Η Mary Anderson, η Emily Bovell, η Matilda Chaplin, η Helen Evans, η Sophia Jex-Blake, η Edith Pechey και η Isabel Thorne κατάφεραν να πάρουν το πτυχίο της Ιατρικής 150 χρόνια μετά τη φοίτησή τους. Όχι γιατί δεν κρίθηκαν ικανές τότε, στην εποχή τους, αλλά γιατί η εποχή τους δεν μπόρεσε να αποδεχτεί ακριβώς αυτό, ότι ήταν ικανές να σπουδάσουν και να εργαστούν.
Έμειναν στην ιστορία ως «Οι Επτά του Εδιμβούργου» (Edinburgh Seven) και ήταν οι πρώτες γυναίκες που αποπειράθηκαν να σπουδάσουν σε βρετανικό πανεπιστήμιο και συγκεκριμένα στην Ιατρική Σχολή.
Το 1869…
…βασίλισσα της Αγγλίας ήταν η Βικτώρια. Η αυτοκρατορία ευημερούσε και επεκτεινόταν. Ο πληθυσμός της στο δεύτερο μισό του αιώνα είχε σχεδόν διπλασιαστεί.
Κρατική εκπαίδευση δεν υπήρχε, ούτε υποχρεωτική φοίτηση στα σχολεία, η εργασία των παιδιών ήταν, άλλωστε, διαδεδομένη. Από το 1215, ωστόσο, λειτουργούσαν στη χώρα ιδιωτικά κολέγια και πανεπιστήμια, όπως το Κέμπριτζ (1284) και η Οξφόρδη (1258).
Θεωρούσαν ότι η πανεπιστημιακή εκπαίδευση θα ήταν επίπονη για τις γυναίκες και ότι, ακόμη χειρότερα, η μελέτη της ανατομίας θα «εξαφάνιζε» τις γυναικείες τους ευαισθησίες.
Ήταν η χρονιά που οι «Επτά του Εδιμβούργου» αποτέλεσαν την πρώτη ομάδα εγγεγραμμένων φοιτητριών σε βρετανικό πανεπιστήμιο.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής…
…είχαν αποκτήσει ήδη την πρώτη γυναίκα γιατρό, την Elizabeth Blackwell, η οποία το 1849 είχε αποφοιτήσει με επιτυχία από το Ιατρικό Κολέγιο της Γενεύης στη Νέα Υόρκη. Η είδηση αυτής της επιτυχίας πέρασε τον ωκεανό και πυροδότησε στην Αγγλία τους προβληματισμούς για τον ρόλο των γυναικών στην ιατρική.
Στο εβδομαδιαίο περιοδικό Punch, ένα ποίημα ενθάρρυνε τις νεαρές Αγγλίδες να ακολουθήσουν το παράδειγμα της «εξαιρετικής Miss Blackwell», ώστε να είναι σε θέση να θεραπεύουν μέλη της οικογένειάς τους, να σώζουν συζύγους, αδέρφια και πατέρες χωρίς περιττά έξοδα.
Η Bessie Rayner Parkes, όμως, συντάκτρια του English Woman’s Journal και φεμινίστρια των μέσων του αιώνα, αναρωτιόταν για ποιο λόγο δεν θα έπρεπε να επιτρέπεται στις γυναίκες το επάγγελμα του γιατρού και έξω από το σπίτι. Πόσο μάλλον για συγκεκριμένες ειδικότητες: η δυσαρέσκεια από την απαράδεκτη συμπεριφορά των αντρών απέναντι στις εγκυμονούσες «ασθενείς» ήταν έντονη.
Τα βρετανικά πανεπιστήμια, όμως, θεωρούσαν ότι η πανεπιστημιακή εκπαίδευση θα ήταν επίπονη για τις γυναίκες και ότι, ακόμη χειρότερα, η μελέτη της ανατομίας θα «εξαφάνιζε» τις γυναικείες τους ευαισθησίες.
Η Αρχή Έγινε…
…όταν η Sophia Jex-Blake, που θα ηγούνταν των «Επτά του Εδιμβούργου», στο δοκίμιό της «Medicine as a Profession for Women», υποστήριξε ότι ο μόνος τρόπος για να αποδειχτεί η πνευματική επάρκεια των γυναικών θα ήταν να αναμετρηθούν με τους άντρες «στο ίδιο πεδίο, με τα ίδια κριτήρια». Άντρες και γυναίκες να διδάσκονται το ίδιο, να δοκιμάζονται το ίδιο και, εφόσον στέφεται με επιτυχία η προσπάθειά τους, να παίρνουν το ίδιο πτυχίο.
Η Sophia έγραψε στον καθηγητή J. J. Balfour, τον κοσμήτορα της Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, ζητώντας του την άδεια να παρακολουθήσει τα μαθήματα. Το αίτημά της τέθηκε σε ψηφοφορία. Κάποιοι καθηγητές το υποστήριξαν με την προϋπόθεση η εκπαίδευση να περιοριστεί στη μαιευτική και τη γυναικολογία. Άλλοι επιχειρηματολόγησαν αρνητικά, υποστηρίζοντας ότι η μειωμένη αντοχή και η υποδεέστερη πνευματική ικανότητα θα υποβάθμιζε τα πρότυπα του επαγγέλματος. Ωστόσο, κόντρα στις προβλέψεις, η τελική ψηφοφορία τη δικαίωσε.
Όταν οι «Επτά» πήγαν να εξεταστούν στο μάθημα της ανατομίας, βρήκαν τις πόρτες κλειδωμένες και ένα πλήθος φοιτητών να τις περιμένει απέξω, οι οποίοι τις υπέβαλαν σε σωματικές και λεκτικές επιθέσεις.
Για λίγο μόνο. Ο Claud Muirhead, γιατρός στο Βασιλικό Ιατρείο του Εδιμβούργου, έκανε προσφυγή, η οποία υποστηρίχθηκε από 200 περίπου φοιτητές, για την αναθεώρηση της ψηφοφορίας. Και, καθώς η Sophia θα διδασκόταν ξεχωριστά ανατομία και χειρουργική, μια τάξη ειδικά για εκείνη κρίθηκε τελικά πολύ δαπανηρή.
Είχε, όμως, στο πλευρό της τον David Masson, καθηγητή Ρητορικής και Αγγλικής Λογοτεχνίας, και τον David Russel, εκδότη του Scotsman. Ο Masson πρότεινε να επιτραπεί και σε άλλες γυναίκες η είσοδος στα πανεπιστημιακά μαθήματα, ώστε να γίνει η τάξη βιώσιμη. Και ο Russel δημοσίευσε την ιστορία στην εφημερίδα του, ενθαρρύνοντας τις γυναίκες να υποβάλουν αίτηση. Και το έκαναν. Στο εξής η Sophia θα είχε έξι συμφοιτήτριες.
Η Εγγραφή τους…
…έγινε τον Οκτώβριο του 1869 με πολύ υψηλότερα δίδακτρα από αυτά των συμφοιτητών τους. Πολύ γρήγορα οι «Επτά» απέδειξαν ότι διέθεταν και την ικανότητα και τον επαγγελματισμό που απαιτούνταν για να τα καταφέρουν. Μάλιστα, τον Μάρτιο του 1870 η Edith Pechey ήρθε πρώτη στις εξετάσεις χημείας και επομένως διεκδικούσε υποτροφία. Υποτροφία που πήρε τελικά ένας φοιτητής με χαμηλότερους βαθμούς και όχι η Edith. Η πόλωση ήταν αναμενόμενη.
Η συμπεριφορά των περισσότερων από τους συμφοιτητές τους απέναντί τους ήταν άθλια, οι επτά φοιτήτριες έπρεπε καθημερινά να υπομένουν προσβολές και αποκλεισμούς.
Τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς, όταν οι «Επτά» πήγαν να εξεταστούν στο μάθημα της ανατομίας, βρήκαν τις πόρτες κλειδωμένες και πλήθος φοιτητών να τις περιμένει απέξω, οι οποίοι τις υπέβαλαν σε σωματικές και λεκτικές επιθέσεις. Κατάφεραν να μπουν στην αίθουσα μόνο όταν ένας υποστηρικτής τους τους άνοιξε την πόρτα. Όμως, κατά τη διάρκεια της εξέτασης, ορισμένοι από το εξαγριωμένο πλήθος έσπρωξαν ένα πρόβατο στην αίθουσα, προκαλώντας χάος.
Η επίθεση έγινε πρωτοσέλιδο και οι «Επτά» κέρδισαν συμπαραστάτες σε όλη τη χώρα. Κάποιοι φοιτητές, μάλιστα, σοκαρισμένοι και οι ίδιοι με την κατάσταση που είχε διαμορφωθεί, άρχισαν να τις συνοδεύουν στην πανεπιστημιούπολη ώστε να τις προστατεύουν.
Ωστόσο, η διαμάχη συνεχίστηκε. Μέλη της Ιατρικής Σχολής που ασκούσαν επιρροή έπεισαν τελικά το πανεπιστήμιο να προσφύγει σε νομική απόφαση ενάντια στην παρουσία των γυναικών στους κόλπους του.
Η Απόφαση του Δικαστηρίου…
…ήταν απογοητευτική για τις «Επτά» και όλους όσοι στέκονταν στο πλευρό τους. Σύμφωνα με αυτή, το πανεπιστήμιο δεν είχε τη δικαιοδοσία να διδάσκει και να εξετάζει γυναίκες. Η εγγραφή τους το 1869 κρίθηκε παράνομη.
Ωστόσο, ο σπόρος για πλήρη και ισότιμη πανεπιστημιακή εκπαίδευση γυναικών και ανδρών είχε πέσει. Χάρη στις επτά θαρραλέες αυτές γυναίκες, το δικαίωμα του φύλου τους στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση τέθηκε στην εθνική πολιτική ατζέντα, κάτι που οδήγησε τελικά στη νομοθεσία που θα διασφάλιζε από το 1877 ότι οι γυναίκες στην Αγγλία όχι μόνο μπορούσαν να εγγραφούν στο πανεπιστήμιο, αλλά και να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους.
***
«Είναι τιμή μας να εκπροσωπούμε τις προκατόχους μας παραλαμβάνοντας τα πτυχία τους. Οι γυναίκες αυτές μας εμπνέουν όλους», είπε η Simran Paya, τριτοετής φοιτήτρια της Ιατρικής, που παρέλαβε το τιμητικό πτυχίο της Sophia Jex-Blake σε ειδική τελετή 150 χρόνια μετά.
Από τις 23 Σεπτεμβρίου 2020, προς τιμήν των «Επτά του Εδιμβούργου», στην αίθουσα Sophia Jex-Blake του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου εκτίθεται ένα έργο του φωτογράφου Laurence Winram, βασισμένο στον πίνακα «Μάθημα Ανατομίας του δρ Τουλπ» (1632) του Rembrandt. Απεικονίζονται οι επτά φοιτήτριες που παρέλαβαν τα τιμητικά πτυχία των «Επτά του Εδιμβούργου» στην ειδική τιμητική τελετή απονομής τους.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Μα τι θα Μπορούσε να Είναι ο Έρωτας, Διοτίμα;
Χήρες, Ιδιοκτήτες Σκύλων και Ναρκομανείς δεν Είναι Δεκτοί
Γνώσεις Οικονομικών: Πες μου το Φύλο σου να σου Πω τι Ξέρεις
