Η έννοια του εθελοντισμού τα τελευταία χρόνια αποτελεί αρκετά συχνά θέμα συζήτησης στην ελληνική κοινωνία. Θυμάμαι, από τα πρώτα μας σχολικά χρόνια ακόμα, να αναφέρεται από πολλούς δασκάλους στο πλαίσιο του μαθήματος της ημέρας: «Εθελοντισμός είναι η ηθελημένη παροχή υπηρεσιών χωρίς το κίνητρο της υλικής ανταμοιβής προς όφελος της κοινωνίας». Θεωρώ τον εαυτό μου ένα από τα τυχερά παιδιά, που είχαν την ευκαιρία να διδαχθούν για τον εθελοντισμό και να υλοποιήσουν, έστω στη διάρκεια μιας σύντομης περιόδου της ζωής τους, αυτή την έννοια.
Παρ’ όλα αυτά, ακόμη και το 2022, δεν έχουν όλα τα παιδιά αυτή την ευκαιρία. Είτε δεν γνωρίζουν τι είναι ο εθελοντισμός, τις αξίες του και πώς να λάβουν δράση, είτε, μεγαλώνοντας, τα νέα δεδομένα της εποχής, οι πιο γρήγοροι ρυθμοί ζωής, οι νέοι προσωπικοί στόχοι, οι περισσότερες ευθύνες, τα νέα περιβάλλοντα και οι νέοι κύκλοι γνωριμιών τους αποξενώνουν και τους απομακρύνουν από αυτή την οπτική και στάση ζωής.
Ποια είναι τα βασικά αίτια των παραπάνω;
- Οι αυξανόμενες υποχρεώσεις, εντός και εκτός σχολείων και εργασίας. Καθημερινά βομβαρδιζόμαστε από πληροφορίες που καλούμαστε να αξιολογήσουμε. Ακούμε για προβλήματα κοινωνικά, περιβαλλοντικά, στην Αμερική, στην Ασία, στη χώρα μας. Ενημερωνόμαστε για αυτά συνεχώς και από παντού. Όλο αυτό προκαλεί ένταση, η οποία, σε συνδυασμό με την έλλειψη χρόνου, ακινητοποιεί τον αποδέκτη. Δεχόμαστε την πληροφορία παθητικά, αν και αρχικά μπορεί να μας σοκάρει. «Πω πω!», σκεφτόμαστε φωναχτά, «Αυτό που συνέβη είναι τρομερό!», αλλά προτού προλάβουμε να ολοκληρώσουμε τη σκέψη μας ήδη έχουμε δεχτεί την πληροφορία για το επόμενο δυσάρεστο γεγονός.
- Η απουσία συζήτησης. Για προβλήματα καθημερινά, όπως διαφωνίες με οικεία και ξένα πρόσωπα, έως πιο σύνθετα, όπως η αντιμετώπιση του παγκόσμιου περιβαλλοντικού προβλήματος. Επικεντρωνόμαστε σε λάθος πράγματα ή αποφεύγουμε να νιώσουμε άβολα και ευάλωτοι.
- Η μαζικότητα των φαινομένων. Μέρος του προβλήματος είναι και αυτό. Οι προσωπικές μας επαφές έχουν τα ίδια ή παρόμοια βιώματα, έτσι ό,τι ισχύει για εμάς ισχύει και για αυτούς. Περιορίζεται, δηλαδή, με αυτό τον τρόπο και η πιθανότητα θετικής επιρροής από τους γύρω μας.
- Ενώ αυτές οι παρατηρήσεις χαρακτηρίζουν γενικά την εποχή μας, πιστεύω ότι ισχύουν πολύ περισσότερο για την ελληνική κοινωνία. Παρά τις προσπάθειες των τελευταίων χρόνων για ευαισθητοποίηση και ανάληψη δράσης στα κοινά, δεν παρατηρούνται οι απαραίτητες αλλαγές. Ίσως είναι βαθιά ριζωμένα στο σύστημα αξιών μας κάποια κατάλοιπα συμπεριφορών που δύσκολα αλλάζουν.
Η προσπάθεια να γινόμαστε κάθε μέρα καλύτεροι είναι τελικά αυτό που αφήνουμε ως στίγμα στην ιστορική διαδρομή του είδους μας, αλλά και αυτό που αλλάζει τον κόσμο μας.
Τι θα προτείναμε σχετικά με αυτό:
- Προσωπική ανάπτυξη του ατόμου καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Το ταξίδι της προσωπικής ανάπτυξης για τον καθένα είναι διαφορετικό, αλλά ίδιας διάρκειας. Συνεχώς εξελισσόμαστε και η προσπάθεια να γινόμαστε κάθε μέρα καλύτεροι είναι τελικά αυτό που αφήνουμε ως στίγμα στην ιστορική διαδρομή του είδους μας, αλλά και αυτό που αλλάζει τον κόσμο μας. Και με τις μικρότερες αλλαγές και προσπάθειες, ο αντίκτυπος μπορεί να είναι μεγάλος.
- Μόρφωση. Δεν αναφέρομαι μόνο στην κλασική, σχολική και ακαδημαϊκή μορφή της, αλλά στην ευρύτερη έννοια που μπορεί να έχει. Εκτός από μαθητές και εργαζόμενοι, είμαστε και ανθρώπινα όντα με ενδιαφέροντα. Όλοι μπορούμε να βρούμε κάτι που να μας ενδιαφέρει, που μας κάνει να νιώθουμε κάτι, και να μάθουμε τα πάντα σχετικά με αυτό. Μόνο έτσι νιώθουμε άνετα και ίσως πιο σίγουροι για να λάβουμε δράση.
- Έμπνευση. Είτε από το περιβάλλον μας είτε από τον ίδιο μας τον εαυτό. Το να αναλάβουμε δράση προϋποθέτει έμπνευση και παραδείγματα προς μίμηση. Έχουμε ανάγκη τη μεγαλύτερη προβολή σε σημαντικά θέματα και δράσεις.
- Πρωτοβουλίες. Να μη φοβόμαστε να κάνουμε το πρώτο βήμα. Ακόμη και αν φαίνεται δύσκολο, αναποτελεσματικό και χρονοβόρο, οποιαδήποτε δράση μετράει. Ας παρατηρήσουμε γύρω μας, ίσως είναι ευκολότερο να δραστηριοποιηθούμε μαζί με άλλα άτομα στο πλευρό μας. Μπορούμε να βρούμε ή και να φτιάξουμε ομάδες με άτομα που θέλουν να δουν αλλαγές, θέλουν να προσφέρουν και να βοηθήσουν. Η AIESEC είναι μια καλή αρχή για εθελοντισμό. Είτε συμμετέχοντας σε ένα από τα εθελοντικά προγράμματα σε όλο τον κόσμο είτε κάνοντας εγγραφή ως μέλος, σας δίνεται η δυνατότητα να δείτε από πρώτο χέρι την αλλαγή και το αντίκτυπο των πράξεών σας.
Το 2001 και το 2011 χαρακτηρίστηκαν χρονιές εθελοντισμού από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Ας αναρωτηθούμε λοιπόν τι προηγήθηκε και τι συνέβη αυτές τις χρονιές. Σε τι διαφοροποιούνται από τις υπόλοιπες; Και το σημαντικότερο, τι αποτελέσματα είχαν στην κοινωνία και στο άτομο; Τι διαμόρφωσαν και τι επηρέασαν; Πώς είναι δυνατόν να επαναληφθεί η μεγάλη αυτή κινητοποίηση;
Λίγα Λόγια για την AIESEC
Η AIESEC είναι το μεγαλύτερο δίκτυο που αποτελείται και διοικείται αποκλειστικά από άτομα ηλικίας 18-30 ετών, με παρουσία σε περισσότερες από 120 χώρες και περιοχές. Σκοπός της είναι η ανάπτυξη ηγετικών δεξιοτήτων στους νέους μέσα από διαπολιτισμικές ανταλλαγές, εθελοντικής φύσης ή πρακτικής άσκησης. Από το 2015, η AIESEC συνεργάζεται με τον ΟΗΕ, με σκοπό την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης.
