Η επανάσταση της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) δεν είναι απλώς μια τεχνολογική αλλαγή. Είναι ένας καταλύτης που επαναπροσδιορίζει οικονομίες, κοινωνίες, αλλά και τον ίδιο τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο. Με τη Microsoft να επενδύει περίπου 80 δισεκατομμύρια δολάρια σε κέντρα δεδομένων για την υποστήριξη της AI «πλευράς» της, είναι σαφές ότι η τεχνολογία αυτή θα βρίσκεται στο επίκεντρο του μέλλοντος.
Κάθε επανάσταση όμως, εκτός από τις θετικές αλλαγές που φέρνει, συνοδεύεται και από προκλήσεις – και εδώ βρίσκεται η πρώτη μεγάλη αντίφαση της τεχνολογίας ΑΙ: η περιβαλλοντική της επιβάρυνση.
Things Escalate Quickly
Έχουμε ήδη γράψει «Πώς τα Data “Φορτώνoυν” τον Πλανήτη με CO₂». Οι νέες εξελίξεις όμως που αφορούν την αυξανόμενη ζήτηση χρήσης AI έχουν οδηγήσει τους τεχνολογικούς κολοσσούς στην κατασκευή νέων τεράστιων κέντρων δεδομένων που απαιτούν ενέργεια σε επίπεδα άνευ προηγουμένου. Εταιρείες τεχνολογίας όπως η Microsoft, η Amazon, η Google κ.ά., που πρωτοστατούν στις πρωτοβουλίες κατά της κλιματικής κρίσης, βλέπουν τους φιλόδοξους στόχους για μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα να δοκιμάζονται.
Τα πράγματα μοιάζουν δυσοίωνα σε μια περίοδο που η ανάγκη για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου είναι επιτακτική για το μέλλον του πλανήτη μας. Ειδικά αν επιβεβαιωθούν οι έρευνες που δείχνουν πως η κατανάλωση ενέργειας από τα κέντρα δεδομένων θα τριπλασιαστεί τα επόμενα τρία χρόνια και οι προβλέψεις που θέλουν την παγκόσμια ζήτηση για κέντρα δεδομένων να αυξάνεται κατά περίπου 20% ετησίως μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Ωστόσο, η πρόσφατη εξέλιξη με την κινεζική εταιρεία DeepSeek μπορεί να αλλάξει αυτό το αφήγημα.
DeepSeek AI
Η κινεζική εταιρεία DeepSeek ισχυρίζεται ότι έχει αναπτύξει ένα εξαιρετικά αποδοτικό AI μοντέλο χρησιμοποιώντας ένα κλάσμα της υπολογιστικής ισχύος που απαιτούν οι αμερικανικές εταιρείες για την εκπαίδευση ενός μεγάλου γλωσσικού μοντέλου (LLM). Αυτό έχει οδηγήσει τους αναλυτές να επανεξετάσουν τις προβλέψεις για την ενεργειακή κατανάλωση της AI. Αν οι τεχνολογικοί κολοσσοί ακολουθήσουν μια παρόμοια προσέγγιση, ίσως η εκτίναξη της κατανάλωσης ενέργειας να μην είναι τόσο δραματική όσο αρχικά αναμενόταν.
Η Πυρηνική Ενέργεια
Πάντως μια πιθανή λύση στις ενεργειακές απαιτήσεις της AI βρίσκεται στην πυρηνική ενέργεια. Η Microsoft επενδύει στην επαναλειτουργία παλαιών πυρηνικών σταθμών, όπως το Three Mile Islandστην Πενσυλβάνια, ενώ η Google και η Amazon στοιχηματίζουν στους μικρότερους και πιο καινοτόμους αντιδραστήρες που αναμένεται να διατεθούν μέσα στη δεκαετία. Παράλληλα, προσωπικότητες όπως ο Sam Altman, διευθύνων σύμβουλος της OpenAI, δηλώνει πεπεισμένος ότι η πυρηνική σύντηξη, παρά τις δυσκολίες, πλησιάζει την εμπορική εφαρμογή.
Ωστόσο, οι περισσότερες επενδύσεις σε πυρηνικούς σταθμούς, ακόμα και οι πιο καινοτόμες, χρειάζονται αρκετά χρόνια για να αποδώσουν. Στο μεταξύ, η ζήτηση για ενέργεια είναι άμεση και πιεστική.
Και το Φυσικό Αέριο;
Το φυσικό αέριο φαίνεται να είναι «μια κάποια λύση». Παραμένοντας η κύρια πηγή ενέργειας στις Ηνωμένες Πολιτείες, αντιπροσωπεύοντας το 42% της ηλεκτρικής παραγωγής, είναι η πιο άμεσα διαθέσιμη πηγή για την κάλυψη των αναγκών των κέντρων δεδομένων. Ωστόσο, το φυσικό αέριο συνοδεύεται από σημαντικότατες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και μεθανίου με αρνητικότατο αντίκτυπο στο κλίμα.
Και όσο για την τεχνολογία C.C.S. (δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα), ναι μεν καθιστά το φυσικό αέριο λιγότερο ρυπογόνο, όμως πρόκειται για μια πανάκριβη τεχνολογία που δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί ευρέως.
Η AI προ των Ευθυνών της
Υπάρχει πάντα και η άλλη πλευρά. Οι υποστηρικτές της AI πιστεύουν ότι η ίδια η τεχνολογία μπορεί να αντιστρέψει τη ζημιά που προκαλεί.
Και εδώ προκύπτει το μεγάλο ερώτημα. Πόσο αξίζει να επενδύσουμε στο μέλλον της τεχνολογίας AI χωρίς να επιβαρύνουμε ακόμη περισσότερο την κρίσιμη κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο πλανήτης μας; Η απάντηση δεν είναι απλή. Μάλιστα, ζήτησα από την ίδια την AI –μέσω ChatGPT– να μου πει τι προτείνει.
Πήρα μια ενδιαφέρουσα απάντηση, που εξηγούσε λεπτομερώς πως, ναι, μπορεί, μέσω της βελτιστοποίησης της διαχείρισης ενέργειας, της μείωσης της σπατάλης και της ανακάλυψης νέων τεχνολογιών καθαρής ενέργειας.
Ειδικότερα, ανέφερε, πως θα το πετύχει: α) βελτιστοποιώντας τη λειτουργία των κέντρων δεδομένων σε θέματα ψύξης, χρήσης ενέργειας, προληπτικής συντήρησης κ.ά., β) βοηθώντας τη μοντελοποίηση του κλίματος, γ) επιταχύνοντας τον σχεδιασμό ενεργειακά αποδοτικότερων τεχνολογιών (ηλεκτρικά οχήματα, ηλιακά πάνελ κ.ά.), δ) βελτιστοποιώντας την κυκλική οικονομία (ανακύκλωση, κύκλος ζωής προϊόντων, αλυσίδα εφοδιασμού κ.ά.), ε) μέσω παρακολούθησης και διαχείρισης των εκπομπών CO2 σε διάφορους τομείς, στ) παρεμβαίνοντας στη γεωργική βιομηχανία σε τομείς όπως η γεωργία ακριβείας, η παρακολούθηση της αποψίλωσης των δασών, η πρόβλεψη της υγείας του εδάφους και της απόδοσης των καλλιεργειών κ.ά., ζ) μέσω εφαρμογών στις προσπάθειες προστασίας των οικοσυστημάτων και των ειδών (παρακολούθηση άγριας ζωής, αποκατάσταση οικοσυστημάτων κ.ά.), η) διευκολύνοντας την ευρύτερη υιοθέτηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Τέλος, η AI πιστεύει πως μπορεί και η ίδια ως τεχνολογία να γίνει πιο βιώσιμη μέσω ενεργειακά αποδοτικότερων αλγόριθμων για την εκπαίδευση μοντέλων AI μεγάλης κλίμακας, καθώς και σχεδιάζοντας εξειδικευμένο, βελτιστοποιημένο υλικό για ενεργειακά αποδοτικότερο υπολογισμό, το οποίο μπορεί να μειώσει περαιτέρω τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της εκπαίδευσης των μοντέλων.
Επιπλέον, με την προσέγγιση της DeepSeek, η οποία εστιάζει στην αποδοτικότητα και όχι απλώς στην αύξηση της υπολογιστικής ισχύος, ίσως ανοίγει ένας νέος δρόμος για ενεργειακά βιώσιμη AI ανάπτυξη.
Μπορούμε να εμπιστευθούμε την AI; H AI φαίνεται να αποτελεί εργαλείο που θα οδηγήσει σε λύσεις για τα κλιματικά προβλήματα, αλλά μόνο αν καθοδηγείται σωστά βάσει μιας συντονισμένης και ξεκάθαρης δέσμευσης από κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και κοινωνίες για βιωσιμότητα χωρίς «ψιλά γράμματα». Ο πλανήτης δεν μπορεί να αντέξει άλλη μία επανάσταση χωρίς την απαιτούμενη φροντίδα για τις συνέπειες.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Κάθε Κλικ Μετράει ή Πώς τα Data «Φορτώνoυν» τον Πλανήτη με CO₂
Η πιο Καυτή Χρονιά Έφερε Παγετώνες
DeepSeek | Ποιος Φοβάται τη Μικρή Μπλε Φάλαινα;
