Δεν ξέρουμε αν είναι δίκαιο να γιορτάζεται η Ημέρα της Σοκολάτας τη μέρα που λένε πως οι πολύτιμοι καρποί του κακαόδεντρου έφτασαν στην Ευρώπη, στις 7 Ιουλίου. Υπολογίζεται πως αυτός ο Ιούλιος ήταν το 1550, αν και άλλοι αναφέρουν πως είχε φτάσει στο ισπανικό παλάτι διά χειρός Κολόμβου 50 χρόνια νωρίτερα. Μόνο που τότε, ο Φερδινάνδος και η Ισαβέλλα δεν έδειξαν να εκτιμούν το δώρο, το οποίο μάλλον είχε καταλήξει στα αζήτητα.
Και δεν είναι δίκαιο γιατί η ημέρα η αφιερωμένη στο θείο γλύκισμα θα έπρεπε να είναι συνδεδεμένη με τους πρώτους καλλιεργητές των καρπών του, τους Μάγιας. Οι Μάγιας καλλιεργούσαν κακαόδεντρα τουλάχιστον από το 1250 π.Χ. Ήξεραν πως ήταν θείο δώρο και γι’ αυτό θεωρούσαν τους σπόρους τους πολυτιμότερους ακόμα και από το χρυσάφι.
Και είναι αλήθεια. Η σοκολάτα δεν είναι απλώς αναντικατάστατη για τους επί Γης σοκολατοφάγους –και είμαστε πολλοί–, αλλά και ένα προϊόν που αποφέρει κέρδη περίπου 130 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως, ποσό που συνεχώς αυξάνεται, μια και η σοκολάτα είναι ένα από τα πρώτα σε πωλήσεις τρόφιμα στον κόσμο.
Σίγουρα η Ισαβέλλα και ο Φερδινάνδος ούτε να φανταστούν δεν θα μπορούσαν την εξέλιξη αυτή. Όπως επίσης πως οι λιχουδιές που θα κυριαρχούσαν κάποτε στο χριστιανικό Πάσχα θα ήταν σοκολατένια αυγά και λαγουδάκια.
Αυτή την εποχή, πριν από το Πάσχα, που η κατανάλωση της σοκολάτας αυξάνεται ραγδαία, είναι και η περίοδος που δημοσιοποιείται –καθόλου τυχαία– η ετήσια έκθεση αξιολόγησης Chocolate Scorecard, για να θυμίσει πως η κατανάλωσή της κρύβει και μια πικρή ιστορία, με αθέμιτες εργασιακές πρακτικές, αποψίλωση δασών και απώλεια βιοποικιλότητας. Αλλά, κυρίως, για να αξιολογήσει τις εταιρείες που είτε προσπαθούν να υποστηρίξουν ένα άλλο μοντέλο παραγωγής, κατά το οποίο σοκολάτα και βιωσιμότητα θα πορεύονται εν ειρήνη, είτε συνεχίζουν ακόμα και στις μέρες της κλιματικής κρίσης τις ίδιες ακριβώς πρακτικές.
Αλλά ποιες εταιρείες αξιολογήθηκαν με πράσινα, κίτρινα, πορτοκαλί, κόκκινα αλλά και σπασμένα αυγά, όπως κατατάσσονται στη βαθμολογία της Chocolate Scorecard ανάλογα με τους κανόνες βιωσιμότητας που ακολουθούν;
Με άλλα λόγια, η Chocolate Scorecard αναδεικνύει τις επωνυμίες που παράγουν «καλή σοκολάτα», δηλαδή απαλλαγμένη από παιδική εργασία, σύγχρονη δουλεία, αποψίλωση των δασών, υπερβολική χρήση χημικών. Και μας αφυπνίζει.
Αλλά ποιες εταιρείες αξιολογήθηκαν με πράσινα, κίτρινα, πορτοκαλί, κόκκινα αλλά και σπασμένα αυγά, όπως κατατάσσονται στη βαθμολογία της Chocolate Scorecard ανάλογα με τους κανόνες βιωσιμότητας που ακολουθούν; Ανάμεσά τους κρύβονται πολλοί «γνωστοί μας».
Η Chocolate Scorecard αξιολογεί τους 56 παραγωγούς που είναι υπεύθυνοι για το 95% της παγκόσμιας αγοράς σοκολάτας.
Μόνη Λύση οι Βιώσιμες Πρακτικές
Η Γκάνα και η Ακτή Ελεφαντοστού, που τροφοδοτούν με κακάο την παγκόσμια αγορά κατά τα τρία τέταρτα, έχουν χάσει τα τελευταία 60 χρόνια το μεγαλύτερο μέρος της δασικής τους κάλυψης και οι φυτείες κακάο ευθύνονται για το 1/3 περίπου των απωλειών αυτών.
Το κακάο, ωστόσο, αποτελεί σημαντική πηγή εισοδήματος γι’ αυτές τις χώρες και από την καλλιέργειά του εξαρτάται η επιβίωση εκατομμυρίων αγροτών. Άρα, αυτό στο οποίο μπορεί να προσανατολιστεί η βιομηχανία, το οποίο αφορά και τις δικές μας επιλογές, ως καταναλωτών, είναι η σοκολάτα βιώσιμης παραγωγής.
Και επειδή είναι δύσκολο να ανιχνεύσει κανείς τις πρακτικές κάθε εταιρείας, η αξιολόγηση Chocolate Scorecard είναι σημαντική ακριβώς γι’ αυτό.
Το πρόγραμμα συντονίζεται από το Be Slavery Free και αποτελεί κοινοπραξία ακαδημαϊκών της διεθνούς κοινότητας και ομάδων της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων από τις χώρες που καλλιεργούν κακάο.
Η Chocolate Scorecard αξιολογεί τους 56 παραγωγούς που είναι υπεύθυνοι για το 95% της παγκόσμιας αγοράς σοκολάτας και τα κριτήριά της αφορούν τη σύνδεση κάθε εταιρείας με την αποψίλωση των δασών και το κλίμα, τα εργασιακά δικαιώματα, την ιχνηλασιμότητα και τις βιώσιμες γεωργικές πρακτικές.
Πράσινα για τους Καλύτερους, Σπασμένα για τους Αμετανόητους
Οι εταιρείες βαθμολογούνται με χρωματιστά αυγά: με πράσινο αυγό εκείνες που ακολουθούν βιώσιμες πρακτικές, με πορτοκαλί εκείνες που καταβάλλουν προσπάθεια, με κίτρινο αυτές που βρίσκονται στο ξεκίνημα της προσπάθειας, με κόκκινο εκείνες που δεν συμβαδίζουν με τη βιώσιμη λογική και με σπασμένο αυγό οι εταιρείες που δεν επιτρέπουν καν τον έλεγχο.
Φέτος στην κορυφή βρέθηκε η ολλανδική Original Beans, με ένα πράσινο αυγό σε κάθε κατηγορία, ακολουθούμενη από την επίσης ολλανδική Tony’s Chocolonely. Ψηλά στην κατάταξη βρίσκονται επίσης οι Beyond Good, Halba και Aldi.
Η Kellogg, η Daito Cacao, η Glico, η Starbucks και η Morinaga υστερούν στην εφαρμογή των πολιτικών απαγόρευσης της αποψίλωσης των δασών και των συστημάτων παρακολούθησης. Ωστόσο, η προθυμία τους να συμμετάσχουν στην Chocolate Scorecard σημαίνει ότι τουλάχιστον επιθυμούν να επανεξετάσουν την πολιτική τους.
Αρκετοί από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές σοκολάτας στον κόσμο, όπως οι Nestlé, Mars-Wrigley και Hershey, βελτίωσαν τη βαθμολογία τους από πέρυσι σε κίτρινο, απόδειξη, ίσως, ότι οι δημόσιες κατατάξεις έχουν αντίκτυπο.
Άλλοι όμως, όπως η Mondelēz (που φτιάχνει την Cadbury), η Unilever (που φτιάχνει τα παγωτά Magnum), η General Mills, η Tesco, η Walmart και η Whole Foods, αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στη φετινή έρευνα, κερδίζοντας φυσικά πολλά σπασμένα αυγά.
Είναι ενδεικτικό της «πικρής ιστορίας» του κακάο πως η εξαθλίωση των εργατών στην παραγωγή του είναι αντιστρόφως ανάλογη με τη μεγέθυνση της παγκόσμιας αγοράς.
Το Περιβάλλον και οι Καλλιεργητές Εκπέμπουν SOS
Εκτός από την αποψίλωση των δασών, η σοκολάτα κατατάσσεται ακριβώς πίσω από το βόειο κρέας, το αρνί και τα γαλακτοκομικά όσον αφορά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τα τρόφιμα.
Και είναι ενδεικτικό της «πικρής ιστορίας» του κακάο πως η εξαθλίωση των εργατών στην παραγωγή του είναι αντιστρόφως ανάλογη με τη μεγέθυνση της παγκόσμιας αγοράς. Ο μέσος παραγωγός κερδίζει λιγότερο από 1,20 δολάρια ΗΠΑ την ημέρα, οι γυναίκες καλλιεργητές πιστεύεται ότι κερδίζουν περίπου 50 σεντς την ημέρα, ενώ υπολογίζεται ότι μόνο στην Γκάνα και στην Ακτή Ελεφαντοστού προσφέρουν φτηνά εργατικά χέρια στη βιομηχανία κακάο περισσότερα από 1,5 εκατομμύριο παιδιά.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Μήπως Πρέπει να Ντύσουμε τα Αγάλματα;
Το Άλλο Πρόσωπο της Μυκόνου Βρίσκεται στο «Mykonian Pastoral»
