Πριν το iPad και το YouTube, τα DVD, το Nickelodeon και τη δορυφορική τηλεόραση, τα πρωινά τηλεοπτικά προγράμματα του Σαββατοκύριακου, τις κλασικές κασέτες με τις ταινίες της Disney -πριν απ’ όλα αυτά, και άλλα πολλά που προϋπήρχαν της δικής μου εποχής ως παιδί (δεκαετία του ’80)- υπήρχε το παλιό, καλό ραδιόφωνο. Και η φωνή της Θείας Λένας.
Το Μουσείο Μπενάκη φιλοξενεί από χθες την έκθεση και το ντοκιμαντέρ Αγαπημένη Θεία Λένα. Η Ζωή και το Έργο της Αντιγόνης Μεταξά.
Τη δεκαετία του ’40, η Αντιγόνη Μεταξά συστήθηκε στο παιδικό κοινό ως “Θεία Λένα”, “μια θρυλική μορφή, η πιο σημαντική παιδαγωγός στην Ελλάδα που πρόσφερε στον τόπο και στα Ελληνόπουλα τον πρώτο μόνιμο θεατρικό οργανισμό για παιδιά στην Αθήνα”, παρουσιάζοντας 4.500 ραδιοφωνικές εκπομπές για παιδιά και γράφοντας 53 βιβλία.
Η Αντιγόνη Μεταξά έφυγε από τη ζωή το 1971 — εγώ δεν πρόλαβα να ακούσω τη φωνή της, ούτε να προσπαθήσω να φανταστώ πώς έμοιαζε πριν ξεκινήσει να εμφανίζεται και στην τηλεόραση, ή να αναρωτηθώ αν όντως ήξερε όλα αυτά τα παιδάκια στα οποία αναφερόταν πριν ή μετά τις ιστορίες της. Αυτά τα διηγούνται στο ντοκιμαντέρ, με μεγάλη νοσταλγία, άνθρωποι που μεγάλωσαν στημένοι δίπλα στο ραδιόφωνο, περιμένοντας καθημερινά να ακούσουν την εκπομπή της Θείας Λένας τις δεκαετίες του ’50 και του ’60.
Παρακολουθώντας το ντοκιμαντέρ της Μαρίας Ηλιού (η οποία εκτός από σκηνοθέτης και επιμελήτρια της έκθεσης είναι και εγγονή της Αντιγόνης Μεταξά) σκεφτόμουν πόσο μας λείπει αυτή την εποχή μια Θεία Λένα, μια φωνή ενωτική (τη δεκαετία του ’60, ένα εκατομμύριο παιδάκια από όλα τα μέρη της Ελλάδας άκουγαν την Αντιγόνη Μεταξά), μια φωνή που να μυεί τα παιδιά στην αγάπη για τη μάθηση και τη γνώση.
Σήμερα, οι επιλογές ψυχαγωγίας για τα παιδιά είναι αμέτρητες και πάρα πολύ εύκολα προσβάσιμες. Σκεφτόμουν λοιπόν ότι εμείς οι γονείς, έχουμε μία παραπάνω ευθύνη να μαθαίνουμε στα παιδιά μας να κρίνουν από μόνα τους ποιο είδος ψυχαγωγίας είναι ποιοτικό και ποιο λιγότερο ποιοτικό. Θα μπορούσαμε άραγε να καλλιεργήσουμε εμείς μια φωνή που να προάγει την αγάπη για τη μάθηση μέσα από την ψυχαγωγία; Να γίνουμε εμείς κατά κάποιο τρόπο η Θεία Λένα για τα δικά μας παιδιά;
Οι ανθρωποκεντρικές εκθέσεις έχουν την τάση να μοιάζουν πολύ στοχευμένες πάνω στη ζωή ενός και μοναδικού ανθρώπου. Τις περισσότερες φορές όμως, επιφυλάσσουν και κάτι παραπάνω, κάτι πιο καθολικό, κάτι που αγγίζει όχι μόνο τους άμεσα εμπλεκόμενους (σε αυτή την περίπτωση τους ακροατές και τις ακροάτριες της Θείας Λένας), αλλά κι ένα ευρύτερο κοινό, που βρίσκει την ευκαιρία να αντλήσει έμπνευση, μέσα από ένα νοσταλγικό ταξίδι στο παρελθόν.
Η έκθεση θα διαρκέσει έως 12 Μαρτίου και πραγματοποιείται στο κεντρικό κτίριο του Μουσείου Μπενάκη (Κουμπάρη 1 και Βασιλίσσης Σοφίας).
