Με αφορμή την έκδοση του θεατρικού έργου του Βασίλη Κατσικονούρη «Τσιτάχ. Η Ερημιά του Τερματοφύλακα» από την Κάπα Εκδοτική, είχα τη χαρά να συνομιλήσω με τον συγγραφέα. Τα έργα του ξεχωριστά, από «Το Γάλα» στο «Καλιφόρνια Ντρίμιν» και από τον «Μάκη» στο «Καγκουρό», γνώρισαν μεγάλη επιτυχία στο θέατρο. Τα τελευταία χρόνια ο Βασίλης Κατσικονούρης ασχολείται και με τη σκηνοθεσία. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα ως καθηγητής της αγγλικής γλώσσας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.
Ο Τσιτάχ, ο ήρωας του βιβλίου του, ένας απόμαχος τερματοφύλακας, παλιά δόξα του ελληνικού ποδοσφαίρου, είναι προσκεκλημένος από ένα σχολείο στο πλαίσιο της Ημέρας Αθλητισμού για να μιλήσει στους μαθητές για τα αθλητικά ιδεώδη. Αντί γι’ αυτό κάνει έναν ειλικρινή απολογισμό της μακροχρόνιας πορείας του. Εξιστορεί γεγονότα και εμπειρίες από τη ζωή και την καριέρα του ξετυλίγοντας σιγά σιγά το κουβάρι της διαδρομής του, από τη δόξα και τα πλούτη μέχρι το μηδέν και το περιθώριο.
Φέρει το παρώνυμο «Τσιτάχ», με όποιες σημασιολογικές και ειδολογικές προεκτάσεις παράγει: ταχύτητα, ευλυγισία, ακρίβεια, δύναμη. Διπλό είναι το χρέος που καλείται να εκτελέσει, ή με άλλα λόγια το «τέρμα» που οφείλει να υπερασπιστεί: οι διαπροσωπικές του σχέσεις με την αγαπημένη του και τον αδελφικό του φίλο και ο αυτοσεβασμός του. Ας δούμε, όμως, τι μας είπε ο «μέντοράς» του, Βασίλης Κατσικονούρης.
Ο τερματοφύλακας είναι ο πιο μοναχικός παίκτης. Είναι ίσως ο πιο ηρωικός στην ενδεκάδα. Ήταν για εσάς γλωσσικό, γραφικό όχημα η μοναξιά του τερματοφύλακα και το ποδόσφαιρο ή σας αρέσει ως σπορ, ως μικρόκοσμος, οπότε το ταιριάξατε μαζί με τον τερματοφύλακα στο κείμενό σας;
Ακριβώς ο τερματοφύλακας είναι ο μόνος παίκτης ο οποίος την ώρα του αγώνα έχει τη δυνατότητα να σκεφτεί κάτι άλλο πέρα από το ματς. Αυτή η δυνατότητα, του να είναι κανείς μέσα και έξω ταυτόχρονα από ό,τι συμβαίνει εκείνη τη στιγμή, με ενδιαφέρει. Εννοείται πως και το ποδόσφαιρο με ενδιαφέρει, δεν ασχολούμαι ποτέ με κάτι απλώς για να βγάλω μια ιστορία, πρέπει να το ξέρω και να νοιάζομαι γι’ αυτό.
Ο Τσιτάχ θίγει πολλά ζητήματα ηθικής και τιμής, με ωραία μαγκιά, με όμορφη πονηριά, το είδα άλλωστε στο θέατρο με τον Γιώργο Νινιό που μετέφερε αυτή την αίσθηση επί σκηνής. Τι θέλατε να μεταφέρετε ως μήνυμα, γιατί το κείμενό σας δεν είναι μια τετριμμένη ηθικολογία;
Έγραψα τον μονόλογο σαν υλικό για να προκύψει η προσωπικότητα του Τσιτάχ. Λέμε πολλές φορές ότι σήμερα το μέσο είναι το μήνυμα. Αντίστοιχα, στην περίπτωσή μας εδώ, το πρόσωπο είναι το μήνυμα, όπως λέει και μέσα στο έργο: «Μερικοί άνθρωποι είναι από μόνοι τους το μήνυμα. Όπως περνούν μέσα από τον κόσμο, όπως κοιτάζουνε… Ή όπως χαμογελάνε». Όσοι βλέπουν στην παράσταση την ερμηνεία του Γιώργου Νινιού το καταλαβαίνουν αυτό, ή μάλλον το νιώθουν.
«Το θέατρο μας προσφέρει την ασφαλή και ακίνδυνη συνθήκη να παρ-ιστάμεθα ενώπιον όσων προσπαθούμε να αποφύγουμε».
Για το «Γάλα» είχατε αναφερθεί στο άγος της λήθης και στο άλγος της μνήμης. Ο Τσιτάχ παλεύει σε ένα άλλο επίπεδο, να μην ξεχαστεί και να μην ξεχάσει ενώ καλείται, και αυτός, να πάρει μια σοβαρή απόφαση; Στη διαδικασία της έμπνευσης και της συγγραφής σάς απασχολεί ιδιαίτερα το μετέωρο των ηρώων σας; Να μπαίνουν οι ίδιοι σε διλήμματα αντί των θεατών;
Αυτή είναι και η μαγεία του θεάτρου. Γι’ αυτό και λέγεται παράσταση το θεατρικό γεγονός. Στην ουσία πρόκειται για ανα-παράσταση των διλημμάτων και των θεμάτων που δεν θέλουμε, καθώς κυλάμε σαν πέτρες μέσα στην καθημερινότητά μας, να σταθούμε για λίγο και να τα αντιμετωπίσουμε. Το θέατρο μας προσφέρει την ασφαλή και ακίνδυνη συνθήκη να παρ-ιστάμεθα ενώπιον όσων προσπαθούμε να αποφύγουμε. Και μία παράσταση επιτυγχάνει τον σκοπό της όταν ακριβώς ανοίγει μία τρύπα στο προστατευτικό κέλυφος αυτής της συνθήκης. Όταν υπονομεύει την ασφάλεια του θεατή. Το φαινόμενο ονομάζεται και μέθεξις…
Για την κάθαρση, ας τα πούμε άλλη φορά. Έτσι κι αλλιώς κανείς δεν ξέρει πώς επιτυγχάνεται.
Πείτε μου τρεις αγαπημένους σας τερματοφύλακες. Θα σας πω και τους δικούς μου. Duckadam, Dasayev, Wandzik. Και οι τρεις με μουστάκι και… ανατολικής προέλευσης!
Πάντα μου άρεσαν οι τερματοφύλακες που δεν φυλάνε μόνο πίσω την εστία, αλλά από τη θέση τους σπρώχνουν και όλη την ομάδα μπροστά. Όπως ο Neuer, ο Σαργκάνης ή ο Νικοπολίδης (και οι τρεις χωρίς μουστάκι). Ο Νικοπολίδης, μάλιστα, ήρθε και είδε το «Τσιτάχ», είχα ένα αίσθημα ταραχής, όπως όταν έρχεται στο θέατρο κάποιος δύσκολος κριτικός. Ελπίζω να του άρεσε.
Έχω προτείνει και στο Θέατρο Σταθμός να οργανώσουμε την «Εαρινή Σύναξη των Τερματοφυλάκων», με παλαιότερους και σύγχρονους τερματοφύλακες και να κάνουμε μία συζήτηση μετά την παράσταση, να μας μιλήσουν για την ιδιαιτερότητα της θέσης τους.
Αν μπορούσα, θα καλούσα και τον Karius, τον τερματοφύλακα της Λίβερπουλ στον τελικό του Champions League το 2018. Η Λίβερπουλ, έπειτα από 11 χρόνια, είχε φτάσει επιτέλους ξανά στον τελικό και τον έχασε από τα πιο χαζά γκολ που έφαγε ποτέ τερματοφύλακας στην ιστορία του θεσμού. Όταν τέλειωσε ο αγώνας, θυμάμαι τον Karius να σπαράζει στο κλάμα μπροστά στην κερκίδα των οπαδών της ομάδας του και να ζητάει συγγνώμη. Οι οπαδοί της Λίβερπουλ τον χειροκροτούσαν και του έδιναν κουράγιο.
Κύριε Κατσικονούρη, σας ευχαριστώ για τη συζήτηση!
Παρομοίως! Καλή συνέχεια!
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
