Το 1999 μοιάζει πολύ μακρινό. Η πραγματικότητα στην οποία κατοικούσαμε αρκετά διαφορετική εκεί, στο μεταίχμιο μεταξύ αναλογικών απολαύσεων και ψηφιακής επανάστασης. Το δε Matrix, το φιλόδοξο δημιούργημα των αδερφών Wachowski που κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους εκείνη τη χρονιά και θα επιστρέψει με άλλη μια ταινία φέτος τα Χριστούγεννα, ήταν αντικειμενικά μπροστά από την εποχή του.
Ψηφιακή Φυλακή
Είναι πια μια από τις γνωστότερες σκηνές του σύγχρονου σινεμά: αφού ο Μορφέας εξηγεί στον Νίο ότι έχει ζήσει όλη του τη ζωή σε μια ψηφιακή “φυλακή του μυαλού”, το ομώνυμο Matrix, του προφέρει δύο χάπια. Αν πάρει το μπλε ξυπνάει στο κρεβάτι του και μπορεί να πιστέψει ότι όλα αυτά ήταν ένα όνειρο. Αν πάρει το κόκκινο χάπι μπορεί να μείνει στη “χώρα των θαυμάτων” και να ανακαλύψει “πόσο βαθιά πηγαίνει η κουνελότρυπα”.
Απαιτεί ασφαλώς μια γενναιότητα να θέλει κανείς να ανακαλύψει την άβολη αλήθεια, απορρίπτοντας κοινά αποδεκτές πεποιθήσεις που όμως καταρρέουν αν τις εξετάσει κριτικά. Ήταν δε πάντα γοητευτική η σκέψη ότι πίσω από τον κόσμο όπως τον ξέρουμε, πίσω από τη συχνά μπανάλ καθημερινότητα που μας περικλείει, μπροστά στα μάτια μας, υπάρχει μια “άλλη αλήθεια” που μόνο λίγοι -και ως εκ τούτου εκλεκτοί- τολμούν να δουν.
Συνωμοσία ή Πικρη Αλήθεια
Είναι όμως λεπτή η γραμμή μεταξύ κριτικής σκέψης και συνωμοσιολογίας. Ολισθηρός ο δρόμος ανάμεσα στη διαπίστωση ότι κάποια πράγματα δεν είναι όπως τα γνωρίζουμε και ότι όλα είναι μέρος μιας εις βάρους μας συνωμοσίας. Μεταξύ της αφύπνισης και του φανατισμού. Υπό αυτό το πρίσμα, δεν θα σας εκπλήξει, ίσως, το γεγονός ότι το Matrix, στις δύο δεκαετίες που μεσολάβησαν, έχει αποτελέσει εύφορο πεδίο για τη διάδοση ιδεών που αγγίζουν τα όρια του παραλόγου.
Ήταν δε πάντα γοητευτική η σκέψη ότι πίσω από τον κόσμο όπως τον ξέρουμε…υπάρχει μια “άλλη αλήθεια”
Από τις πιο… φιλοσοφικά ενδιαφέρουσες όπως η Θεωρία Προσομοίωσης που μας θέλει να ζούμε σε ένα είδος Matrix, μέχρι τους Truthers συνωμοσιολόγους της 11ης Σεπτεμβρίου, της πολύνεκρης τρομοκρατικής επίθεσης που έχει σήμερα την 20ή μαύρη της επέτειο και άλλαξε τον ρου της ιστορίας. Πιο πρόσφατα, έχουμε τους διαβόητους “red-pillers” του Τραμπισμού και του QAnon, που βλέπουν τον κόσμο μας ως μια συνωμοσία των προοδευτικών ελίτ.
Ο Νιο είναι Εντάξει!
Η εξέλιξη αυτή δεν ήταν κάτι που θα μπορούσαν οι δημιουργοί του Matrix να έχουν προβλέψει. Ίσως δε η νέα ταινία να είναι μια ευκαιρία για να αποκαταστήσουν την… υστεροφημία του Νίο και να τη διασώσουν από τα πάσης φύσεως άκρα. Θα είναι ευχής έργον, σε μια εποχή κατά την οποία ο ανορθολογισμός μοιάζει σαν φωτιά που καίει ανεξέλεγκτα και απειλεί τις φιλελεύθερες κοινωνίες που με τόσο κόπο έχουμε χτίσει.
