E-τάξη στο Νοικοκυριό Σας

Στην Ελλάδα των τελευταίων ετών, λίγα είναι αυτά που είμαστε σε θέση να ελέγξουμε σε ό,τι αφορά την πορεία των προσωπικών οικονομικών μας. Φόροι που κατατρώγουν εισόδημα και αποταμιεύσεις, τεράστιες εισφορές, μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις – οι συνθήκες κάθε άλλο παρά ευνοούν την αποταμίευση ή, πολύ περισσότερο, την κατάρτιση μιας επενδυτικής στρατηγικής γύρω από το εισόδημα και την περιουσία μας. 

Μαθαίνουμε -δυστυχώς- να ζούμε υπό αντίξοες συνθήκες. Ίσως όμως ένα απ’ τα λιγοστά καλά της παρατεταμένης αυτής περιόδου ισχνών αγελάδων είναι το γεγονός ότι μας υποχρεώνει να κοιτάξουμε τα προσωπικά μας οικονομικά σε μεγαλύτερο βάθος. Στην προσπάθεια αυτή μπορούμε να αξιοποιήσουμε και τις εξελίξεις της τεχνολογίας, αξιοποιώντας ηλεκτρονικές εφαρμογές (applications) που μας βοηθούν να προϋπολογίσουμε έσοδα και έξοδα και να διαχειριστούμε πιο έξυπνα τα προσωπικά μας οικονομικά.

Κάποια απ’ τα εργαλεία που περιγράφονται παρακάτω δεν είναι ακόμα στο σύνολό τους διαθέσιμα στην ελληνική αγορά. Όμως, στο πλαίσιο και της εναρμόνισης της ελληνικής νομοθεσίας με την αναθεωρημένη ευρωπαϊκή οδηγία για τις υπηρεσίες πληρωμών (PSD2), η οποία, μεταξύ άλλων, ανοίγει την αγορά πληρωμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, απελευθερώνοντας την πρόσβαση σε πληροφορίες για τους λογαριασμούς πληρωμών, η χρήση της τεχνολογίας για τη διαχείριση και τον εξορθολογισμό των οικονομικών μας θα απλουστεύεται διαρκώς.

Ο Προϋπολογισμός του Νοικοκυριού

Τι ποσοστό των ελληνικών νοικοκυριών θέτει έναν προϋπολογισμό στην αρχή του μήνα; Τι μέρος των νοικοκυριών εκείνων καταφέρνει στη συνέχεια να τον ακολουθήσει; Η αξία ενός ρεαλιστικού προϋπολογισμού του νοικοκυριού είναι προφανής και όμως,  διεθνείς μελέτες δείχνουν ότι το budgeting κάθε άλλο παρά κανόνας είναι στην πλειονότητα των νοικοκυριών, ακόμα και σε χώρες με λαούς πιο οργανωμένους όπως η Αμερική ή η Μεγάλη Βρετανία.

Το budgeting, αν πρόκειται να το κάνεις με χαρτί, μολύβι και calculator απαιτεί αρκετή ενασχόληση κάθε άλλο παρά ευχάριστη, ιδίως όταν λείπουν… τα χρήματα. Όλα όμως γίνονται πιο εύκολα με τη βοήθεια εφαρμογών -πολλές από τις οποίες είναι διαθέσιμες δωρεάν- και μας επιτρέπουν με γρήγορες κινήσεις να καταγράψουμε στόχους και τα οικονομικά μέσα που διαθέτουμε, φτιάχνοντας ένα budget συνολικό, αλλά και ανά κατηγορία καταναλωτικής δαπάνης, σε ελάχιστο χρόνο μέσα από το smartphone μας. Δημοφιλή παραδείγματα τέτοιων εφαρμογών είναι τα Mint, You Need a Budget, Wally και Spending Tracker.

Οι εφαρμογές αυτές δίνουν ταυτόχρονα εξαιρετικά χρήσιμες πληροφορίες, τόσο για τις καταναλωτικές μας συνήθειες -τις οποίες έχουμε την τάση να παραγνωρίζουμε όταν δεν έχουμε στη διάθεσή μας μια αντικειμενική, συγκεντρωτική αποτίμησή τους- όσο και για την πορεία εκτέλεσης του προσωπικού μας προϋπολογισμού, ώστε έγκαιρα να προσαρμοζόμαστε στην πραγματικότητα και να μη μένουμε στον άσο από τις πρώτες μέρες του μήνα.

Κι αν σας φαίνεται κουραστική η καταγραφή κάθε μικρού και μεγάλου εξόδου σε μια εφαρμογή, ήδη στην Αμερική και σε άλλες χώρες υπάρχει η δυνατότητα σύνδεσής της με τους λογαριασμούς πληρωμών μας, έτσι ώστε να στέλνονται οι σχετικές πληροφορίες, τόσο για τις συναλλαγές όσο και για το είδος καθεμιάς από αυτές, αυτόματα. Αργά ή γρήγορα, οι δυνατότητες αυτές θα έρθουν και στην Ελλάδα.

Μέχρι τότε, ο προϋπολογισμός του νοικοκυριού μας μπορεί να επωφεληθεί και από τις αρκετές εφαρμογές που μας επιτρέπουν τη σύγκριση τιμών και ιδιοτήτων προϊόντων που πωλούνται ηλεκτρονικά και στα μαγαζιά, καθώς και σε νέες εφαρμογές αγορών που αναπτύσσουν ηλεκτρονικά ή/και παραδοσιακά σούπερ μάρκετ.

Πληρώνοντας Λογαριασμούς και Οφειλές 

Άλλο ένα πεδίο στο οποίο βοηθά η τεχνολογία και ήδη είναι διαθέσιμη στην Ελλάδα αφορά στην αποπληρωμή λογαριασμών, χρεών και λοιπών οφειλών. Ακόμη κι αν οι αυτόματες πληρωμές σας φοβίζουν, μπορείτε να επωφεληθείτε από εφαρμογές που παρακολουθούν τις υποχρεώσεις σας και σας τις θυμίζουν εγκαίρως.

Στο κοντινό μέλλον, τέτοιου είδους εφαρμογές θα μπορούν να μας πουν και τα ποσά που χρωστάμε (τα οποία στις περισσότερες περιπτώσεις, ακόμα, πρέπει να τα καταγράψουμε εμείς οι ίδιοι), αλλά και τη δυνατότητα απευθείας εξόφλησης χωρίς να χρειάζεται να μπαίνουμε καν στο web-bankng της τράπεζάς μας. “Ο λογαριασμός σας της ΔΕΗ λήγει σήμερα και έχει αυτό το ύψος. Θέλετε να τον εξοφλήσετε από τον ίδιο λογαριασμό που χρησιμοποιήσατε την περασμένη φορά;” Κάθε είδους εξόφληση θα είναι ένα-δύο κλικ μακριά!

Η συγκεκριμένη συναλλαγή θα μπορεί να γίνεται είτε από μια ειδική εφαρμογή αφιερωμένη στους λογαριασμούς μας -όπως παραδείγματος χάριν η Bills Monitor- ή μέσα από την ίδια εφαρμογή που χρησιμοποιούμε για το budgeting -το κάνουν ήδη apps όπως το Mint- που θα μαζεύει σε ένα σημείο όλες τις οικονομικές μας υποχρεώσεις και θα μπορούσε να περιλαμβάνει και τις οφειλές σε ασφαλιστικούς και δημόσιους φορείς.

Όσο για τα χρέη μας, τις δυνατότητες που έχουμε να τα μεταφέρουμε σε άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τα επιτόκια που πληρώνουμε κ.λπ., υπάρχουν ήδη ειδικές εφαρμογές αφιερωμένες στην αποπληρωμή τους (βλ. MintGoals, Unbury.me κ.ά.) που ξεδιαλύνουν τις απορίες μας, μας βοηθούν να καταρτίσουμε ένα ρεαλιστικό σχέδιο αποπληρωμής, και μας επιβραβεύουν -ψυχολογικά αλλά όχι μόνο- για την πρόοδό μας.

Τα Πάντα Ηλεκτρονικά

Στον τελευταίο αυτό άξονα της επιβράβευσης της συνετής συμπεριφοράς, τόσο σε επίπεδο κατανάλωσης, συνεπούς πληρωμής των υποχρεώσεών μας, όσο και αποταμίευσης, δραστηριοποιούνται ολοένα και περισσότερα start-ups. Πέρα από το συναίσθημα ικανοποίησης που μας χαρίζει η διαπίστωση ότι “είμαστε εντάξει” ή ότι επιτύχαμε ένα στόχο, υπάρχει μια ολόκληρη φιλοσοφία που τίθεται σε εφαρμογή με απτές ανταμοιβές ή τιμωρίες, ανάλογα με τις αποφάσεις που παίρνουμε.

Υπάρχουν ήδη εφαρμογές που μας δίνουν τη δυνατότητα να “τιμωρήσουμε” τον εαυτό μας αν υποκύψει π.χ. στον πειρασμό μιας αγοράς που παραβιάζει το budget που έχουμε θέσει -αφαιρώντας λόγου χάριν ένα συγκεκριμένο ποσό από τον λογαριασμό τρεχουσών συναλλαγών και βάζοντάς το σε λογαριασμό αποταμίευσης- ή να “ανταμείψουμε” τον εαυτό μας για τη συνέπειά μας, βάζοντας στην άκρη χρήματα για ένα ταξίδι ή μια ιδιαίτερη αγορά.

Κάποια παραδείγματα τέτοιων εφαρμογών είναι τα Qapital, Acorns και Tip Yourself, ενώ οι “συνταγές” κινητοποίησης που μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς είναι άπειρες. Σύντομα θα μπορούμε να συνδέσουμε καλές ή κακές συνήθειες που δεν αφορούν αυστηρά τα οικονομικά μας (π.χ. το πόσο συχνά πάμε στο γυμναστήριο ή το αν αγοράσαμε ένα πακέτο τσιγάρα) με οικονομικές ανταμοιβές και τιμωρίες, ώστε να “βοηθήσουμε” τους εαυτούς μας στην επίτευξη των στόχων μας.

Είναι προφανές ότι κλειδί σε όλα αυτά είναι η διοχέτευση ολοένα και περισσότερων πληροφοριών στις έξυπνες συσκευές που παίρνουν το ρόλο του συμβούλου, του διαχειριστή των οικονομικών μας, ακόμη και του ελεγκτή της συνέπειάς μας. Ενέχει αναμφίβολα κι αυτό τους κινδύνους του. Δεδομένου πάντως ότι, μέχρι στιγμής, τις προσωπικές μας πληροφορίες τις παραχωρούμε ήδη απλόχερα και τζάμπα σε μια σειρά από ενδιαφερόμενους, ίσως έχει έρθει η ώρα να τις κάνουμε να δουλεύουν προς όφελός μας.