Καιρό έχουμε να γράψουμε editorial για τις εξελίξεις στην Αμερική, κι αυτό, μην έχετε αμφιβολία, είναι για καλό. Από τα τέλη Ιανουαρίου, όταν και ανέλαβε την εξουσία, ο Joe Biden έχει βάλει μπρος με γρήγορους ρυθμούς πρωτοβουλίες σε μια σειρά από μέτωπα.
Πέρα από την αντιμετώπιση της πανδημίας και τη διαχείριση του πλήγματος που έχει δεχθεί η οικονομία, αλλά και μια αποφασιστική επαναφορά της κλιματικής αλλαγής στην ατζέντα, έχουν γίνει κινήσεις για την αποκατάσταση των σχέσεων με σημαντικούς συμμάχους και για την αντιστροφή της πολιτικής απομονωτισμού που είχε χαρακτηρίσει τη θητεία Trump.
Το Πυρηνικό Πρόγραμμα του Ίραν
Σε ό,τι αφορά στη Μέση Ανατολή, όλα τα μάτια είναι στραμμένα αυτές τις μέρες στο Ιράν, με τον χρόνο να μετρά αντίστροφα για τη διάσωση -αν αυτό καταστεί τελικά εφικτό- της διεθνούς συμφωνίας του 2015 για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Για τον Barack Obama, η συμφωνία ήταν “η καλύτερή μας ελπίδα για να διασφαλίσουμε ότι το Ιράν δεν θα αποκτήσει πυρηνικό όπλο”. Εξελίχθηκε όμως σε σημείο πόλωσης για την αμερικανική κοινή γνώμη και σφοδρής πολιτικής αντιπαράθεσης. Ακόμα και υψηλόβαθμα στελέχη των Δημοκρατικών είχαν ασκήσει κριτική στον Obama για το γεγονός ότι δεν κατάφερε να αποσπάσει περισσότερες υποχωρήσεις από την Τεχεράνη.
Mε την αποχώρηση των ΗΠΑ διά απόφασης Trump το 2018, η συμφωνία παρέμενε σε καθεστώς “ζόμπι”, σε μεγάλο βαθμό χάρη στις προσπάθειες των Ευρωπαίων να την κρατήσουν ζωντανή. Όμως, το ιρανικό κοινοβούλιο ψήφισε πρόσφατα νόμο που υποχρέωνε την Τεχεράνη να ακυρώσει τις δεσμεύσεις που είχε αναλάβει, αν οι ΗΠΑ δεν ανέστελλαν τις κυρώσεις τους, κάτι που δεν συνέβη. Έτσι η ιρανική κυβέρνηση σταματά τις επιθεωρήσεις στις πυρηνικές εγκαταστάσεις και ο Ayatollah Ali Khamenei απείλησε ότι ο εμπλουτισμός ουρανίου θα αυξηθεί ακόμη και μέχρι το 60%.
Για τη Διάσωση της Συμφωνίας
Σώζεται άραγε η συμφωνία μετά απ’ όλα αυτά; Το μεγάλο πρόβλημα του Biden είναι ότι, ενώ φαίνεται να επιθυμεί μια συμφωνία (δεν είναι τυχαίο ότι έχει σε κρίσιμα πόστα της κυβέρνησής του ανθρώπους που είχαν συμμετάσχει στην προετοιμασία της συμφωνίας του 2015), δεν θέλει να φανεί υποχωρητικός.
Σε αντίθεση με την Τεχεράνη δέχθηκε λοιπόν την πρόταση των Ευρωπαίων να προσέλθουν ΗΠΑ και Ιράν σε επείγουσες συνομιλίες και χαλάρωσε κάποιες κυρώσεις, όμως δεν προτίθεται να επιστρέψει στους όρους του 2015. Μάλιστα, ως αντίποινα για την επίθεση εναντίον αμερικανικής στρατιωτικής βάσης στο Κουρδιστάν, διέταξε τον βομβαρδισμό
Τι περιθώρια συμβιβασμού υπάρχουν θα το διαπιστώσουμε στις επόμενες εβδομάδες. Όταν μιλάμε όμως για μια προοπτική πυρηνικού πολέμου, το διακύβευμα δεν θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερο. Ίσως δε είναι σημαντικό να κρατάμε στο μυαλό μας δύο πράγματα: ότι το Ιράν είχε συμμορφωθεί με τη συμφωνία επί τρεισήμισι χρόνια πριν την αποχώρηση Trump, αλλά και ότι, τελικά, η ακραία πίεση των τελευταίων ετών ευνοεί τα πιο ακραία στοιχεία της ιρανικής κοινωνίας. Το πού μπορεί να οδηγήσει κάτι τέτοιο δεν χρειάζεται μεγάλη φαντασία.
Μαριάννα Σκυλακάκη Editor-in-Chief & CEO
