Θυμάμαι πόσο πολύ είχα εντυπωσιαστεί όταν πρωτοδιάβασα για τον συσχετισμό μεταξύ εξωτερικών ερεθισμάτων και γευσιγνωσίας. Ζήτησαν –έλεγε το άρθρο– από επαγγελματίες γευσιγνώστες να περιγράψουν και να βαθμολογήσουν κρασιά υπό διαφορετικές συνθήκες.
Το πρώτο κρασί το δοκίμασαν ενόσω στα ηχεία έπαιζαν βιομηχανικοί ήχοι από εργοστάσιο εν ώρα παραγωγής. Το δεύτερο κρασί συνοδεία ρυθμικής τζαζ. Το τρίτο με ήχους από ρυάκια, κελάηδισμα πουλιών και θρόισμα φύλλων. Το τέταρτο και τελευταίο με ήχο από έντονο παφλασμό φουρτουνιασμένης θάλασσας.
Οι περιγραφές και οι βαθμολογίες ήταν τελείως διαφορετικές μεταξύ τους. Το εντυπωσιακό όμως ήταν πως και τα τέσσερα ποτήρια που δοκίμασαν οι γευσιγνώστες περιείχαν το ίδιο ακριβώς κρασί.
Με μια απλή αναζήτηση στο ίντερνετ μπορεί κάποιος να βρει αρκετές μελέτες πανεπιστημίων με αντίστοιχα πειράματα. Βέβαια, και η κοινή λογική μας λέει πως όταν είμαστε ευδιάθετοι, όλα μας φαίνονται πιο ωραία και γευστικά. Ενώ όταν είμαστε κακόκεφοι, το αντίθετο.
Καλά όλα αυτά σε θεωρητικό επίπεδο, όμως προσωπικά δεν είχα βιώσει κάποια τόσο έντονη εμπειρία. Είχα διαβάσει και είχα εντυπωσιαστεί από αυτές τις έρευνες, όμως δεν είχα ζήσει κάτι αντίστοιχο. Μέχρι πριν από λίγους μήνες, που ταξίδεψα στη Σκωτία για να επισκεφθώ κάποια αποστακτήρια ουίσκι. Πάμε όμως να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Ένα όμορφο και σχετικά φωτεινό πρωινό του Νοεμβρίου που μας πέρασε, πράγμα σπάνιο για τη Σκωτία, με βρήκε λίγο έξω από τη Γλασκώβη, στο αποστακτήριο Deanston, όπου ξεναγήθηκα στις εγκαταστάσεις του και έμαθα για την ιστορία του. Περιηγήθηκα στους χώρους παραγωγής, είδα το τεράστιο mash tun, καθαρό και έτοιμο να δεχτεί το κριθάρι, και τους εντυπωσιακούς χάλκινους άμβυκες που είχαν ετοιμαστεί για να αποστάξουν ουίσκι.
Στην πραγματικότητα, το απόσταγμα που παράγουν ονομάζεται new make spirit και αφού ωριμάσει σε δρύινα βαρέλια για τουλάχιστον τρία χρόνια, τότε μπορεί να ονομαστεί ουίσκι. Μας εξήγησαν όλη τη διαδικασία, από τη βυνοποίηση του κριθαριού μέχρι και την τελική εμφιάλωση του ουίσκι.
Αφού λοιπόν τελείωσε το tour, κατέληξα στα κελάρια του αποστακτηρίου για tasting. Υγρές και κρύες υπόγειες αποθήκες, με μια θάλασσα βαρελιών που μέσα τους ωριμάζουν αργά και σταθερά τα πολυπόθητα ουίσκι. Σε μια γωνιά, ένα μεγάλο ξύλινο τραπέζι με λίγες καρέκλες. Μαγικό σκηνικό. Δίπλα στο τραπέζι ξεκουράζονται τρία μεγάλα δρύινα βαρέλια. Ανοίγουμε την τάπα από το πρώτο και σερβίρουμε στα ποτήρια μας ουίσκι απευθείας από το βαρέλι. Μυσταγωγία.
Δοκιμάζω και παθαίνω σοκ. Εξωπραγματικό ουίσκι. Δεκαεννέα ετών, ωριμασμένο σε βαρέλι από sherry amontillado. Προσπαθώ να κρατήσω γευστικές σημειώσεις ενόσω σκέφτομαι πως μάλλον είναι από τα καλύτερα ουίσκι που έχω δοκιμάσει στη ζωή μου.
Στη μύτη μου έβγαλε έντονα αρώματα από χριστουγεννιάτικο γλυκό (πανετόνε), καβουρδισμένους ξηρούς καρπούς, γλυκά μπαχαρικά, καψαλισμένο κέδρο, βανίλια, λίγο πράσινο μήλο και ζουμερά κόκκινα φρούτα. Στο βάθος, διακριτικά αρώματα από μέλι και καραμέλα βουτύρου. Στο στόμα ήταν μαλακό, στρογγυλό και λιπαρό, με ωραία ενσωμάτωση του αλκοόλ, παρά τους 50,5 αλκοολικούς βαθμούς του, και με απίστευτα μακρά επίγευση. Φοβερή εμπειρία. Αμέσως μετά το tasting σπεύδω να αγοράσω ένα μπουκάλι από το συγκεκριμένο βαρέλι.
Ένα μήνα μετά, στο σπίτι μου πλέον κατά την περίοδο των Χριστουγέννων, κάθομαι στο σαλόνι, έχω ανάψει το τζάκι, ενώ στα ηχεία παίζει μια απαλή μουσική. Βάζω να πιω ένα dram από το απίθανο εκείνο ουίσκι και κρατάω πάλι tasting notes, όμως σαν κάτι να μου λείπει.
Το ουίσκι που δοκιμάζω είναι μεν πάρα πολύ καλό, δεν είναι όμως τόσο εξωπραγματικό όσο το θυμόμουν. Συγκρίνω τις σημειώσεις μου και οι διαφορές είναι εμφανείς. Σαν να περιγράφω δύο διαφορετικά ουίσκι. Αυτό που δοκίμασα στο κελάρι του Deanston ήταν πιο έντονο, πιο πολύπλοκο, με μεγαλύτερη διάρκεια και πιο απολαυστικό. Προσπαθώ να καταλάβω τι έχει συμβεί. Δεν μπορεί –λέω μέσα μου–, αφού γέμισαν το μπουκάλι από εκείνο το συγκεκριμένο βαρέλι. Τι έχει γίνει;
Αυτό που συνέβη είναι πως οι εξωτερικοί παράγοντες έπαιξαν τον ρόλο τους. Έκαναν ένα πολύ καλό ουίσκι να δείχνει εξαιρετικό. Η στιγμή, το μέρος και η διάθεση αναβάθμισαν την απόλαυση ένα κλικ παραπάνω. Ωραία η άνεση και η θαλπωρή του σαλονιού, όμως η υγρή και παγωμένη αίσθηση του κελαριού του Deanston ανέβασε την απόλαυση ένα σκαλοπάτι παραπάνω. Όχι τρία ή τέσσερα σκαλιά.
Οι εξωτερικές συνθήκες δεν θα κάνουν ένα αδιάφορο απόσταγμα να μοιάζει εξαιρετικό. Θα δώσουν όμως μια μικρή ώθηση σε ένα ήδη υπέροχο ουίσκι να γίνει ακόμα πιο απολαυστικό. Φοβερή εμπειρία και μεγάλο μάθημα. Ανυπομονώ να ξαναπάω!
Slàinte Mhaith!
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Ετικέτες Κρασιών ή Μικρά Έργα Τέχνης
Δάφνη Τσεβρένη | Ο Πολιτιστικός Τουρισμός Είναι Έργο σε Εξέλιξη
