Τα λόγια αυτά προέρχονται από την τελευταία σελίδα μιας πολύτιμης έκδοσης του 1942. Πρόκειται για “Το Παγώνι” του Ζαχαρία Παπαντωνίου, στολισμένο με ξυλογραφίες του Γιάννη Κεφαλληνού. Το βιβλίο αποτελούσε μέρος της έκθεσης “The Library Show/Βιβλιοθήκη” που παρουσιάστηκε στην Eleftheria Tseliou Gallery και εστίαζε στο βιβλίο σαν τέχνη.
Σε παρόμοιο μήκος κύματος βρίσκεται κι ο συγγραφέας Neil Gaiman, που στην ομιλία του “What the [Very Bad Swearword] Is a Children’s Book, Anyway?”, την οποία μπορείτε να βρείτε στο βιβλίο του The View From the Cheap Seats λέει για το βιβλίο του Chu’s Day: “έγραψα ένα βιβλίο που ήλπιζα να χαίρονται οι γονείς να διαβάζουν στα παιδιά τους, και το πιο σημαντικό, να χαίρονται να διαβάζουν και τη δέκατη φορά σε μια εβδομάδα ή και την τρίτη φορά σε μια νύχτα”.
Είναι αλήθεια ότι το καλό παιδικό βιβλίο αρέσει σε μικρούς και μεγάλους εξίσου. Εξαρτάται όμως τι θα πει “καλό” και ποιος μιλάει. Γιατί μπορεί ο Gaiman να υπολογίζει τους “καημένους” γονείς, όμως το πραγματικό target group είναι τα παιδιά, και ως εκ τούτου, πολλά βιβλία επικεντρώνονται μόνο σε εκείνα, αγνοώντας τελείως τον γονέα.
Για παράδειγμα, δεν είναι λίγες οι φορές που ακούμε τη λέξη “πάλι” ή τη φράση “άλλη μια φορά… please!” για να ξαναδιαβάσουμε μια πολύ πρόχειρη, βιαστική αφήγηση ενός κλασικού παραμυθιού, με φθηνή ψηφιακή εικονογράφηση. Και, καθώς διαβάζουμε το παραμύθι για τρίτη φορά εκείνο το βράδυ, αναρωτιόμαστε από ποιο πάρτι το κληρονομήσαμε σαν party favor και γιατί υπάρχει ακόμα στην βιβλιοθήκη του παιδιού μας.
Σχεδόν όλοι ευχόμαστε μια μέρα τα παιδιά μας να επιλέξουν ένα βιβλίο αντί για το iPad. Μήπως θα έπρεπε να μας αρκεί το γεγονός ότι αποζητούν και παρακολουθούν την ανάγνωση οποιουδήποτε βιβλίου, κι ας είναι μια άθλια εκδοχή του Παπουτσωμένου Γάτου;
Αυτό υποστηρίζει ο οδηγός How to Raise a Reader των New York Times, από τον οποίο αντλούμε μερικές χρήσιμες συμβουλές για το πώς να εμφυσήσουμε τη φιλαναγνωσία στα παιδιά μας:
1) Αν θέλουμε τα παιδιά μας να διαβάζουν, καλό είναι να διαβάζουμε κι εμείς
Στο χέρι μας είναι να αποτελέσουμε παράδειγμα προς μίμηση. Και μια δική μας συμβουλή: όταν διαβάζετε για δική σας ευχαρίστηση, αποφεύγετε το διάβασμα στα tablet. Προτιμήστε το παλιό καλό βιβλίο, γιατί με αυτόν τον τρόπο είναι προφανές τι κάνετε (κι ότι δεν σερφάρετε στο Ίντερνετ).
2) Στα μωρά διαβάζουμε κάθε μέρα κάτι
Την εφημερίδα, μια συνταγή, τη λίστα του σουπερμάρκετ, μια έρευνα για τη δουλειά μας. Μόνο και μόνο η φωνή μας και η αίσθηση ότι αυτό που διαβάζουμε μας ενδιαφέρει, αρκεί.
3) Τα παιδιά διακόπτουν
Το δεχόμαστε. Κάποιο λόγο έχουν που διακόπτουν. Ακούμε τα σχόλιά τους. Προσέχουμε τι τους κέντρισε την προσοχή. Δική τους ώρα είναι άλλωστε. Κι εμείς προσθέτουμε εδώ ότι δεν είναι η στιγμή να βγάλουμε το απωθημένο μας για την καριέρα ηθοποιού που δεν ακολουθήσαμε.
4) Δεν φοβόμαστε να εκθέσουμε παιδιά προσχολικής ηλικίας σε θέματα που δεν έχουν σχέση με το οικείο τους περιβάλλον
Όπως λέει ο Gaiman, τα παιδιά “έχουν πολύ καλή αίσθηση για το τι είναι έτοιμα να διαβάσουν και τι όχι”. Αν δεν τους ενδιαφέρει κάτι, θα φανεί αμέσως. Αλλά μπορεί και να τους ενδιαφέρει.
5) Διαβάζουμε και στα μεγαλύτερα παιδιά, σε αυτά δηλαδή που έχουν αρχίσει να διαβάζουν μόνα τους
Γιατί να τους στερήσουμε αυτή την οικειότητα, την ανακούφιση, τη ζεστασιά;
6) Δεν διαβάζουμε στα παιδιά μας Harry Potter
Υποτίθεται ότι πρέπει να τους δώσουμε την ευκαιρία να απολαύσουν την J.K. Rowling μόνοι τους. (Ομολογώ ότι δεν το είχα σκεφτεί έτσι, αλλά δεν ξέρω αν θα αντέξω να μην το κάνω…)
7) Διαβάζουμε παράλληλα με τα παιδιά μας
Αφιερώνουμε μια ώρα διαβάσματος για όλους, με όλους.
8) Σκορπίζουμε βιβλία σε όλο το σπίτι
Με την ελπίδα ότι κάποιος θα σκοντάψει σε κάτι που θα του κινήσει το ενδιαφέρον.
9) Γνωρίζουμε τη βιβλιοθήκη
Ενημερωνόμαστε για τις δράσεις της βιβλιοθήκης της γειτονιάς μας και την επισκεπτόμαστε σαν οικογένεια.
Και όταν δεν μας βλέπει κανείς, εξαφανίζουμε εκείνη την άθλια εκδοχή του Παπουτσωμένου Γάτου, ελπίζοντας ότι συνεισφέρουμε κι εμείς, κατά κάποιο τρόπο, στη “βεβαίωση της παιδαγωγικής αξίας της τέχνης”…
