Το πολυαναμενόμενο βιβλίο της Pauline Harmange από τις Εκδόσεις Οξύ είναι ένα φεμινιστικό και εικονοκλαστικό πόνημα, το οποίο υπερασπίζεται τη μισανδρία ως μέσο ώστε να δημιουργηθεί χώρος για την αλληλεγγύη μεταξύ των γυναικών. Μια γροθιά λόγου που προκάλεσε την αντίδραση του συμβούλου στο υπουργείο Ισότητας των Δύο Φύλων της Γαλλίας, ο οποίος προσπάθησε να λογοκρίνει το έργο και να εμποδίσει τη διακίνησή του.
Η συγγραφέας, μια 25χρονη ακτιβίστρια ζει στη Βόρεια Γαλλία “με το σύντροφό της και τον γάτο της”, είπε ότι το βιβλίο είναι μια πρόσκληση προς τις γυναίκες “να φανταστούν έναν νέο τρόπο ύπαρξης, να μην παίρνουν τοις μετρητοίς τις γνώμες των αντρών, να έχουν κατά νου το γνωμικό “κάλλιο μόνη, παρά με κακή παρέα” και να ανακαλύψουν τη δύναμη των γυναικείων σχέσεων, η οποία είναι γεμάτη αμοιβαιότητα, ευγένεια και δύναμη”.
Πρόκειται για μια θέση που προσωπικά δεν ασπάζομαι, καθώς θεωρώ τις ανθρώπινες σχέσεις, ούτως ή άλλως δύσκολες, αδηφάγες και άπληστες, με μόνο τρόπο να υπάρξουμε, την κοινωνία, τους κανόνες της, την αυτοκριτική και την κριτική σκέψη για να οδηγούμαστε μέρα με τη μέρα σε κάτι καλύτερο. Αγαπώ όμως τις και τους προβοκάτορες όταν έχουν κάτι να μου πουν αληθινό!
Οι γυναίκες αντεπιτίθενται μετά από χιλιετίες καταπίεσης και πρέπει να ακουστούν, αν θέλουμε μια βαθιά αλλαγή προς την ισότητα.
Προδημοσίευση
Το πρόβλημα ήταν ότι μισούσα την ιδέα να υπηρετώ τους άντρες με οποιονδήποτε τρόπο.
Σίλβια Πλαθ, Ο γυάλινος κώδων (The bell Jar)
Μια μέρα, έγραψα στο μπλογκ μου ότι η αδιαφορία των αντρών, η έλλειψη κάθε ενδιαφέροντος για το γυναικείο ζήτημα με είχε κουράσει πια. Αμέσως, ένας ανώνυμος φίλος μού έγραψε το παρακάτω σχόλιο: «Θα έπρεπε ίσως να αναρωτηθείτε για ποιο λόγο οι άντρες δεν θέλουν να μιλούν γι’ αυτό. Μερικές αιτίες : η επιθετική στάση, για να μην πω εχθρική, των φεμινιστριών, ενάντια σε κάθε άντρα που δεν λέει: «Ντρέπομαι που είμαι άντρας! Θάνατο στους άντρες!» Την ημέρα που θα δείτε τις σχέσεις αντρών-γυναικών όπως είναι […], τότε θα σας ακούσουν. Διαφορετικά, θα βλέπετε τους εαυτούς σας σαν ανικανοποίητα όντα με μουστάκι και θα βλάψετε την υπόθεσή σας».
Με λόγια, όχι και τόσο συγκαλυμμένα, αυτός ο κύριος με κατηγορούσε για τη μισανδρία μου. Δεν είμαι η μόνη στην οποία προσάπτουν συνεχώς ότι τρέφει μίσος για τους άντρες : πολλές φεμινίστριες και λεσβίες έχουν κατηγορηθεί γι’ αυτό που οι άντρες θεωρούν προσβολή. Το να θέτεις υπό αμφισβήτηση την εξουσία των αντρών και το να μη σε ελκύουν, μάλλον φανερώνει μίσος, έτσι δεν είναι;
Η κατηγορία της μισανδρίας είναι ένας μηχανισμός αποσιώπησης : ένας τρόπος να φιμωθεί ο θυμός, βίαιος καμιά φορά, αλλά πάντοτε νόμιμος, των καταπιεζομένων προς τους καταπιεστές τους. Το να συγκαλύπτεις τη μισανδρία, το να την θεωρείς μια μορφή σεξισμού (Έμφυλη διάκριση). όπως μια άλλη, εξίσου καταδικαστέα (λες και ο σεξισμός έχει καταδικαστεί…) είναι σαν να κρύβεις κάτω από το χαλί με τρόπο δόλιο τους μηχανισμούς που κάνουν τη σεξιστική καταπίεση ένα συστημικό φαινόμενο, το οποίο υποστηρίζεται από την ιστορία, την κουλτούρα και την εκάστοτε εξουσία.
Είναι σαν να διατείνεται κάποιος ότι μια γυναίκα που μισεί τους άντρες είναι το ίδιο επικίνδυνη με έναν άντρα που μισεί τις γυναίκες – και αυτός ο κάποιος ισχυρίζεται επίσης ότι δεν έχει κανένα λόγο να αισθάνεται αυτό που αισθάνεται, ότι αυτό είναι εχθρότητα, δυσπιστία ή περιφρόνηση.
Αυτό θα ήταν αλήθεια, αν έστω και ένας άντρας δεν είχε κάνει ποτέ κακό σε μια γυναίκα σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας. Και γενικότερα, αν οι άντρες δεν είχαν κάνει ποτέ κακό στις γυναίκες.
Boys will be boys. Τα κορίτσια πάλι θα γίνουν γυναίκες και θα μάθουν πώς να τα βγάζουν πέρα μόνες τους, γιατί δεν υπάρχει τρόπος αποφυγής του στενού οράματος του πεπρωμένου μας στην κρυστάλλινη σφαίρα της πατριαρχίας
Στα φεμινιστικά κινήματα, συνηθίζουν να λένε ότι μισανδρία δεν υπάρχει. Κατ’ αρχάς, επειδή είναι η αλήθεια : δεν υπάρχει ούτε ένα οργανωμένο σύστημα σε όλες τις τάξεις που να υποτιμά και να καταπιέζει τους άντρες. Αλλά κι επειδή, αν κάποια παρασυρθεί καμιά φορά και βάλει όλους αυτούς τους κυρίους στο ίδιο καλάθι, το κάνει χάριν αστειότητας, ειρωνεύεται, βλέπετε. Στην πραγματικότητα, φέρονται ευγενικά, σωστά;
Κι αν η μισανδρία είναι απαραίτητη, δηλαδή σωτήρια; Καταλαβαίνω γιατί την απορρίπτουν. Αυτό γίνεται για να σε δείχνουν με το δάχτυλο και να σε θεωρούν σαν μια απαίσια εξτρεμίστρια που μισεί τους άντρες. Στο κάτω κάτω της γραφής, χιλιάδες γυναίκες κάηκαν στην πυρά για λόγους πολύ πιο ασήμαντους από αυτό.
Ε, λοιπόν, σας το ομολογώ : Μισώ τους Άντρες. Όλους; Ναι, όλους. Από ένστικτο, τους έχω πολύ χαμηλά στην εκτίμησή μου. Είναι γελοίο, γιατί προφανώς δεν έχω κανένα λόγο να μισώ τους άντρες. Διάλεξα ακόμη να παντρευτώ έναν και, μέχρι σήμερα, οφείλω να παραδεχτώ ότι τον αγαπώ πολύ*.
*Αυτή η επιλογή ωστόσο δεν είναι κενή περιεχομένου. Ως αμφιφυλόφιλη, ποιος ξέρει πώς θα ήταν η ζωή μου σήμερα, αν δεν είχα αντιμετωπίσει πολύ νωρίς στην ομοφοβία της κοινωνίας και του περιγύρου μου;
Αυτό δεν με εμποδίζει να αναρωτιέμαι γιατί οι άντρες είναι αυτό που είναι. Βίαια πλάσματα, εγωιστές, τεμπέληδες και δειλοί. Και γιατί να είναι κάποιες υποχρεωμένες, επειδή είναι γυναίκες, να αποδεχτούν με χαρά αυτά τα ελαττώματα – μα τι λέω, αυτά τα αποτρίμματα -, τη στιγμή που οι άντρες μας χτυπούν, μας βιάζουν και μας σκοτώνουν. Boys will be boys. Τα κορίτσια πάλι θα γίνουν γυναίκες και θα μάθουν πώς να τα βγάζουν πέρα μόνες τους, γιατί δεν υπάρχει τρόπος αποφυγής του στενού οράματος του πεπρωμένου μας στην κρυστάλλινη σφαίρα της πατριαρχίας. Ελάτε, είμαστε ικανές να αντέξουμε τις μικρές ιδιοτροπίες τους… με κάθε τρόπο, δεν έχουμε άλλη επιλογή. Τι σόι γυναίκες θα ήμαστε αν απαλλασσόμαστε από τους άντρες; Οι επιλογές μας : ανικανοποίητες, λεσβίες ή υστερικές.
Πέρα από το γεγονός ότι υποτιμούν το γυναικείο ζήτημα, φαίνεται ότι οι άντρες βιώνουν πολύ δύσκολα τη μισανδρία : πρόκειται για μια αβάσταχτη βιαιότητα, ένα απαράδεκτο κακούργημα που μέχρι σήμερα αριθμεί ακριβώς μηδέν θανάτους και μηδέν τραυματίες. Φαίνεται ότι με όλες αυτές τις φεμινιστικές βλακείες #Me Too και όλα αυτά, είναι δύσκολο να είσαι άντρας στην εποχή μας.
Δεν ξέρουν πια πώς να ψαρέψουν γκόμενα, πώς να πάρουν το ασανσέρ με τους συναδέλφους τους, πώς να κάνουν φάρσες… Τι δικαιούνται τελικά να λένε και να κάνουν; Ένα σωρό υπαρξιακές αγωνίες τις οποίες αδυνατώ να συμμεριστώ. Όλον αυτό τον καιρό που περνούν τα καημένα τα καταπιεσμένα παλικάρια κλαψουρίζοντας για την τύχη τους, αποφεύγουν επιδέξια το καθήκον τους : το να είναι δηλαδή λιγότερο αμιγή προϊόντα της πατριαρχίας.
Βλέπω στη μισανδρία μια πόρτα εξόδου. Έναν τρόπο να υπάρχω έξω από την περιχαρακωμένη «διάβαση», έναν τρόπο να λέω όχι με κάθε ανάσα
Παραδόξως, δεν είναι πολλοί οι άντρες που αναρωτιούνται για ποιο λόγο οι φεμινίστριες τους απεχθάνονται τόσο πολύ – αν το έκαναν θα διαπίστωναν πολύ γρήγορα ότι τα νούμερα είναι θλιβερά. Όχι, είναι πολύ απασχολημένοι να μας εξηγούν ότι αυτοί δεν είναι έτσι και ότι δεν είναι σωστό να γενικολογούμε. Και, κυρίως, κάνοντάς τους εχθρούς με τα men are trash*, δεν υπάρχει περίπτωση να τους δούμε να συμπορεύονται μαζί μας και να μας βοηθούν στον αγώνα μας. Λες και δεν θα μπορούσαμε να αγωνιστούμε χωρίς αυτούς, λες και δεν το κάνουμε αυτό εδώ και χρόνια – κι ακόμη λες και, όταν αυτοπροσκαλούνταν στις γραμμές μας ή μοιράζονταν τις μάχες μας, δεν έπαιρναν όλα τα εύσημα, μιλώντας πιο δυνατά από εμάς (και ενίοτε βιάζοντάς μας στην πορεία).
*Όρος που χρησιμοποιείται συχνά στο twitter και σε άλλες πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για να περιγράψουν άντρες με άσχημη συμπεριφορά, προθέσεις ή πράξεις προς τις γυναίκες. Σ.τ.Μ.
Βλέπω στη μισανδρία μια πόρτα εξόδου. Έναν τρόπο να υπάρχω έξω από την περιχαρακωμένη «διάβαση», έναν τρόπο να λέω όχι με κάθε ανάσα. Οι γυναίκες που μισούν τους άντρες, ως κοινωνική ομάδα και συχνά ως άτομα, μου δίνουν μεγάλη χαρά – κι όχι μόνο επειδή είμαι μια γριά τρελή μάγισσα.
Αν όλες οι γυναίκες γινόμαστε μίσανδροι, σίγουρα θα κάναμε μεγάλο ντόρο. Θα καταλάβαιναν όλοι (παρότι θα ήταν κάπως επώδυνο στην αρχή) ότι πράγματι δεν έχουμε ανάγκη τους άντρες. Θα μπορούσαμε, πιστεύω, να ελευθερώσουμε μια δύναμη που δεν υποψιάζεται κανείς : αυτή η δύναμη, καθώς θα αιωρούνταν πάνω από τα βλέμματα των αντρών και των αρσενικών απαιτήσεων, θα αποκαλυπτόταν σ’ εμάς.
