Αν ένας άνθρωπος ονειρεύεται να γίνει ηγέτης στον επαγγελματικό του χώρο, με τη γενικότερη έννοια, δηλαδή εκείνη της ανάληψης δράσης και της μεταλαμπάδευσης ενός οράματος σε μια ομάδα, τότε πρέπει αρχικά να γίνει ηγέτης του εαυτού του. Τι σημαίνει, ακριβώς, αυτό; Πολύ απλά, οφείλει να κατακτήσει τη δεξιότητα της αυτοεπίγνωσης. Οι ηγέτες που γνωρίζουν πραγματικά ποιοι είναι, αλλά και τι αντίκτυπο έχουν οι πράξεις τους, μπορούν να γίνουν περισσότερο αποτελεσματικοί και να λειτουργήσουν με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.
Και σε αυτή την τελευταία λέξη κρύβεται, πιθανώς, το κλειδί της επιτυχίας. Διότι, αυτοπεποίθηση και αυτοεπίγνωση είναι δύο έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες. Συχνά, τόσο στα 1:1 coaching sessions με γυναίκες executives, όσο και στα leaderships workshops που πραγματοποιώ, το ζήτημα της αυτοπεποίθησης δεν αργεί να εμφανιστεί. Και η ερώτηση παραμένει: για ποιο λόγο οι γυναίκες, παρ’ όλο που καταγράφουν μεγαλύτερα ποσοστά αυτοεπίγνωσης απ’ ό,τι οι άνδρες συνάδελφοί τους, εξακολουθούν να έχουν χαμηλότερη αυτοπεποίθηση και κατ’ επέκταση διστάζουν να διεκδικήσουν θέσεις ηγεσίας και ευθύνης τόσο συχνά όσο οι άνδρες;
Η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης δεν είναι εύκολο ζήτημα και κάθε μία από εμάς το διαχειρίζεται διαφορετικά. Υπάρχουν, ωστόσο, κάποια συγκεκριμένα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε με σκοπό να αντιληφθούμε τι είναι αυτό που μας εμποδίζει από το να εξελιχθούμε ακόμα περισσότερο.
1. Ξεκινήστε από τον εαυτό σας.
Το πρώτο βήμα προς μια ενισχυμένη αυτοπεποίθηση είναι να η κατανόηση του εαυτού. Τι είναι αυτό που θέλετε πραγματικά; Ποιες είναι οι αξίες σας και πώς τις τιμάτε καθημερινά; Ποιο είναι το όραμά σας και τι αντίκτυπο θέλετε να έχετε στους συνανθρώπους σας; Τι στόχους βάζετε στη ζωή σας; Όλα αυτά τα μεγάλα ερωτήματα και η προσπάθεια απάντησής τους μας φέρνουν όλο και πιο κοντά στον πραγματικό μας εαυτό και τις ανάγκες του.
Σε αυτή τη διαδικασία είναι σημαντικό να μη φοβόμαστε τον ειλικρινή διάλογο με τον εαυτό μας. Ανεξάρτητα από τη μέθοδο που θα διαλέξουμε για να κάνουμε αυτή τη δύσκολη “συζήτηση” (coaching, ημερολόγιο, mindfulness, έμπιστοι φίλοι κ.λπ.), το σημαντικότερο είναι να μην την αγνοήσουμε. Και θυμηθείτε: ποτέ δεν είναι αργά να ξεκινήσετε κάτι που έχετε αναβάλει εδώ και καιρό.
2. Μην υποτιμάτε τον αντίκτυπο των πράξεών σας.
Η αυτοεπίγνωση είναι ένα νόμισμα με δύο όψεις. Από τη μία πλευρά είναι η εσωτερική αυτοεπίγνωση -ό,τι πολύ περιεκτικά περιγράψαμε πιο πάνω- και από την άλλη η εξωτερική αυτοεπίγνωση, η ικανότητα να “διαβάζουμε” ορθά το πώς μας βλέπουν οι άλλοι. Κάποιες έρευνες σχετικά με τη σχέση γυναίκας/ηγεσίας υποστηρίζουν ότι οι γυναίκες συνήθως υποτιμούν τον αντίκτυπο που έχουν οι πράξεις τους στους άλλους. Ενώ, πιθανώς, να αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους ως εν δυνάμει ηγέτιδες, αμφιβάλλουν για το πώς τις βλέπουν οι άλλοι. Λανθασμένα θεωρούν ότι αναπαράγουν τα στερεοτυπικώς συνδεδεμένα ανδρικά χαρακτηριστικά με την ηγεσία και ότι κατακρίνονται γι’ αυτό.
Ωστόσο, με το να θεωρούν ότι οι άλλοι υποτιμούν την αξία τους, σαμποτάρουν τον ίδιο τους τον εαυτό και διστάζουν να διεκδικήσουν υψηλότερες και καλύτερες αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Ένας ουσιαστικός τρόπος για να ξεπεράσουμε το εμπόδιο αυτό είναι να ζητήσουμε από φίλους και συναδέλφους να μας δώσουν συγκεκριμένα παραδείγματα του θετικού αντικτύπου που μπορεί να είχαν κάποιες επιλογές ή πράξεις μας σε αυτούς. Θα μας βοηθήσουν, έτσι, να κατανοήσουμε όχι μόνο τον πραγματικό αντίκτυπο που έχουμε στους άλλους, αλλά και να ανακαλύψουμε δυνατά σημεία (συμπεριφορές και δεξιότητες), τα οποία, πιθανώς, να αγνοούσαμε μέχρι τώρα. Δουλεύοντας πάνω στα δυνατά μας σημεία ενισχύουμε, αδιαμφισβήτητα, την αυτοπεποίθησή μας!
Μη διστάζετε, λοιπόν, να αναζητάτε ανατροφοδότηση. Δημιουργήστε έναν κύκλο λίγων ατόμων, συναδέλφων ή φίλων, που με ειλικρίνεια θα είναι πρόθυμοι να συζητήσουν τον αντίκτυπο των πράξεων και των συμπεριφορών σας.
3. Αναζήτηστε στοχευμένη και συγκεκριμένη ανατροφοδότηση.
Η ανατροφοδότηση (feedback) θεωρείται μία από τις βασικότερες ηγετικές δεξιότητες και είναι εξαιρετικά σημαντικό όχι μόνο να την προσφέρουμε, αλλά και να τη λαμβάνουμε. Ειδικά αν επιθυμούμε να κατανοήσουμε περισσότερο τον εαυτό μας μέσα από τα μάτια των άλλων. Ωστόσο, οι γυναίκες, αν και αναζητούν την ανατροφοδότηση, δεν τη λαμβάνουν τόσο συχνά όσο οι άνδρες συνάδελφοί τους. Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι η ανατροφοδότηση που λαμβάνουν είναι συνήθως αρνητική και ασαφής.
Σκεφτείτε το ακόλουθο: δουλεύετε πάνω σε ένα project, το οποίο, αν και κάνετε ό,τι θεωρείτε καλύτερο, δεν ευδοκιμεί. Ο πελάτης απογοητεύεται και επιλέγει τον ανταγωνιστή. Αναζητάτε ανατροφοδότηση από τον επικεφαλής σας: “τι έκανα λάθος;”, ρωτάτε, μόνο για να λάβετε την αόριστη απάντηση: “τίποτα, τίποτα, τα πήγες μια χαρά”. Αργότερα μαθαίνετε τυχαία ότι ο επικεφαλής σας μίλησε για την άσχημη απόδοσή σας σε συνάδελφο…
Πόσες φορές έχουμε βρεθεί σε παρόμοια θέση; Να αναζητάμε ανατροφοδότηση και να λαμβάνουμε γενικόλογες απαντήσεις που το μόνο που κάνουν είναι να μας “χρυσώνουν το χάπι”; Ο καλοπροαίρετος σεξισμός είναι τριγύρω μας: δεν λέμε την άσχημη αλήθεια για να μη πληγώσουμε την γυναίκα συνάδελφό μας και να αποφύγουμε την αμηχανία των “συναισθηματικών” αντιδράσεων.
Ωστόσο, η πρόκληση είναι μεγάλη. Όταν η αρνητική ανατροφοδότηση δεν είναι σαφής και δεν χρησιμοποιεί παραδείγματα και συγκεκριμένες περιστάσεις, δεν βοηθά στην εξέλιξη των συναδέλφων μας. Για τον απλό λόγο ότι οι γενικότητες δεν στοχοποιούν συγκεκριμένες συμπεριφορές που λειτουργούν εναντίον τους. Έτσι, δεν γνωρίζουν ποτέ τι είναι αυτό που μπορούν να κάνουν διαφορετικά. Αντιστοίχως, η ασαφής θετική ανατροφοδότηση λειτουργεί κατασταλτικά, καθώς αποκρύπτει τις συμπεριφορές που προσθέτουν αξία και πρέπει να συνεχιστούν.
Μη διστάζετε, λοιπόν, να αναζητάτε ανατροφοδότηση. Δημιουργήστε έναν κύκλο λίγων ατόμων, συναδέλφων ή φίλων, που με ειλικρίνεια θα είναι πρόθυμοι να συζητήσουν τον αντίκτυπο των πράξεων και των συμπεριφορών σας. Όμως, προσοχή! Η ανατροφοδότηση, αν και απαραίτητη για την αυτοεπίγνωσή μας, δεν αποτελεί θέσφατο. Όσο πιο καλά γνωρίζουμε τον εαυτό μας, τόσο καλύτερα μπορούμε να ισορροπήσουμε μεταξύ της εικόνας που προβάλλουμε και της εικόνας που θέλουμε να προβάλλουμε. Όσο πιο συνειδητά δεχόμαστε την ανατροφοδότηση, τόσο καλύτερα ενισχύουμε τα δυνατά μας σημεία και τις αξίες που μας καθοδηγούν.
Κοινώς, η τόνωση της αυτοπεποίθησής μας δεν είναι μοναχικό εγχείρημα, αλλά το αποτέλεσμα μιας διαδραστικής σχέσης του εσωτερικού με του εξωτερικού μας κόσμου.
