Διδάσκεται άραγε ο εθελοντισμός; Αν ρωτήσει κανείς τους περισσότερους εθελοντές τι είναι γι’ αυτούς ο εθελοντισμός ή πώς μπορούν να μεταφέρουν τη γνώση τους γύρω απ’ αυτόν, οι περισσότεροι θα απαντήσουν “πρέπει να το ζήσεις για να καταλάβεις”.
Αρκετές φορές με ρωτούν οι φίλοι μου: “Γιατί το κάνεις αυτό; Έχεις όρεξη να ασχοληθείς ή έχεις τον χρόνο;”. Συχνά, ο χρόνος είναι μια σύντομη δικαιολογία που προσφέρουμε στον εαυτό μας για να αποφύγουμε όσα δεν μας είναι αρκετά ευχάριστα ή ενδιαφέροντα για να ασχοληθούμε.
Ο εθελοντισμός για μένα είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τις ανάγκες, τα όνειρα, το ήθος του καθενός από εμάς που αγωνίζεται για μια καλύτερη ζωή, ένα καλύτερο μέλλον και μια καλύτερη κοινωνία μέσα στην οποία ζούμε και εξελισσόμαστε.
Πρώτη Φορά Εθελόντρια
Στη σημερινή εποχή της εύκολης πρόσβασης στην πληροφορία, ο καθένας μπορεί εύκολα να μάθει για δρώμενα και διοργανώσεις που αναζητούν εθελοντές, να ενεργοποιηθεί και να συμμετάσχει. Τα τελευταία χρόνια μου δόθηκαν διάφορες αφορμές που εξελίχθηκαν σε εμπειρίες εθελοντισμού, όπως η πρώτη φορά που βρέθηκα στον κλασσικό μαραθώνιο και βοήθησα στην ανακύκλωση των μπουκαλιών του ΣΕΓΑΣ. Μας παρότρυνε να συμμετάσχουμε ένας πατέρας παιδιών του σχολείου μας που είναι περιβαλλοντολόγος και ήθελε βοήθεια στο να δίνουμε και να παίρνουμε τα μπουκάλια από τους μαραθωνοδρόμους και έπειτα να τα συλλέγουμε ξεχωριστά.
Στην αρχή δεν είχα καταλάβει πόσο σημαντικό ήταν αυτό που θα κάναμε, καθαρίζοντας τον δρόμο όταν περνούσαν οι δρομείς, ώστε και αυτοί να μη σκοντάψουν, και εμείς να συλλέξουμε τα μπουκάλια για ανακύκλωση. Τα χαμόγελά τους ως ανταπόδοση γι’ αυτό το λίγο που προσφέραμε, όμως, όπως και η εμψύχωση που τους δίναμε για να φτάσουν ως το τέρμα ήταν μεγάλη χαρά για εμάς εκείνη τη μέρα. Τα παιδιά δεν είχαν φανταστεί πόση βοήθεια μπορεί να προσφέρουν σε κάτι τόσο μεγάλο, μέσα στην ίδια την πόλη τους. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια ακολουθούμε το ίδιο πρόγραμμα και απολαμβάνουμε διαφορετικές συγκινήσεις κάθε φορά.
Πιστεύω πως οι νέες ιδέες εθελοντισμού μπορούν και πρέπει να ξεκινούν από το σχολείο και να εξελίσσονται ως παράδειγμα προς όλους μας.
Παραδείγματα Εθελοντισμού
Μια ακόμα στιγμή που θυμάμαι έντονα ήταν πέρσι, κατά την προετοιμασία της τελικής γιορτής του σχολείου, όταν η δασκάλα του γιου μου, μου ζήτησε αν μπορώ να βοηθήσω με τα σκηνικά της παράστασης, καθώς όλη τη χρονιά δεν είχαμε κάποιον να ασχολείται με τα εικαστικά.
Θυμάμαι τη χαρά των παιδιών όταν τους ανακοίνωσα ότι χρειαζόμουν τη βοήθειά τους για να φτιάξουμε μαζί τα σκηνικά. Με μια παρέα μπαμπάδων της τάξης μας, μαζευτήκαμε στις κούνιες του Ζαππείου με διάφορα υλικά και κατασκευάσαμε μια τεράστια βάρκα πρες παπιέ που χρειαζόταν για τη γιορτή. Η ικανοποίηση των παιδιών και ο ενθουσιασμός τους με έκαναν να νιώσω πως δεν μου ήταν πια καν αναγκαίο να δω την παράσταση, καθώς είχα μοιραστεί την αγωνία και την προσπάθεια να πετύχουμε αυτό που είχαμε αναλάβει.
Από τότε μέχρι σήμερα έχουν προκύψει αρκετές ανάγκες στις οποίες προσπαθούμε να αντεπεξέλθουμε ως γονείς και πολίτες όσο καλύτερα μπορούμε, π.χ. η επισκευή της σκεπής γιατί μπήκαν νερά στην τάξη ή ως συνοδοί σε μια εκδρομή κ.ά. Προσπαθούμε ο καθένας με τον τρόπο του να δείξει την αγάπη και το ενδιαφέρον του όσο μπορεί. Με αυτόν τον τρόπο, τα παιδιά βλέπουν πως όταν προσθέτουν το δικό τους λιθαράκι, γεμίζουν από αγάπη.
Πρόσφατα ένα πρωινό, έτυχε να ακούσω σε ένα ραδιοφωνικό σταθμό καθώς πήγαινα για δουλειά κάτι που με έκανε να συγκινηθώ πολύ. Ήταν η ανάγκη για μια “ζεστή αγκαλιά” στα ορφανά του μαιευτηρίου Έλενα. Λόγω της έλλειψης προσωπικού, τα ορφανά που παραμένουν για μήνες μέσα στα “πυρεξάκια” έχουν ανάγκη τη ζεστασιά και το ανθρώπινο άγγιγμα. Αποφάσισα πως αυτό θα είναι η επόμενη βοήθεια που θα προσφέρω κάθε Κυριακή πρωί, όταν θα αφήνω τα δικά μου παιδιά σε ένα εργαστήρι στο οποίο συμμετέχουν. Άλλες φορές κάτι μπορεί να μου φαίνεται πολύ μικρό και άλλες πολύ μεγάλο όπως, αυτή η αγκαλιά.
Το Σχολείο ως Ένα “Κουτί Ιδεών”
Πώς μπορούμε να ενεργοποιήσουμε το αίσθημα της εθελοντικής προσφοράς στους μαθητές; Η αλήθεια είναι πως οι δάσκαλοι και καθηγητές έχουν ενεργοποιήσει το αίσθημα της εθελοντικής προσφοράς στους μαθητές όταν υπάρχει επιτακτική ανάγκη από την πολιτεία όπως π.χ. η συνεισφορά για τους πρόσφυγες. Ήταν μια μεγάλη κινητοποίηση η οποία απέδειξε την ενσυναίσθηση πολιτών και μαθητών. Θυμάμαι όταν μαζέψαμε τρόφιμα και ρούχα – τα παιδιά άρχισαν να σκέπτονται συλλογικά και να αντιλαμβάνονται μια εντελώς διαφορετική πραγματικότητα από τη δική τους καθημερινότητα.
Μια τέτοια πρωτοβουλία των δασκάλων ή καθηγητών θα ήταν ωραίο να υιοθετηθεί ως μια επαναλαμβανόμενη δράση στο μέλλον, με συμβουλές και προτάσεις που θα οδηγούν σε δράσεις. Τα παιδιά αφυπνίζονται όταν κάποιος έχει ανάγκη ή χρειάζεται να οργανώσουν κάποιο σχέδιο για να πραγματοποιήσουν ένα στόχο και επιδιώκουν να παίρνουν μέρος.
Πιστεύω πως οι ιδέες εθελοντισμού μπορούν και πρέπει να ξεκινούν από το σχολείο και να εξελίσσονται ως παράδειγμα προς όλους μας. Είναι άλλωστε τόσο σημαντική αυτή η εξοικείωση με το να μπορείς να δίνεις όποτε μπορείς, όσο μπορείς και με χαρά, τον περίσσιο χρόνο σου, στο περιβάλλον μέσα στο οποίο ζεις και το οποίο μοιράζεσαι.
