Η παροιμία «Βουνό με βουνό δεν σμίγει» υποδηλώνει ότι πάντα υπάρχει η πιθανότητα να συναντηθούν δύο άνθρωποι, ακόμη και αν αυτό φαίνεται απίθανο λόγω των συνθηκών. Ωστόσο, για τη Βανέσα Αρχοντίδου, την Ελληνίδα αλπινίστρια που έχει κατακτήσει τις υψηλότερες κορυφές κάθε ηπείρου, γνωστές ως «7 Summits Challenge», δεν υπάρχει τίποτα αδύνατο. Το αποκορύφωμα της καριέρας της ήταν η ανάβαση στο Έβερεστ το 2019.
Συναντηθήκαμε σε ένα συνέδριο που αφορούσε τη γενιά Gen-Z, όπου συζητήσαμε όχι μόνο τις αθλητικές της επιτυχίες, αλλά και για την επιρροή που ασκεί μέσω του έργου της. Η Βανέσα Αρχοντίδου αποτελεί πηγή έμπνευσης για όλους όσοι επιθυμούν να ξεπεράσουν τα όριά τους και να πετύχουν τους στόχους τους, παρά τις δυσκολίες.
Ως Πρέσβειρα του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για το Κλίμα, εργάζεται και ως επιχειρηματίας και ομιλήτρια, προωθώντας τη βιώσιμη ανάπτυξη και την περιβαλλοντική υπευθυνότητα. Επίσης, ως ιδρύτρια του οργανισμού A Woman Can Be, στοχεύει στην ενδυνάμωση των γυναικών και στην ενίσχυση της συμμετοχής τους σε τομείς παραδοσιακά θεωρούμενους ανδροκρατούμενους.
Τι εννοούμε με τον όρο ορειβασία;
Η ορειβασία είναι ένα προχωρημένο στάδιο που ξεπερνάει σημαντικά τα όρια της πεζοπορίας. Γενικά, μπορούμε να διακρίνουμε τρία στάδια στην αναρρίχηση: την πεζοπορία, την ορειβασία και τον αλπινισμό. Η πεζοπορία περιλαμβάνει τα πιο βασικά επίπεδα διαδρομών, ενώ η ορειβασία συνδέεται με τη χρήση τεχνικών εξοπλισμών και την κατάβαση σε πιο απαιτητικά εδάφη.
Ο αλπινισμός, από την άλλη, αναφέρεται στην αναρρίχηση σε πολύ υψηλά υψόμετρα, συνήθως άνω των 4.000 μέτρων. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι προκλήσεις εντείνονται, καθώς η αναρρίχηση σε υψηλά υψόμετρα απαιτεί εξειδικευμένα εργαλεία και κατάλληλη εκπαίδευση. Αυτό είναι απαραίτητο για την ασφαλή πορεία και την επιτυχή ολοκλήρωση των πιο απαιτητικών διαδρομών.
Πώς και γιατί ασχοληθήκατε με την ορειβασία;
Η ορειβασία ξεκίνησε για μένα σε σχετικά μεγάλη ηλικία. Αν και πολλοί ίσως περίμεναν να είμαι ένα παιδί των βουνών, όπως η Χάιντι, η πραγματικότητα ήταν διαφορετική. Στα 27 μου εργαζόμουν στην πολυεθνική εταιρεία Procter & Gamble, όπου αντιμετώπιζα έντονο εργασιακό άγχος.
Με την παρότρυνση μιας συναδέλφου, αποφάσισα να δοκιμάσω την ορειβασία με ένα ταξίδι στην Πελοπόννησο, όπου συμμετείχα σε μια αναρρίχηση στον Αλήγηρτο, οργανωμένη από τον Αθηναϊκό Ορειβατικό Σύλλογο. Εκεί, ανέβηκα για πρώτη φορά στην κορυφή ενός βουνού και η ικανοποίηση που ένιωσα ήταν μοναδική. Η θέα πάνω από τα σύννεφα ήταν εκπληκτική, αλλά το πιο σημαντικό ήταν ότι, ενώ το σώμα μου κουραζόταν, το πνεύμα μου αναπαυόταν. Έτσι, η ορειβασία για μένα άρχισε ως μια μορφή πνευματικής αποκατάστασης.
Με τον καιρό, συνειδητοποίησα ότι αυτή η σωματική και πνευματική άσκηση μου ταιριάζει απόλυτα και μου δίνει έναν νέο σκοπό. Ο σκοπός αυτός εξελίχθηκε σε τρόπο ζωής που με βοήθησε να γνωρίσω καλύτερα τον εαυτό μου. Η ορειβασία, με την επαφή της με τη φύση, μου πρόσφερε πολύτιμα ερεθίσματα, μεταξύ των οποίων και την επιθυμία να ασχοληθώ με τα θέματα της κλιματικής ευαισθητοποίησης.
«Η ορειβασία για μένα δεν ήταν απλώς μια αθλητική δραστηριότητα, αλλά μια βαθιά προσωπική εμπειρία που με ενδυνάμωσε. Η εμπειρία του να επιβιώνεις σε υψόμετρα άνω των 6.000 μέτρων σε προσγειώνει, αλλά ταυτόχρονα σε κάνει να νιώθεις ισχυρός».
Έχετε κατακτήσει τις επτά υψηλότερες κορυφές των ηπείρων της Γης. Ποια ήταν η πιο δύσκολη ανάβαση και γιατί;
Η πιο δύσκολη ανάβαση ήταν στο Ντενάλι, το οποίο ίσως γνωρίζετε και ως ΜακΚίνλεϊ, στην Αλάσκα. Πρόκειται για την υψηλότερη κορυφή της Βόρειας Αμερικής και η ανάβαση εκεί αποτέλεσε για μένα μια μοναδική πρόκληση.
Ήταν η πρώτη φορά που αντιμετώπισα έναν παγετώνα, κάτι που δεν είχα συναντήσει ποτέ πριν στην Ελλάδα, όπου οι ορειβάτες συνήθως δεν αναρριχώνται βουνά με τέτοιου είδους τεχνική δυσκολία. Η εμπειρία αυτή με έφερε αντιμέτωπη με νέες προκλήσεις, όπως η μεταφορά ενός έλκηθρου βάρους 46 κιλών, που σχεδόν ισοδυναμεί με το δικό μου βάρος. Δεν πρόκειται μόνο για περπάτημα και απόλαυση της φύσης, αλλά απαιτεί σημαντική στρατηγική, ψυχική προετοιμασία και προγραμματισμό.
Τι εννοείτε με αυτό;
Στις αναβάσεις σε παγετώνα, ειδικά στον αλπινισμό, η αίσθηση της μοναξιάς μπορεί να είναι έντονη, καθώς οι ορειβάτες συνήθως κινούνται σε απόσταση περίπου 10 μέτρων ο ένας από τον άλλο, λόγω του μήκους του σκοινιού που τους συνδέει.
Κατά τη διάρκεια της ανάβασης λοιπόν, οι οποίες διαρκούν περίπου 8 με 10 ώρες την ημέρα, δεν υπάρχει πάντα κάποιος κοντά σου να σου δώσει κουράγιο ή ενθάρρυνση, κάτι που κάνει την πρόκληση ακόμη πιο δύσκολη. Η προσωπική μάχη για να ξεπεράσεις την εσωτερική φωνή που σου λέει να γυρίσεις πίσω είναι εξαιρετικά απαιτητική.
Αυτή η εμπειρία με έκανε να συνειδητοποιήσω ότι η επιτυχία στην ανάβαση στο Ντενάλι ήταν ένα καθοριστικό βήμα για μένα. Με προετοίμασε ψυχολογικά και τεχνικά για μελλοντικές προκλήσεις, όπως η ανάβαση στο Έβερεστ, την οποία πραγματοποίησα δύο χρόνια αργότερα.
Πώς συνδυάζετε το πάθος σας για την ορειβασία με την ακτιβιστική σας δράση για το κλίμα και τα δικαιώματα των γυναικών;
Η ορειβασία για μένα δεν ήταν απλώς μια αθλητική δραστηριότητα, αλλά μια βαθιά προσωπική εμπειρία που με ενδυνάμωσε. Η εμπειρία του να επιβιώνεις σε υψόμετρα άνω των 6.000 μέτρων σε προσγειώνει, αλλά ταυτόχρονα σε κάνει να νιώθεις ισχυρός.
Συχνά, η ορειβασία θεωρείται ανδρικό προνόμιο, και οι γυναίκες που συμμετέχουν αντιμετωπίζονται με στερεότυπα. Σε πολλές περιπτώσεις, η παρουσία μιας γυναίκας θεωρείται «εξάρτηση» από έναν άντρα συνοδό, είτε ως σύζυγος είτε ως κόρη κάποιου ορειβάτη.
Η δική μου πορεία ήταν εντελώς διαφορετική και απέδειξε ότι οι γυναίκες δεν χρειάζονται αυτή την «προστασία». Από αυτή την ιδέα γεννήθηκε η πρωτοβουλία A Woman Can Be, στην αρχή ως δράση και ύστερα ως οργανισμός, προωθώντας το μήνυμα μέσω δραστηριοτήτων ότι οι γυναίκες μπορούν να κατακτήσουν οποιαδήποτε κορυφή, είτε αυτή είναι στην ορειβασία είτε σε άλλους τομείς.
Ως Πρέσβειρα του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για το Κλίμα αλλά και εκπροσωπώντας την οργάνωση A Woman Can Be, ποιες είναι οι κύριες πρωτοβουλίες στις οποίες συμμετέχετε αυτή τη στιγμή;
Σε πρωτοβουλίες που έχουν να κάνουν με την εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση για θέματα κλιματικής αλλαγής. Οι ορειβατικές αποστολές που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια, όπως η ανάβαση στην υψηλότερη κορυφή της Ανταρκτικής το 2020-2022 και η προσέγγιση με σκι στον Νότιο Πόλο, με τη σημαία της βιωσιμότητας να κυματίζει σε αυτά τα απομακρυσμένα σημεία του πλανήτη, στόχος ήταν να αναδείξουμε ως πρεσβευτές για το κλίμα την ανάγκη άμεσης δράσης ενάντια στην κλιματική κρίση.
Παράλληλα, οι δράσεις μας περιλαμβάνουν ορειβατικές αποστολές σε ψηλά βουνά, όπως, για παράδειγμα, η περσινή στο όρος Κένυα. Κατά την ανάβαση, περνώντας από χωριά της Αφρικής που έχουν πληγεί από την ξηρασία και το λιώσιμο των παγετώνων, είδαμε από κοντά πώς έχει αλλάξει η ζωή των ανθρώπων.
Διαπιστώσαμε τη διαδικασία της κλιματικής μετανάστευσης, η οποία ήδη συμβαίνει και σύντομα θα επηρεάσει και τις δικές μας κοινωνίες. Επιπλέον, επικεντρωνόμαστε σε εκπαιδευτικές δράσεις για την ευαισθητοποίηση και την ενσωμάτωση νέων δεξιοτήτων που αφορούν την κλιματική αλλαγή σε θέματα περιβαλλοντικής ευθύνης, όπως η σωστή διαχείριση αποβλήτων και η ανακύκλωση.
Ποια θεωρείτε ότι είναι τα πιο επείγοντα περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη σήμερα και ποιες λύσεις προτείνετε;
Ακραίες καιρικές συνθήκες, όπως ο καλοκαιρινός καύσωνας, υπογραμμίζουν την επιτακτική ανάγκη να θωρακίσουμε τη χώρα μας και τους εαυτούς μας. Ως υποψήφια ευρωβουλευτής, αυτό που παρατήρησα έντονα είναι η ανάγκη για άμεσες και μακροπρόθεσμες δράσεις. Δεν αρκεί να επενδύουμε μόνο σε υποδομές, όπως τα κλιματιστικά στα σπίτια μας.
Χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας και μετάβαση προς μια πράσινη οικονομία και βιώσιμη ανάπτυξη, η οποία δεν είναι εύκολη, αλλά αποτελεί τον μοναδικό δρόμο προς την επίλυση της κλιματικής κρίσης. Παρά τις προκλήσεις και την οικονομική πολυπλοκότητα, η υιοθέτηση αυτών των πολιτικών είναι πλέον μονόδρομος.
Δεν υπάρχουν απλές λύσεις ούτε εύκολες απαντήσεις, όμως πρέπει να κατανοήσουμε ότι η πράσινη ανάπτυξη είναι απαραίτητη, ακόμα κι αν φαίνεται δύσκολη και δαπανηρή.
«Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σήμερα είναι ότι η φωνή τους συχνά δεν ακούγεται αρκετά δυνατά».
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζετε ως γυναίκα αλπινίστρια και ακτιβίστρια και πώς τις ξεπερνάτε;
Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σήμερα είναι ότι η φωνή τους συχνά δεν ακούγεται αρκετά δυνατά. Αυτό το φαινόμενο παρατηρείται τόσο στις εκλογές όσο και σε διοικητικές θέσεις μεγάλων επιχειρήσεων, όπου η παρουσία των γυναικών παραμένει περιορισμένη.
Το ίδιο ισχύει και για τις πρωτοβουλίες που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή. Παρά τις προσπάθειες, η πλήρης ισότητα δεν έχει επιτευχθεί, ακόμα και σε προηγμένες χώρες, όπως οι Σκανδιναβικές, όπου η ισότητα μεταξύ των φύλων θεωρείται πιο ανεπτυγμένη.
Επόμενη δράση ή ανάβαση;
Στη διάρκεια του προγράμματος που υλοποιούμε σε συνεργασία με τον ευρωπαϊκό οργανισμό EIT Food, εστιάζουμε στην ενδυνάμωση των γυναικών που δραστηριοποιούνται στον τομέα της αγροδιατροφής στην Ελλάδα. Σκοπός του προγράμματος είναι να προάγει τη βιώσιμη επιχειρηματικότητα για τις γυναίκες στον τομέα αυτό, ο οποίος επηρεάζεται έντονα από τις κλιματικές αλλαγές.
Ο πρωτογενής τομέας, και ειδικά η αγροδιατροφή, πλήττεται σοβαρά από ακραία καιρικά φαινόμενα, με αρνητικές επιπτώσεις στην παραγωγή και την ποιότητα των τροφίμων. Το πρόγραμμα υλοποιείται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, με την Ελλάδα να συμμετέχει ενεργά.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Αλεξάνδρα Σιγάλα: «Περιμένουμε ως το Γυμνάσιο»
Η Ελένη Σακαλή μας Ξεναγεί στην Art’s Birthplace-Athina 2024
Κώστας Βρυνιώτης: «Τα Μικρά Οινοποιεία θα Κάνουν τα Μεγάλα Ελληνικά Κρασιά»
