Καθώς κινείται στον χώρο θυμίζει ήρωα που έχει ξεπηδήσει από τις σελίδες του «Μικρού Πρίγκιπα». Πάντα καλοντυμένος, χαμογελαστός, με τη σιγουριά της γνώσης του αντικειμένου του. Ο Κωνσταντίνος Φουτζόπουλος ταξιδεύει συνεχώς. Θα μπορούσε να είναι διπλωμάτης ή ονειροπόλος δόγης του Μεσοπολέμου.
Αλλά κάνει αυτό που αγάπησε, σπούδασε και διακονεί με περίσσιο επαγγελματισμό και μαεστρία. Είναι σύμβουλος διεθνών σχέσεων σε συνεργασίες που περιλαμβάνουν τη Βουλή των Ελλήνων και think tanks σε Ελλάδα και εξωτερικό, αλλά και κινητήριος δύναμη σε νέες πρωτοβουλίες που καθορίζουν τώρα αυτό που εμείς θα μάθουμε σε μήνες. Πρόσφατα ήταν στην Κωνσταντινούπολη, στη Βιέννη, στο Λος Άντζελες και τώρα στο Αμβούργο.
Ποιο είναι το αντικείμενο ενός πολιτικού επιστήμονα;
O πάντα καυστικός Winston Churchill είχε πει κάποτε ότι «πολιτική είναι η ικανότητα να παρουσιάζεις σήμερα τι θα γίνει αύριο και να εξηγείς αύριο γιατί δεν έγινε». Κατά μία έννοια η πολιτική επιστήμη έρχεται να αναλύσει το πλαίσιο που εκφράζει την πολιτική πραγματικότητα και να κάνει προβλέψεις για τα αποτελέσματα και την εξέλιξη της πολιτικής. Ο πολιτικός επιστήμονας δεν είναι λοιπόν πολιτικός, αλλά αναλυτής των σχέσεων εξουσίας μέσα σε μια κοινωνία.
Τι συμβαίνει στην Ουκρανία;
Πρόκειται για μια ξεκάθαρη ρωσική εισβολή που παραβιάζει το Μνημόνιο της Βουδαπέστης του 1994, σύμφωνα με το οποίο Ρωσία, ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο δεσμεύονταν ότι δεν θα απειλήσουν με κανένα τρόπο την ασφάλεια τριών πρώην σοβιετικών δημοκρατιών, μεταξύ των οποίων και της Ουκρανίας.
Στην ουσία, πρόκειται για μια προσπάθεια του Πούτιν να ξαναγράψει την ιστορία της Ουκρανίας 30 χρόνια μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και να ορίσει μέσω ενός αιματηρού πολέμου τα νέα όρια της ρωσικής σφαίρας επιρροής.
H μελέτη και η ανάλυση των διεθνών σχέσεων μπορεί να συμβάλλει στην καλλιέργεια του απαραίτητου κλίματος συνεργασίας και εμπιστοσύνης που διαχρονικά βρίσκεται σε έλλειμμα.
Γιατί κάποιος επιλέγει να γίνει επιστήμονας διεθνών σχέσεων;
Οι διεθνείς σχέσεις είναι όπως οι ανθρώπινες σχέσεις. Ο Γιώργος Σεφέρης, στην ομιλία του κατά την παραλαβή του βραβείου Νόμπελ, είχε πει ότι «σ’ αυτόν τον κόσμο που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους τους άλλους. Πρέπει να αναζητήσουμε τον άνθρωπο όπου κι αν βρίσκεται».
Σε αυτό τον κόσμο λοιπόν που, όπως μας δείχνουν οι επαναλαμβανόμενες κρίσεις, κανείς δεν μπορεί να επιβιώσει μόνος, η μελέτη και η ανάλυση των διεθνών σχέσεων μπορεί να συμβάλλει στην καλλιέργεια του απαραίτητου κλίματος συνεργασίας και εμπιστοσύνης που διαχρονικά βρίσκεται σε έλλειμμα.
Ζούμε στην εποχή του τέλους του διεθνούς δικαίου;
Το τέλος του διεθνούς δικαίου όπως το ξέρουμε, θα έλεγα καλύτερα. Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε σε πολλά κράτη μια ροπή προς την αυταρχική διακυβέρνηση. Θα πρέπει να μας προβληματίζει η ευκολία με την οποία παραβιάζονται συστηματικά βασικές αρχές του διεθνούς δικαίου. Είναι εμφανές πλέον ότι το μεταπολεμικό status quo παρουσιάζει κενά, καθώς αμφισβητούνται βασικοί πυλώνες της φιλελεύθερης τάξης και αυταρχικοί ηγέτες απειλούν ανοιχτά όσα οικοδομήθηκαν μέσα από τις στάχτες του Β′ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία κάνει ακόμα πιο επιτακτική την ανάγκη για αναδιάρθρωση του ΟΗΕ, καθώς πολλές φορές είναι τα ίδια τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας που εμποδίζουν με το βέτο τους την προάσπιση του διεθνούς δικαίου.
Θα πρέπει να μας προβληματίζει η ευκολία με την οποία παραβιάζονται συστηματικά βασικές αρχές του διεθνούς δικαίου.
Αν δεν ήσασταν αυτό που είστε, τι θα θέλατε να είστε;
Νομάς. Ψηφιακός (που είναι και της μόδας) και όχι μόνο. Να ακολουθώ το ένστικτό μου και να μετακινούμαι από χώρα σε χώρα, από περιοχή σε περιοχή, ακολουθώντας τις εποχές σαν τα παλιά καραβάνια.
Με ποια ιστορική προσωπικότητα θα θέλατε να δειπνήσετε και γιατί;
Με τον Truman Capote. Από κοινωνική περιέργεια και ιστορικό ενδιαφέρον. Το τελευταίο και ημιτελές βιβλίο του, «Όταν οι προσευχές εισακούονται», αποτέλεσε κυριολεκτικά το κύκνειο άσμα του Capote, μια παρέλαση ιστορικών προσωπικοτήτων και ένα παράθυρο στην κρυφή ζωή του café society της εποχής, που οδήγησε στην κοινωνική του πτώση και έδωσε τη χαριστική βολή στη ζωή του.
O Zelenskyy έχει κερδίσει ήδη τον σεβασμό πολύ μεγάλου μέρους της διεθνούς κοινότητας.
Ο Zelenskyy είναι ήρωας ή πιόνι;
Δεν μπορώ να έχω παρά μόνο θαυμασμό για έναν εκλεγμένο αρχηγό κράτους που μάχεται στην πρώτη γραμμή για την εδαφική ακεραιότητα της χώρας του, παρά τις αντίθετες προβλέψεις και ενώ θα μπορούσε να έχει εγκαταλείψει το Κίεβο ήδη από τις πρώτες μέρες του πολέμου στην Ουκρανία. Ανεξάρτητα από το ποια θα είναι η τελική έκβαση του πολέμου, ο Zelenskyy έχει κερδίσει ήδη τον σεβασμό πολύ μεγάλου μέρους της διεθνούς κοινότητας.
ΕΕ και ΝΑΤΟ είναι, τελικά, το ίδιο;
Ξεκάθαρα, όχι. Παρότι και οι δύο οργανισμοί οικοδομήθηκαν την ίδια εποχή και υπό παρόμοιες συνθήκες, έχουν τελείως διαφορετικούς στόχους και λογική. Το ΝΑΤΟ είναι ένας στρατιωτικός και αμυντικός οργανισμός. Η ΕΕ είναι ένας οικονομικός και πολιτικός οργανισμός. Η παρούσα κρίση μπορεί βέβαια να επιταχύνει τις εξελίξεις, καθώς πολλαπλασιάζονται οι φωνές –κυρίως στη Γαλλία– που ζητούν να οικοδομήσει η ΕΕ τις δικές της στρατηγικές και αμυντικές ικανότητες, με σκοπό να προετοιμαστεί η Ευρώπη για να αντιμετωπίσει το μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό τοπίο.
Είναι η Ελλάδα μια ευρωπαϊκή χώρα;
Αναμφίβολα, ναι. Μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα, με μεσογειακές και βαλκανικές πτυχές για τις οποίες πρέπει να είμαστε περήφανοι.
Ποια μουσική σας ταξιδεύει περισσότερο;
Τα τραγούδια της Mina και της Ornella Vanoni, σε συνδυασμό με ένα ωραίο λευκό κρασί και την κατάλληλη παρέα δίπλα στη θάλασσα.
***
Στο αεροδρόμιο η μουσική φριχτή, όμως βρήκαμε ένα ποτήρι καλό κρασί για να συνοδεύσει την κουβέντα μας. Μου μιλάει με πάθος για τα τρέχοντα projects του. Εκεί που βλέπεις την ελπίδα στα νεανικά του μάτια είναι όταν μιλάει για το Greek House Davos. «Συγγνώμη, δεν έχω άλλο χρόνο», απολογείται. Η πτήση του βρίσκεται στο στάδιο της τελευταίας αναγγελίας. Ετών 37 και έχει καταφέρει να συνδυάσει τη γνώση με το πάθος να μοχλεύει το ανθρώπινο με το εφικτό, και να λειτουργεί ως γητευτής της γεωγραφίας, της ιστορίας και της ανθρώπινης απληστίας, όπως αυτή διακονείται στη διεθνή πολιτική σκηνή.
O Κωνσταντίνος Φουτζόπουλος γεννήθηκε το 1985 και είναι απόφοιτος της Γερμανικής Σχολής Αθηνών. Σπούδασε Διεθνή Οικονομικά στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου Ευρωπαϊκών Σχέσεων από τα πανεπιστήμια Freie και Humboldt του Βερολίνου, με εξειδίκευση στην Ενεργειακή Ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι εμπειρογνώμων διεθνών σχέσεων με πολυετή εμπειρία σε εθνικούς και διεθνείς οργανισμούς, όπως η Βουλή των Ελλήνων, ο ΟΗΕ και η Παγκόσμια Τράπεζα, με συχνή συμμετοχή σε ευρωπαϊκές και διεθνείς διοργανώσεις.
Eίναι μέλος του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Πολιτικών Συμβούλων (EAPC), συνιδρυτής και διευθυντής της δεξαμενής σκέψης Thessaloniki Regional Forum, που έχει ως στόχο την εμβάθυνση της συνεργασίας στα Βαλκάνια, fellow του προγράμματος «Τownhall Europe» του Obama Foundation (2018) και του «Bucerius School on Global Governance» του Ζeit Stiftung (2021). Και το ταξίδι του δεν έχει τελειωμό. Όπως και η νοσταλγική φαντασία ότι όλα λύνονται με τα σωστά λόγια.
Δείτε ακόμη στην αθηΝΕΑ:
Γιώργος Ευγενίδης: Δεν μου Αρέσει η Εξιδανίκευση του Παρελθόντος
Πόλυς Κυριάκου: «Η Επίθεση στην Ουκρανία μου Θυμίζει τις Πληγές του 1974»
Σωτήρης Μελανός: Η Βία του Πολέμου δεν Μπορεί Παρά να μας Πληγώνει
