Βάζουμε στοίχημα πως διαβάζοντας αυτό το κείμενο θα λικνίσετε ρυθμικά το σώμα ή -οι πιο μερακλήδες- θα σηκωθείτε να χορέψετε. Κι αυτό γιατί υπάρχουν κάποιες μουσικές και τραγούδια, “σιγουράκια” για να ανέβει η διάθεση! Όπως αυτό εδώ το χαρακτηριστικό δείγμα Gypsy Jazz ή αν προτιμάτε, Gypsy Swing, Jazz Manouche ή Hot Club Jazz μουσικής. Διαφορετικές ονομασίες για το παρακλάδι της Jazz που εμπνεύστηκε ο Jean Reinhardt, ο σημαντικότατος αυτός Ευρωπαίος μουσικός του 20ού αιώνα.
Γνωστότερος με το παρατσούκλι “Django”, γεννήθηκε σαν σήμερα (23/1) το 1910 σε μια μικρή πόλη του Βελγίου, μέσα στο τροχόσπιτο της οικογένειάς του. Τροχόσπιτο; Ναι, αφού η χορεύτρια-μητέρα του και ο μουσικός-πατέρας του ήταν Ρομά, της γαλλόφωνης φυλής “Manouche”. Μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το τσιγγάνικο καραβάνι τους εγκαταστάθηκε στα περίχωρα του Παρισιού. Εκεί ο μικρός Django έζησε ανέμελα παιδικά χρόνια. Δεν έμαθε ποτέ να διαβάζει ή να γράφει γράμματα και νότες, έπαιζε όμως μουσική! Ξεκίνησε με βιολί και στη συνέχεια έμαθε μπάντζο και κιθάρα, μιμούμενος τις κινήσεις των δακτύλων άλλων εμπειρότερων μουσικών. Από δώδεκα χρονών μάλιστα, μαζί με τον αδελφό του Joseph, κέρδιζαν χρήματα ως πλανόδιοι μουσικοί στους δρόμους του Παρισιού.
Στα 18 του, μια πυρκαγιά που ξέσπασε στο τροχόσπιτο που ζούσε με την πρώτη σύζυγό του, προκάλεσε πολλαπλά εγκαύματα σε όλο του το σώμα και άφησε μερικώς παράλυτα δύο δάχτυλα του αριστερού χεριού. Απτόητος συνέχισε να ξεδιπλώνει το ταλέντο και τη μουσική ιδιοφυΐα του, χρησιμοποιώντας τα τρία γερά δάχτυλα για τους αυτοσχεδιασμούς και τα άλλα δύο για τις συγχορδίες, μετατρέποντας την αδυναμία του σε εναλλακτικό τρόπο παιξίματος. Να σημειώσουμε για όσους δεν είναι γνώστες ότι ως συγχορδία εννοούμε το συνδυασμό τουλάχιστον τριών διαφορετικών νοτών. Οι συγχορδίες αποτελούν βασικό δομικό στοιχείο της αρμονίας της μουσικής, καθώς και του συνοδευτικού παιξίματος κιθάρας.
Επηρεασμένος από τις μουσικές των κορυφαίων Αμερικανών Louis Armstrong, Duke Ellington, Eddie Lang και Joe Venuti, ονειρευόταν μια καριέρα στη Jazz. H συνάντησή του με το νεαρό βιολονίστα Stéphane Grappelli ήταν καθοριστική. Η φιλία, η αλληλοεκτίμηση και το κοινό τους πάθος για το μουσικό αυτό είδος τους οδήγησε στη δημιουργία του κουιντέτου, του μουσικού σχήματος που αποτελείται από πέντε μουσικούς δηλαδή, “Hot Club de France” στο Παρίσι, μαζί με τους Joseph Reinhardt, Roger Chaput και Louis Vola. To κουιντέτο, ήταν το πρώτο Jazz σχήμα που βασίστηκε αποκλειστικά σε έγχορδα και γνώρισε μεγάλη επιτυχία την περίοδο 1934-1939, κάνοντας πολλές ζωντανές εμφανίσεις στην Ευρώπη, αλλά και δεκάδες εμβληματικές ηχογραφήσεις. Όπως το σουξέ της εποχής J’Attendrai και το αγαπημένο Liebestraum No. 3, που swingάρει τέλεια πάνω στην ομώνυμη πιανιστική σύνθεση του Liszt.
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος έμελλε να διαλύσει το σχήμα, αν και Reinhardt και Grapelli ξαναηχογράφησαν μαζί μετά τον πόλεμο και κυκλοφόρησαν το εκπληκτικό Djangology. Τότε ήταν που ο Django περιόδευσε για πρώτη φορά στην Αμερική. Εκεί έπαιξε με σπουδαίους μουσικούς, μεταξύ των οποίων και με τον Duke Ellington.
Επιστρέφοντας στην Ευρώπη, η τσιγγάνικη ψυχή του δεν κατάφερε να προσαρμοστεί στην μεταπολεμική πραγματικότητα και προτίμησε το νομαδικό τρόπο ζωής. Συμμετείχε σε κάποιες συναυλίες, ωστόσο ήταν ασυνεπής στις επαγγελματικές του υποχρεώσεις και έχασε την αξιοπιστία του. Το 1951 αποσύρθηκε σε ένα χωριό λίγο έξω από το Παρίσι. Ασχολήθηκε με την ηλεκτρική κιθάρα ενώ -με καινούργιο κουιντέτο- στράφηκε προς την Bebop μουσική, παίζοντας περιστασιακά σε Jazz clubs. Δύο χρόνια αργότερα έφυγε από τη ζωή ξαφνικά, από εγκεφαλική αιμορραγία. Ήταν μόλις 43 ετών.
Αναμφισβήτητα ο Django Reinhardt υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους κιθαρίστες όλων των εποχών. Ήταν εκείνος που δημιούργησε ένα άκρως εντυπωσιακό, ολοκαίνουργιο, κιθαριστικό στυλ στην Jazz που μετέπειτα χρησιμοποιήθηκε στα μουσικά ρεύματα Bebop, Swing, αλλά και Rock and Roll. Το μοναδικό του παίξιμο, ένας αξιοθαύμαστος συνδυασμός τεχνικής, επιδεξιότητας, ταχύτητας, ηχητικής διαύγειας κι εκφραστικότητας, εμπνέει μέχρι σήμερα κιθαρίστες και μουσικούς, ενώ η Gypsy Jazz σκηνή ανθεί τα τελευταία χρόνια και στην Ελλάδα, χάρη στα αξιόλογα μουσικά σχήματα που την εκπροσωπούν (Gadjo Dilo, Manouchedrome, Diminuita Swing Trio, Hot Club de Grèce κ.ά.). Βάλτε κι αυτό να παίζει και αφεθείτε στα συναρπαστικά μονοπάτια της μουσικής του Django Reinhardt και της παρέας του! Το κέρδισα το στοίχημα;
