κ. Πασχάλης δηλώνει: «Το όραμα μας είναι να συμβάλλουμε η χώρα να περάσει ολιστικά στην κυκλική οικονομία. Πέραν, όμως, των υποδομών και της τεχνολογίας που πάντα βοηθάει, θέλουμε να συμβάλλουμε και στην αλλαγή κουλτούρας. Θέλουμε να καταφέρουμε να περάσουμε συνολικά ένα μήνυμα στην κοινωνία και να δημιουργήσουμε περιβαλλοντική συνείδηση».

Σκεπτόμενοι το Μέλλον

Σκεπτόμενη το μέλλον, η κ. Λοϊζίδου παρατηρεί πως «η διαχείριση των απορριμμάτων είναι ένας πολύ δύσκολος τομέας», ωστόσο είναι σίγουρη για την επιτακτικότητα της κατάστασης. «Υπάρχει φως και πρέπει όλοι να επιμείνουμε για να πετύχουμε. Δεν έχουμε άλλη επιλογή».

Το απόβλητο του χθες μπορεί να γίνει το προϊόν του αύριο. Η κυκλική οικονομία και η βιοοικονομία μάς δείχνουν τον δρόμο – όχι μόνο για τη διαχείριση των απορριμμάτων, αλλά και για την παραγωγή νέων λύσεων, από πράσινα καύσιμα μέχρι υλικά καθημερινής χρήσης. Το ερώτημα είναι αν θα τολμήσουμε. Και πρέπει να τολμήσουμε, γιατί αυτά που διακυβεύονται είναι πολύ σημαντικά.

«Η ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων είναι και μια πράξη πολιτισμού» δηλώνει ο κ. Χαραλαμπίδης. «Πολιτισμός, ξέρετε, δεν είναι μόνο τα μνημεία μας, η ιστορία μας. Πολιτισμός είναι και ο τρόπος που διαχειριζόμαστε τα απορρίμματά μας, ή το πώς θα προστατεύσουμε το περιβάλλον, ή το τι θα δώσουμε στις επόμενες γενιές.»

• Με την ευγενική υποστήριξη της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ.

Ο Όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ συγκαταλέγεται στους μεγαλύτερους επιχειρηματικούς Ομίλους στην Ελλάδα με σημαντική παρουσία στο εξωτερικό. Με περίπου 8.000 εργαζομένους παγκοσμίως, ο Όμιλος κατέχει ηγετική θέση στην Ελλάδα στους τομείς υποδομών, παραγωγής, προμήθειας και εμπορίας ηλεκτρικής ενέργειας, και διαχείρισης αποβλήτων.

Μια Εκπομπή για το Μέλλον… Σήμερα!

Το μέλλον είναι ήδη εδώ και δεν έχει οδηγίες χρήσης. Και στην Ελλάδα που έρχεται κανείς δεν έχει την πολυτέλεια να μείνει στάσιμος. Το #BraveNewGreece επιστρέφει στον ΑΝΤ1 για μια 3η σεζόν, ως πυξίδα σε έναν κόσμο που αλλάζει γρηγορότερα απ’ ό,τι προλαβαίνουμε να ακολουθήσουμε.

Η τηλεοπτική εκπομπή που εδώ και δύο σεζόν «φωτίζει» το μέλλον με τον δικό της ξεχωριστό, τολμηρό τρόπο συνεχίζει να εκδημοκρατίζει τις μεγάλες συζητήσεις γύρω από την τεχνολογία, την επιστήμη, την κοινωνία.

Με 25λεπτα explainers που έχουν ήδη συγκροτήσει μια πολύτιμη βιβλιοθήκη γνώσης, μας βοηθά να κατανοήσουμε τους στόχους, τις καινοτομίες και τις προκλήσεις της επόμενης μέρας. Από τις ιδέες που μεταμορφώνουν την καθημερινότητά μας στον ψηφιακό ορίζοντα του metaverse. Από τις καταναλωτικές συνήθειες του σήμερα στις πόλεις στα ταξίδια και στα σύμβολα μιας νέας εποχής.

Για να καταλάβουμε όμως τι έρχεται, χρειαζόμαστε ειδικούς. Για να αντέξουμε την αλλαγή, χρειαζόμαστε πρωτοπόρους. Και για να φτάσουμε στο μέλλον, χρειαζόμαστε κάποιον να μας δείξει τον δρόμο. Με αληθινές ιστορίες. Με πρόσωπα που τολμούν.

Με τη Μαριάννα Σκυλακάκη στην έρευνα και στην παρουσίαση, και με καλεσμένους που δεν μιλούν απλώς για το μέλλον αλλά το χτίζουν καθημερινά, κάθε επεισόδιο είναι μια διεισδυτική και συναρπαστική ξενάγηση σε μια διαφορετική θεματική.

Το #BraveNewGreece δεν είναι απλώς μια τηλεοπτική σειρά. Είναι ο συνοδοιπόρος μας στο άγνωστο. Ο καθρέφτης μια Ελλάδας που αλλάζει, προσκαλώντας μας να απαντήσουμε το ερώτημα: Εσύ σε ποιο μέλλον θα ζήσεις;

Βασικοί Συντελεστές

Παρουσίαση/Σενάριο: Μαριάννα Σκυλακάκη | Σκηνοθεσία: Πάνος Θ. Μελίδης | Αρχισυνταξία: Πέπη Τυλιγάδη | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Δημήτρης Ζωγραφάκης | Διεύθυνση Παραγωγής: Aλέξανδρος Νταβρής | Σύμβουλοι Παραγωγής: Νίκος Βερβερίδης, Κωνσταντίνος Τζώρτζης | Εκτέλεση Παραγωγής: Πέτρος Αδαμαντίδης | Παραγωγή: αθηΝΕΑ x ελc productions

• Το επεισόδιο #BraveNewWaste της τηλεοπτικής εκπομπής #BraveNewGreece θα μεταδοθεί σε πρώτη προβολή το Σάββατο 17 Μαΐου, στις 8:15 το πρωί, στον ΑΝΤ1.
• Ο τρίτος κύκλος της τηλεοπτικής εκπομπής #BraveNewGreece μεταδίδεται σε πρώτη προβολή κάθε Σάββατο στις 8:15, στην πρωινή ζώνη του ΑΝΤ1.
• Όλα τα τελευταία νέα για τη σειρά της αθηΝΕΑς και του ελc productions #BraveNewGreece εδώ.
• Βρείτε τα αφιερώματα για όλα τα προηγούμενα επεισόδια της πρώτης και δεύτερης σεζόν #BraveNewGreece εδώ.
• Δείτε στο Web TV του ΑΝΤ1 ολόκληρη την 2^η σεζόν του #BraveNewGreece εδώ.

 

Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:

Το #BraveNewGreece Επιστρέφει στον ΑΝΤ1 για 3η Σεζόν

#BraveNewLeaders | Σύγχρονη Ηγεσία με Στρατηγική, Ευελιξία και Ανθρωπιά

#BraveNewAI: Η Tεχνητή Nοημοσύνη Ήρθε για να Μείνει