Βρέθηκα για πρώτη φορά αντιμέτωπη με την «περίπτωση» της πλατείας Καλλιγά ένα ανοιξιάτικο απόγευμα, όταν με προορισμό τον κινηματογράφο STUDIO αποφάσισα να κινηθώ old-school: να δω τη διαδρομή πριν ξεκινήσω από το σπίτι, δηλαδή να μην ανοίξω χάρτη στο κινητό, και, αν χρειαστεί, να ρωτήσω στον δρόμο. Εξαιρετική πρακτική πατριδογνωσίας.
Κατέβηκα λοιπόν στον Σταθμό του Αγίου Νικολάου, πήρα την Πολυμήτου και, λίγο πριν στρίψω δεξιά, τη στιγμή που αλλάζει όνομα σε Ευπαλινού, πετάχτηκε μερικά μέτρα μπροστά μου μια μπάλα, που έσκασε στο καπό ενός αυτοκινήτου και προσγειώθηκε μέσα σε μια πρασιά. Σε δευτερόλεπτα, μια πλήρης ενδεκάδα διαδόχων του Messi πετάχτηκε στον δρόμο, όρμησε στην πρασιά, πήρε την μπάλα και την επέστρεψε στον «αγωνιστικό χώρο» διαφωνώντας –βέβαια– για το ποιος την «έβγαλε».
ΣΤΟΠ. Τι συμβαίνει εδώ; Πλησιάζοντας τον αγωνιστικό χώρο διαπίστωσα πως επρόκειτο για μία μικρή αστική πλατεία, γεμάτη μικρά και μεσαία παιδιά και ξέγνοιαστους γονείς όλων των φυλών. Κοιτάζοντας τα γύρω κτίρια παρατήρησα πως όλα είχαν καταπράσινες πρασιές (μικρό κήπο που χώριζαν την είσοδο από το πεζοδρόμιο, δημιουργώντας μια ημι-δημόσια αναπνοή στον αστικό ιστό), καλοσχεδιασμένες όψεις, περίτεχνα κάγκελα στα μπαλκόνια τους, ρετιρέ.
Τελικά, έβγαλα το κινητό για να δω πού βρίσκομαι: αυτή είναι η πλατεία Καλλιγά.
Η πλατεία Καλλιγά (ή πλατεία Καραμανλάκη) και οι γύρω δρόμοι της σχεδιάστηκαν σύμφωνα με ένα βασιλικό διάταγμα του 1939, που απαντάει στο συχνό ερώτημα «πώς θα ήταν η Αθήνα αν είχε σχεδιαστεί προτού χτιστεί». Το διάταγμα εφαρμόστηκε αρχικά εδώ, αλλά η ανάγκη για περισσότερα και «γρηγορότερα» τετραγωνικά μετά τον πόλεμο επινόησε την αντιπαροχή. Βέβαια, η μοναδική επιμέλεια των πολυκατοικιών της πλατείας Καλλιγά αναγνωρίστηκε και η περιοχή υπήρξε «φιλέτο» για τους επιφανείς Αθηναίους μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’90, την εποχή της μεγάλης μετακίνησης προς τα βόρεια προάστια, όταν η ευρύτερη περιοχή άρχισε να γνωρίζει και τη μεγάλη της παρακμή.
Δύο κοριτσάκια κάθονταν κυριολεκτικά πάνω στους πίδακες του σιντριβανιού, περιμένοντας μάλλον να τις σηκώσει το νερό, μια παρέα έπινε μπίρες στα σκαλάκια μιας πρασιάς και δύο γυναίκες έσπρωχναν τα καροτσάκια τους ανέμελες περπατώντας στη μέση του δρόμου: ο ορισμός της γειτονιάς.
Ο ανασχεδιασμός της πλατείας το 2023, ωστόσο, ίσως σηματοδοτεί μια νέα ζωή για τη γειτονιά.
Χθες βρέθηκα ξανά στην περιοχή και παρέκκλινα (ξανά) από την πορεία μου μόνο και μόνο για να περάσω από την πλατεία. Η εικόνα που αντίκρισα ήταν ακόμη καλύτερη από αυτή που θυμόμουν: δύο κοριτσάκια κάθονταν κυριολεκτικά πάνω στους πίδακες του σιντριβανιού, περιμένοντας μάλλον να τις σηκώσει το νερό, μια παρέα έπινε μπίρες στα σκαλάκια μιας πρασιάς και δύο γυναίκες έσπρωχναν τα καροτσάκια τους ανέμελες περπατώντας στη μέση του δρόμου: ο ορισμός της γειτονιάς.
Η Δέσποινα πρότεινε να καθίσουμε σε ένα ολοκαίνουργιο μπαρ στην οδό Λευκωσίας. «Είμαστε σίγουρες για την επιλογή;» ρώτησε μάλλον δύσπιστα η Φρίντα αλλά, πριν προλάβει να ολοκληρώσει την ερώτηση, η Δέσποινα, που μετακόμισε πριν από λίγες μέρες στη γειτονιά, της απάντησε με αυτοπεποίθηση ότι σε 1-2 χρόνια το πολύ ο δρόμος θα είναι η νέα «Αγίας Ζώνης» και πως όλα του τα ισόγεια θα γίνουν creative, third generation, gluten-free spaces με βινύλια και φυσικά κρασιά.
«Μην γκρινιάξει καμιά σας ξανά για το gentrification! Ορίστε, πραγματική Aθήνα! Φεύγοντας θα περάσουμε και από την Αχαρνών», συμπλήρωσα εγώ. Πριν προλάβω να σηκώσω το λάβαρο της επανάστασης, ακούστηκαν φωνές από τη γωνία: κάποιοι Αφρικανοί είχαν πιαστεί στα χέρια, ρίχνοντας κάτω ένα μηχανάκι. Ενώ περίμενα να δω αν θα αντιδράσει κάποιος προτού βγουν μαχαίρια, εμφανίστηκε μία κυρία με νυχτικό και παντόφλες και τους φώναξε (στα ελληνικά) να σταματήσουν, σαν δασκάλα που χωρίζει τους μαθητές της στο διάλειμμα. Ήμουν σχεδόν βέβαιη πως δεν καταλάβαιναν κουβέντα από όσα τους έλεγε, αλλά την άκουγαν στωικά και η σύρραξη αποφεύχθηκε.
Η προσοχή μας επέστρεψε στο τραπέζι και βρεθήκαμε πια να παρατηρούμε τον πεζόδρομο της Λευκωσίας, τα φωτισμένα και σκοτεινά μπαλκόνια και τα ενοικιαστήρια στα ισόγεια καταστήματα, διαλέγοντας χώρους για τα πιθανά και τα απίθανα μέλλοντά μας στα Πατήσια.
* «Το Μέλλον απ’ το Παρελθόν», Φοίβος Δεληβοριάς, 2003
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Βοτανικός Κήπος: Το Μεγαλύτερο Πολυεθνικό Γλέντι της Πόλης
