“Ο Ιάσωνας έκλεισε το ξυπνητήρι απότομα και σηκώθηκε από το κρεβάτι. Είχε ήδη αργήσει όποτε δεν προλάβαινε να κάνει ντους. Έφτιαξε έναν γρήγορο καφέ και βγήκε βιαστικά από το σπίτι. Στο αυτοκίνητο, ο κλιματισμός είχε χαλάσει και η ζέστη ήταν αφόρητη. Το ίδιο και η κίνηση. Έφτασε στην δουλειά με καθυστέρηση, αγχωμένος για τη συνάντηση με την Έλενα, την manager του, που άρχιζε σε δέκα λεπτά, σχετικά με την εξέλιξή του στην εταιρεία.
Μπήκε στο γραφείο της, έκατσε στην καρέκλα και, αγέλαστος, είπε μια ξερή καλημέρα. Ήταν φανερά εκνευρισμένος. Η Έλενα το κατάλαβε αμέσως. ‘Καλημέρα’, του απάντησε. Ο Ιάσωνας έμοιαζε ασυγκράτητος. Με τεταμένο ύφος, υψηλό τόνο φωνής και έντονες κινήσεις μίλησε για όλα. Για το πώς θεωρεί ότι κάνει όλη την δουλειά στη θέση των άλλων, για την έλλειψη συνεργασίας, για το ότι οι στόχοι που του έχει θέσει η Έλενα δεν είναι ξεκάθαροι, για τον τάδε δυσαρεστημένο πελάτη και τον δείνα πεισματάρη συνάδελφο, για, για, για…
Η Έλενα δεν άργησε να αντιδράσει και με την σειρά της ύψωσε τη φωνή της. Του μίλησε για τον τρόπο του (‘δεν μιλάμε έτσι στους συναδέλφους!’), για την αρνητική επίδοσή του στο παρελθόν, για την ολοένα και πιο συχνή αργοπορία του, για, για, για…
Οι φωνές τους ακούγονταν σε όλο τον όροφο και η συζήτηση -ή μάλλον καλύτερα η διένεξη- έληξε όταν ο διευθυντής προσωπικού τους διέκοψε μπαίνοντας στο γραφείο.”
Μήπως το παραπάνω περιστατικό σας θυμίζει κάτι; Πόσες φορές έχουμε κι εμείς οι ίδιοι βρεθεί σε παρόμοια θέση, εντός και εκτός εργασίας; Πόσες φορές οι αρνητικές μας σκέψεις και τα αρνητικά μας συναισθήματα έχουν επηρεάσει τη συμπεριφορά μας και μας έχουν οδηγήσει σε αναποτελεσματική επικοινωνία με ανεπιθύμητες συνέπειες;
Ας επιχειρήσουμε να κατανοήσουμε το παράδειγμα της ιστορίας μας.
Ο Ιάσωνας νευρίασε από τις συνθήκες που αντιμετώπισε στον δρόμο προς την δουλειά (αργοπορία, χαλασμένος κλιματισμός, κίνηση, ζέστη…). Ο εκνευρισμός τον ακολούθησε στη συνάντηση που είχε με την Έλενα. Ως αποτέλεσμα, η συμπεριφορά του απέναντί της ήταν αρνητική. Η Έλενα, με τη σειρά της, επηρεάστηκε από την συμπεριφορά του Ιάσωνα και καθρέφτισε το ίδιο μοτίβο. Κοινώς, μπλέχτηκαν σε έναν φαύλο κύκλο αρνητισμού χωρίς φαινομενική έξοδο διαφυγής. Όπως ο σκύλος, που κυνηγάει επίμονα την ουρά του. Αν μπορούσαμε να το σχηματοποιήσουμε θα ήταν κάπως έτσι:
Οι σκέψεις/συναισθήματα του Ιάσωνα επηρεάζουν την συμπεριφορά του Ιάσωνα.
Η συμπεριφορά του Ιάσωνα επηρεάζει τις σκέψεις/συναισθήματα της Έλενας.
Οι σκέψεις/συναισθήματα της Έλενας επηρεάζουν την συμπεριφορά της Έλενας.
Η συμπεριφορά της Έλενας επηρεάζει τις σκέψεις/συναισθήματα του Ιάσωνα.
Οι σκέψεις/συναισθήματα του Ιάσωνα επηρεάζουν την συμπεριφορά του Ιάσωνα.
και ούτω καθεξής….
Αν ο Ιάσωνας και η Έλενα είχαν συνειδητοποιήσει το επικοινωνιακό τους αδιέξοδο, θα ήταν το πρώτο βήμα για να το αντιμετωπίσουν. Τι θα μπορούσαν να είχαν κάνει διαφορετικά;
Βήμα 1: Αφήστε τον αρνητισμό στην τσάντα
Θα υπάρχουν πάντοτε καταστάσεις και άνθρωποι που θα μας δυσαρεστούν. Ωστόσο, έχουμε το δικαίωμα να επιλέξουμε συνειδητά αν θα τους αφήσουμε να μας επηρεάσουν ή όχι. Αν θέλουμε να μάθουμε να επικοινωνούμε αποτελεσματικά, το πρώτο βήμα είναι να μπορούμε να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας. Ο Ιάσωνας, κοινώς, θα μπορούσε να επιλέξει να ηρεμήσει πριν μπει στο γραφείο της Έλενας.
Βήμα 2: Ξεκάθαρη πρόθεση/ξεκάθαρος αντίκτυπος
Κάθε επικοινωνία είναι καλό να ξεκινά με ξεκάθαρη πρόθεση. Τι σημαίνει αυτό; Πρέπει πρώτα να αποσαφηνίζουμε τι θέλουμε να πούμε στον συνομιλητή μας, έπειτα να του εξηγούμε ποια είναι η πρόθεσή μας και στη συνέχεια να ζητάμε επιβεβαίωση ότι μας κατανόησε. Θέτουμε έτσι ένα συγκεκριμένο πλαίσιο για την επικοινωνία μας και αυξάνουμε τις πιθανότητες αμοιβαίας κατανόησης. Η πρόθεση του Ιάσωνα ήταν να συζητήσουν για την εξέλιξή του στην εταιρεία, κάτι που δεν ειπώθηκε ποτέ…
Βήμα 3: Ενεργείστε με ενσυναίσθηση
Κάθε άνθρωπος είναι και ένα διαφορετικό σύστημα αξιών, πεποιθήσεων, αντιλήψεων, εμπειριών και αναγκών. Σε αυτήν την πραγματικότητα δεν υπάρχει σωστό και λάθος. Όσο πιο γρήγορα το αποδεχθούμε αυτό, τόσο το καλύτερο. Δεν πρέπει να υποθέτουμε, να νομίζουμε, να πιστεύουμε, να θεωρούμε ποιες είναι οι ανάγκες και οι προθέσεις του συνομιλητή μας. Οφείλουμε να τις διερευνήσουμε. Να τις ανακαλύψουμε και να τις κατανοήσουμε. Πως μπορούμε να το κάνουμε αυτό; Χρησιμοποιώντας τα δύο βασικότερα εργαλεία της ενσυναίσθησης: την ενεργητική ακρόαση και τις διευρευνητικές ερωτήσεις. Η επικοινωνία μας, με τον τρόπο αυτό, θα βασιστεί στην ανατροφοδότηση: δεν θα αφορά μόνο ανταλλαγή ιδεών/πληροφοριών/συναισθημάτων αλλά και επιβεβαίωση ότι υπήρξε αμοιβαία κατανόηση του μηνύματος. Η Έλενα, λόγου χάρη, θα μπορούσε, αντί να καθρεφτίσει τον αρνητισμό του Ιάσωνα, να διερευνήσει τους λόγους της συμπεριφοράς του. Να προσπαθήσει να καταλάβει τις ανάγκες του και να τον καλέσει να αναζητήσουν από κοινού λύσεις.
Όλοι μας γινόμαστε πότε Ιάσωνας και πότε Έλενα. Και αν η επικοινωνία σας συχνά μοιάζει με σισυφικό μαρτύριο, την επόμενη φορά, δοκιμάστε να αποδεχθείτε την διαφορετικότητα του συνομιλητή σας και τολμήστε να εξερευνήσετε άλλα μονοπάτια, από κοινού. Τα αποτελέσματα θα σας εκπλήξουν!
