Η Μαντώ Μαυρογένη*, (1797-1840) γνήσιο τέκνο της Μυκόνου, υπήρξε ηρωίδα της Ελληνικής Επανάστασης. Πρωτοστάτησε όχι μόνο με τη συμμετοχή της στον ένοπλο αγώνα, αλλά και με την ίδια της τη στάση στη προσωπική και κοινωνική ζωή, ως ένα παράδειγμα γυναίκας που στάθηκε ενάντια στα στερεότυπα της εποχής της, όσον αφορά το φύλο της.
Μαντώ, λιθογραφία επιχρωματισμένη, 35,4Χ26 εκ., έκδ. A. Friedel, Λονδίνο-Παρίσι, 1827
Νέα, όμορφη και προερχόμενη από οικογένεια της ανώτερης κοινωνικής τάξης προξένησε το ενδιαφέρον και το θαυμασμό φιλελλήνων καλλιτεχνών, ήδη κατά τη διάρκεια της Επανάστασης. Χαρακτηριστικές είναι οι λιθογραφίες του Δανού Adam Friedel, ο οποίος τη ζωγράφισε εκ του φυσικού. Ταυτόχρονα, η ιστορία της και η δράση της γίνονται γνωστές στην Ευρώπη χάρη στα μυθιστορήματα και τις νουβέλες που δημοσιεύονται στο Παρίσι κατά τη διάρκεια της Επανάστασης.
Η έκθεση “Μαντώ Μαυρογένη: Η Ηρωίδα της Ελληνικής Επανάστασης, με το Βλέμμα του Σήμερα”, εστιάζει στο ιστορικό περίγραμμα της δράσης της με έμφαση, μεταξύ άλλων, στις προσωπογραφίες της και σε ιστορικά αρχεία. Χάρη στις επιστολές της, που έχουν διασωθεί στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, υπογραμμίζεται η εικόνα της ανιδιοτελούς πατριώτισσας που θυσίασε την προσωπική της ζωή και την περιουσία της για την πατρίδα, αλλά και η άρνηση του νεοσύστατου ελληνικού κράτους να αναγνωρίσει τις υπηρεσίες της. Κατά συνέπεια η ίδια πέθανε, έχοντας ζήσει στην ένδεια, χωρίς να έχουν αναδειχθεί η αυτοθυσία της και η ανιδιοτέλεια της από την πατρίδα της.
Ειρήνη Κανά, Μαντώ, 50Χ70 εκ., λάδι σε καμβά, 2021
Με τα κριτήρια της εποχής μας, η Μαντώ υπήρξε μια γυναίκα, η οποία αποκλείστηκε από το δημόσιο χώρο και από τους Έλληνες ιστοριογράφους του καιρού της. Η ηρωίδα της Ελληνικής Επανάστασης, με τις προσωπικές της επιλογές, αμφισβήτησε έμπρακτα τις συμβατικές αντιλήψεις της εποχής της. Όχι μόνον ανέπτυξε η ίδια επαναστατική δράση, αλλά και ως σύντροφος του Δημήτριου Υψηλάντη διεκδίκησε η παρουσία της δίπλα του να έχει και πολιτικό νόημα, όσον αφορά τις ιστορικές συνθήκες της εποχής της.
Η έκθεση εμπλουτίζεται με τις σύγχρονες εικαστικές προσεγγίσεις, δέκα εικαστικών καλλιτεχνών, οι οποίοι με τα εκφραστικά τους μέσα θα φωτίσουν με το βλέμμα του σήμερα, την πολυδιάστατη και πολύπλευρη προσωπικότητα της Μαντώς Μαυρογένη και τον απόηχό της στις μέρες μας.
Αντώνιος Παναγόπουλος, ESPACE DE MEMOIRE – SYMBOLS – MANTΩ ΜΑΥΡΟΓΕΝΟΥΣ, 26 x 22 cm, Ακρυλικό σε μουσαμά κολλημένο σε ξύλο, 1988-2021
Οι καλλιτέχνες οι οποίοι συμμετέχουν με πρωτότυπα έργα για τη συγκεκριμένη έκθεση είναι: Άρτεμις Αλκαλάη, Αννίτα Αργυροηλιοπούλου, Ειρήνη Κανά, Μιχάλης Μανουσάκης, Αντώνιoς Παναγόπουλος, Άγγελος Παπαδημητρίου, Ιφιγένεια Σδούκου, Δήμητρα Σιατερλή, Άγγελος Σκούρτης, Μάριος Σπηλιόπουλος, Πελαγία Κυριαζή.
Επιμέλεια έκθεσης: Eιρήνη Σαββανή, Ιστορικός τέχνης.
* Σύμφωνα με τη βιογραφία του Μ. Τασούλα, Μαντώ Μαυρογένη, Ιστορικό Αρχείο, εκδ. Δήμου Μυκονίων, 1997, επισημαίνεται ότι η Μαντώ είναι γνωστή στην ιστοριογραφία ως Μαυρογένους, επειδή οι λόγιοι της εποχής χρησιμοποιούσαν τον τύπο της καθαρεύουσας για το επίθετό της, όμως η ίδια υπέγραφε πάντοτε ως Μαυρογένη.
***
Εικαστικό αφιέρωμα 2021: “Μαντώ Μαυρογένη: Η Ηρωίδα της Ελληνικής Επανάστασης, με το Βλέμμα του Σήμερα”
1 – 30 Σεπτεμβρίου 2021
Δημοτική Πινακοθήκη Μυκόνου “Μαρία Ιγγλέση”
