Έχετε κινηθεί ποτέ στους ρυθμούς του αγαπημένου σας τραγουδιού νιώθοντας ότι τίποτε δεν σας βαραίνει; Έχετε χορέψει ποτέ πατώντας γερά στη γη την ώρα που ο νους απελευθερώνεται;
Η Χοροθεραπεία μέσω της Πρωτόγονης Έκφρασης, ή Χορορυθμική (DRT), είναι μια μέθοδος που μας βοηθά να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας –ακόμα και τα πιο «δύσκολα»–, να εκτονώσουμε σωματικές εντάσεις που δημιουργούνται από το καθημερινό στρες και να βρούμε διαφορετικούς τρόπους επικοινωνίας με τους άλλους. Εργαλεία μας για όλα αυτά, η επανασύνδεση με το σώμα μας μέσω της κίνησης, της φωνής και του ρυθμού.
Ίσως δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι η χοροθεραπεία μπορεί να βελτιώσει τη γνωστική λειτουργία, τη συναισθηματική ευεξία και τη συμπεριφορά μας, καθιστώντας την ένα πολύτιμο εργαλείο στην ψυχοθεραπεία.
Εμφανίστηκε στη δεκαετία του 1940, όταν οι πρώτοι που ασχοληθήκαν, πολλοί από τους οποίους ήταν καταξιωμένοι χορευτές, αντιλήφθηκαν ότι το μυαλό, το σώμα και το πνεύμα είναι αχώριστα και αλληλένδετα και ότι οι αλλαγές στο σώμα αντανακλούν τις αλλαγές στο μυαλό και το αντίστροφο.
«Στη χοροθεραπεία ο ρυθμός του αφρικανικού τυμπάνου μας ενώνει, καθώς μας θυμίζει τον πρώτο ρυθμό που ακούσαμε όλοι όταν ήμασταν έμβρυα, τον ρυθμό της καρδιάς της μητέρας μας και της δικής μας», λέει η χοροθεραπεύτρια Στέβη Μπασιάκου, η οποία εξηγεί ότι «η χρήση φωνής κατά τη διάρκεια της κίνησης ρυθμίζει την αναπνοή μας και κρατά τις σκέψεις μας στο εδώ και το τώρα, σαν ένα είδος κινητικού διαλογισμού».
Η Στέβη Μπασιάκου είναι χοροθεραπεύτρια μέσω της Πρωτόγονης Έκφρασης (DRLST – με έδρα το Παρίσι). Έχει ασχοληθεί με το φλαμένκο, το τάνγκο και τους ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς και έχει εργαστεί ως δασκάλα χορών λάτιν. Είναι ο κατάλληλος άνθρωπος να μας εξηγήσει γιατί ο χορός ευφραίνει την ψυχή.
Επικαλείστε τη ρήση του Friedrich Nietzsche από τον «Ζαρατούστρα»: «Υπάρχει περισσότερη λογική μέσα στο σώμα σου παρά μέσα σε όλες τις σοφίες του κόσμου». Εσείς τι πιστεύετε;
Προσωπικά, βρίσκω αυτή την άποψη αληθινή σε πολλά επίπεδα. Το σώμα αποθηκεύει μνήμες και συναισθήματα που μπορεί να μη συνειδητοποιούμε με τη λογική. Συχνά η φυσική μας αντίδραση ή το ένστικτό μας αποδεικνύεται πιο σοφό από τη σκέψη μας, η οποία μπορεί να είναι περιορισμένη από ιδεολογίες, προκαταλήψεις ή κοινωνικές επιρροές.
Ακόμα και σε καταστάσεις όπου η λογική μας διστάζει, το σώμα μπορεί να μας «υποδείξει» τι είναι σωστό ή λάθος μέσα από τη διαίσθηση ή τις αντιδράσεις του. Σε αρκετές περιπτώσεις, το σώμα μας «γνωρίζει» πράγματα που ο νους μπορεί να αναλύσει μόνο αργότερα, και ίσως αυτή η διάκριση ανάμεσα σε σκέψη και ενστικτώδη γνώση δείχνει ότι το να ακούμε το σώμα μας είναι πιο ουσιαστικό από το να βασιζόμαστε μόνο στη λογική ή να υπερεστιάζουμε σε αυτή.
Ο Nietzsche, και άλλοι σύγχρονοι ψυχολόγοι, όπως οι Bessel A. Van der Kolk («Το Σώμα δεν Ξεχνά»), Gabor Mate («Όταν το Σώμα Λέει Όχι»), όπως και η μέθοδος της Χοροθεραπείας μέσω της Πρωτόγονης Έκφρασης, μας καλούν να αναγνωρίσουμε τη σοφία του σώματός μας και του ενστίκτου μας, καθώς αυτή η σοφία είναι πιο βαθιά και αληθινή απ’ ό,τι η θεωρητική γνώση.
Αν δεν κάνω λάθος, στη χοροθεραπεία δεν φοράμε παπούτσια, χορεύουμε με πόδια γυμνά. Πόσο σημαντική είναι η επαφή με τη γη, ακόμη και στις συνθήκες που υπαγορεύει ο πολιτισμός – σε μια αίθουσα με πάτωμα δηλαδή;
Η επαφή μας με τη γη (σε γρασίδι ή χώμα), με πόδια γυμνά, γνωστή ως γείωση (grounding), έχει ευεργετικά αποτελέσματα για την υγεία μας, καθώς δημιουργείται μια φυσική ανταλλαγή ελεύθερων ηλεκτρονίων που βοηθά στη ρύθμιση των κιρκαδικών ρυθμών και προσφέρει μείωση των επιπέδων κορτιζόλης (ορμόνη του στρες).
Ακόμα όμως και το να περπατάμε ξυπόλυτοι σε εσωτερικό χώρο (ιδιαίτερα σε ξύλινο πάτωμα), παρόλο που δεν έχουμε άμεση επαφή με τη γη, προσφέρει μεγάλο όφελος και μάλιστα σε πολλαπλά επίπεδα. Αρχικά, ενδυναμώνει τους μυς των ποδιών και βελτιώνει την ευλυγισία των αρθρώσεων. Τα πέλματά μας εργάζονται περισσότερο για να απορροφήσουν τους κραδασμούς, βελτιώνοντας έτσι τη φυσική τους δύναμη και αντοχή.
Επίσης, περπατώντας ξυπόλυτοι ενεργοποιούμε τους μυς που βοηθούν στην ισορροπία και στη σωστή στάση του σώματος. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη συνολική σταθερότητά μας και μπορεί να συμβάλλει στη μείωση τραυματισμών. Οι αισθητήρες στα πέλματά μας διεγείρονται περισσότερο όταν περπατάμε χωρίς παπούτσια. Αυτό προσφέρει βελτιωμένη αίσθηση του εδάφους και ενισχύει την ανταπόκριση του σώματος σε διάφορα ερεθίσματα, γεγονός που βοηθά την κινητικότητα και την αντίληψη του χώρου.
Επίσης, πολύ σημαντικό είναι ότι το να περπατάμε ξυπόλυτοι, ακόμη και σε τεχνητές επιφάνειες, δίνει μια αίσθηση ελευθερίας και χαλάρωσης, που βοηθά στη μείωση του άγχους. Οι αισθητήρες του δέρματος αντιδρούν θετικά όταν δεν υπάρχει το περιοριστικό στοιχείο των παπουτσιών, προσφέροντας ένα αίσθημα φυσικότητας.
Συχνά τα παπούτσια περιορίζουν τα δάχτυλα και μπορεί να προκαλέσουν παραμορφώσεις ή άλλες παθήσεις. Το να περπατάμε ξυπόλυτοι, έστω και σε εσωτερικό χώρο, συμβάλλει στη διατήρηση του φυσικού σχήματος του ποδιού.
Στη χοροθεραπεία δεν υπάρχουν καθρέφτες και δεν υπάρχουν λανθασμένες κινήσεις. Ποσο εύκολα προσαρμόζονται σε αυτό αυτοί που συμμετέχουν;
Στη χοροθεραπεία, η απουσία καθρεφτών και η απουσία «σωστών» ή «λανθασμένων» κινήσεων επιτρέπει στους συμμετέχοντες να εστιάσουν στην εσωτερική τους εμπειρία αντί στην εξωτερική τους εμφάνιση ή στη σύγκρισή τους με τους άλλους. Αυτό μπορεί να είναι απελευθερωτικό αλλά και προκλητικό για κάποιους ανθρώπους, ειδικά αν είναι συνηθισμένοι να ελέγχουν το πώς «φαίνονται» όταν κινούνται.
Ορισμένοι άνθρωποι προσαρμόζονται πιο εύκολα, καθώς αισθάνονται ανακούφιση που δεν χρειάζεται να ακολουθήσουν συγκεκριμένα βήματα ή να φαίνονται με έναν «σωστό» τρόπο. Ωστόσο, άλλοι μπορεί να δυσκολεύονται αρχικά, ειδικά αν έχουν μάθει να αξιολογούν τον εαυτό τους βάσει της εμφάνισης ή της ακρίβειας των κινήσεων.
Η χοροθεραπεία, όμως, παρέχει ένα ασφαλές πλαίσιο για εξερεύνηση και έκφραση, οπότε με τον καιρό καταφέρνουν να χαλαρώσουν, να αφήσουν τις προκαταλήψεις τους και να ανακαλύψουν τις προσωπικές τους κινήσεις. Η διαδικασία αυτή μπορεί να είναι μεταμορφωτική, καθώς βοηθά τους συμμετέχοντες να συνδεθούν με το σώμα τους σε ένα βαθύτερο επίπεδο, αποδεχόμενοι τον εαυτό τους χωρίς κριτική και ελευθερώνοντας τη φυσική τους έκφραση.
Ποιο είναι το προφίλ των ανθρώπων που έρχονται για χοροθεραπεία;
Οι άνθρωποι που επιλέγουν να συμμετάσχουν σε μια ομάδα χοροθεραπείας συχνά έχουν ένα ευρύ φάσμα χαρακτηριστικών και εμπειριών, αλλά υπάρχουν μερικά κοινά στοιχεία στο προφίλ τους: είναι άτομα με ενδιαφέρον για αυτογνωσία και προσωπική ανάπτυξη. Πολλοί βλέπουν τη χοροθεραπεία ως μέσο για να εξερευνήσουν βαθύτερα τον εαυτό τους, να αναπτύξουν τη σχέση τους με το σώμα τους και να εκφράσουν συναισθήματα με τρόπο που τα λόγια δεν μπορούν να περιγράψουν.
Επίσης, υπάρχουν άτομα που αναζητούν εναλλακτική θεραπεία για ψυχική υγεία. Πολλοί συμμετέχοντες έχουν βιώσει άγχος, κατάθλιψη ή τραύματα και αναζητούν μια προσέγγιση που δεν βασίζεται αποκλειστικά στις παραδοσιακές ψυχοθεραπευτικές μεθόδους. Η κίνηση και η σωματική έκφραση, προσφέρουν μια απελευθερωτική διέξοδο για συναισθήματα που συχνά «εγκλωβίζονται» στο σώμα.
Επιπλέον, υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που δυσκολεύονται να εκφράσουν συναισθήματα ή σκέψεις με λεκτικό τρόπο. Σε αυτούς, η χοροθεραπεία παρέχει ένα μέσο για μη λεκτική επικοινωνία, επιτρέποντάς τους να «μιλήσουν» μέσα από το σώμα τους. Ακόμη, άτομα που ήδη ασχολούνται με τον χορό ή το θέατρο, συχνά επιλέγουν τη χοροθεραπεία ως τρόπο για να εξερευνήσουν τις κινήσεις τους πέρα από τα πλαίσια της τεχνικής, δίνοντας μεγαλύτερη σημασία στη συναισθηματική και ψυχική διάσταση της κίνησης.
Τέλος, υπάρχουν συμμετέχοντες που αναζητούν ενίσχυση της αυτοεκτίμησης, καθώς η χοροθεραπεία βοηθά στην αποδοχή του σώματος, ενισχύει την αυτοεκτίμηση και προσφέρει ένα ασφαλές περιβάλλον για ελεύθερη έκφραση χωρίς κριτική.
Όσον αφορά το ηλικιακό προφίλ, είναι άτομα όλων των ηλικιών. Όπως αναφέρει η δημιουργός της μεθόδου, France Schott Billmann, που είχα την τιμή να έχω και δασκάλα, η χοροθεραπεία απευθύνεται σε όλους, από 10 έως και 110 ετών.
Σε γενικές γραμμές, η χοροθεραπεία προσελκύει ανθρώπους ανοιχτούς στην αυτοέκφραση και στην προσωπική ανάπτυξη, οι οποίοι νιώθουν ότι η σωματική προσέγγιση μπορεί να τους προσφέρει κάτι που ίσως δεν βρίσκουν εύκολα σε άλλες μορφές θεραπείας.
Τα προφανώς ευεργετικά της αποτελέσματα έχουν διάρκεια; Εννοώ, ναι μεν την ώρα της θεραπείας το άγχος φεύγει, πόσο κρατάει όμως αυτή η ανακούφιση;
Η χοροθεραπεία είναι γνωστή για τα άμεσα θετικά της αποτελέσματα, όπως η μείωση του άγχους και η βελτίωση της διάθεσης κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά τη συνεδρία. Η διάρκεια αυτών των αποτελεσμάτων ποικίλλει, ανάλογα με διάφορους παράγοντες, όπως η συχνότητα των συνεδριών, η προσωπική αφοσίωση και οι συγκεκριμένες ανάγκες κάθε ατόμου.
Για μερικούς ανθρώπους, η ανακούφιση από το άγχος μπορεί να διαρκέσει από μερικές ώρες έως μερικές ημέρες μετά τη συνεδρία. Σε περίπτωση τακτικής συμμετοχής σε ομάδα χοροθεραπείας, σε εβδομαδιαία βάση, τα θετικά αποτελέσματα τείνουν να ενισχύονται και να διαρκούν περισσότερο, καθώς ενθαρρύνεται μια πιο σταθερή αλλαγή στη διάθεση και στη διαχείριση του άγχους.
Επίσης, έχουν γίνει μελέτες που αναφέρουν ότι η χοροθεραπεία προσφέρει μακροπρόθεσμα ευεργετικά αποτελέσματα στην αυτοπεποίθηση, στην έκφραση των συναισθημάτων, στην επικοινωνία με τους άλλους, στην καλύτερη διαχείριση θεμάτων της καθημερινότητας και στη γενικότερη ψυχική ισορροπία.
Με συνεχή πρακτική και σε συνδυασμό με άλλες μορφές ψυχοθεραπείας, πολλοί συμμετέχοντες παρατηρούν ότι η βελτίωση της διάθεσής τους και η μείωση του άγχους γίνονται πιο διαρκείς και σταθερές με τον καιρό.
Όπως έχετε πει, σε κάθε συνάντηση χορεύουμε μια ιστορία, με διαφορετικό θέμα κάθε φορά, ανάλογα με το τι απασχολεί το άτομο/την ομάδα. Ποια ιστορία έχει μείνει ανεξίτηλη στη μνήμη σας;
Η ιστορία που έχει μείνει ανεξίτηλη στην μνήμη μου είναι αυτή που επέλεξα να δώσω στις εξετάσεις μου ως χοροθεραπεύτρια: το ταξίδι του Οδυσσέα προς την Ιθάκη του, μια ιστορία που συνεχίζει να με αγγίζει με το πλήθος των συμβολισμών της, που αφορούν την ανθρώπινη φύση, την αναζήτηση του νοήματος και τις αξίες της ζωής.
Είναι η ιστορία της συνεχούς προσπάθειας του ανθρώπου να εξερευνήσει, να μάθει και να ωριμάσει. Οι δοκιμασίες που συναντά στην πορεία του αντικατοπτρίζουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε στη ζωή μας και οι οποίες μας βοηθούν να αναπτύξουμε ανθεκτικότητα και σοφία. Αποτελεί λοιπόν ένα διαχρονικό σύμβολο της ανθρώπινης προσπάθειας για προσωπική ολοκλήρωση.
Συμπληρώστε τη φράση: «Η ζωή χωρίς λόγια είναι…»
Η ζωή χωρίς λόγια είναι… γεμάτη εικόνες! Μια ευκαιρία για αναστοχασμό και εσωτερική αναζήτηση, όπου επεξεργαζόμαστε τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας μέσα από εικόνες και τα εκφράζουμε με την αυθεντικότητα της γλώσσας του σώματος.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ και στο μηνιαίο newsletter No Man’s Land – στο οποίο μπορείτε να κάνετε την εγγραφή σας εδώ.
Η Σεξεργασία Είναι ένα Κατάστημα Λιανικής
