Η Αμοργός θέλει χρόνο και αυτοκίνητο – o χρόνος είναι απαραίτητος, το αυτοκίνητο μπορείτε να το αντικαταστήσετε και με το λεωφορείο. Η απόσταση από τον Πειραιά βάζει κάπως τα όρια, μας αποθαρρύνει να την επισκεφθούμε για ένα Σαββατοκύριακο. Κι αυτός είναι ένας από τους λόγους χάρη στον οποίο έχει καταφέρει να γλιτώσει από τη μοίρα πιο κοντινών νησιών. Εκτός από χρόνο, να της διαθέσετε και μια λιγότερο τουριστική περίοδο – όχι τον Αύγουστο, ένα γεμάτο 10ήμερο τον Ιούνιο. Όσο θα περνάνε οι μέρες τόσο θα αντιλαμβάνεστε την αξία της ηρεμίας και του χρόνου που κυλάει αργά.
Όπου και αν επιλέξετε να μείνετε στο νησί, θα βρείτε εκείνο που σας ταιριάζει. Αν μείνετε στην Αιγιάλη, δοκιμάστε το Lakki Village. Ένα χωριό μέσα στο χωριό, που μπορεί να σε κρατήσει εντός για ώρες. Από το δωμάτιο βγαίνετε στην παραλία και βουτάτε σε υπέροχα νερά, αν έχετε διάθεση, κι όταν επιθυμήσετε ένα ποτήρι κρασί, μένετε τον καλόγουστο χώρο του εστιατορίου αγναντεύοντας τον ορίζοντα.
Από την Αιγιάλη μπορείτε εύκολα να ανεβείτε στα Θολάρια για φαγητό, στον Χορευτή – λίγο παντοπωλείο, λίγο μανάβικο, καφενείο όλη μέρα και ταβέρνα για όσους είναι μερακλήδες. Κοντά είναι και η μεγαλύτερη Λαγκάδα, πάνω από την Αιγιάλη, με τα ολόλευκα σπίτια, τα όμορφα στενά δρομάκια, τις ταβέρνες και τα καφέ που δένουν αρμονικά με όλο το περιβάλλον. Επιχειρήστε το και με τα πόδια, τα μονοπάτια είναι καθαρά, ανοιχτά, και με εξαιρετική σήμανση.
Όσο περνούν οι μέρες, το νησί σε απορροφά, σου επιβάλλει τη δική του ενέργεια.
Αυτή, άλλωστε είναι και μία από τις διαδρομές του Amorgos Trail, που διοργανώνεται στο νησί κάθε χρόνο μετά το Πάσχα και φέρνει επισκέπτες από κάθε γωνιά της Ευρώπης, κυρίως Γάλλους, Ιταλούς και Ολλανδούς. Κάποιοι έχουν αγοράσει σπίτι και μένουν στο νησί με τους μήνες. Οι καιρικές συνθήκες ευνοούν πλέον, ο χειμώνας έχει μικρύνει τόσο που φεύγουν για τα δικά τους πάτρια εδάφη μόνο για ένα μικρό διάστημα. Στις ταβέρνες και στα καφενεία σμίγουν με τους ντόπιους, σχεδόν ζουν μαζί τους. Αλλά πάντα με τους ρυθμούς που θέτουν εκείνοι. Όλα γίνονται αργά. Άλλωστε, ποιος βιάζεται; Μαθημένοι να προσαρμόζονται στους ρυθμούς της φύσης, τα μόνα που νοιάζονται να φροντίσουν είναι τα ζωντανά και τους κήπους τους. Αυτή είναι και η μεγαλύτερη περιουσία τους.
Όσο περνούν οι μέρες, το νησί σε απορροφά, σου επιβάλλει τη δική του ενέργεια. Εκεί, τότε, είναι που γίνεται η μύηση. Κάπως έτσι συνέβη και στον Χρήστο, στον Αμόργιαλο. Ο Χρήστος ταξίδεψε για πρώτη φορά στην Αμοργό πριν από 30 χρόνια και ήδη το ’96 αποφάσισε να ανοίξει τον Αμόργιαλο, στην Αιγιάλη, ένα καφέ μπαρ που φιλοξενεί κόσμο από όλο τον πλανήτη και θυμίζει παλιό κυκλαδίτικο στέκι.
Στην Αιγιάλη βρίσκεται και ένα από τα δύο κάμπινγκ του νησιού, ένας μύθος στις φοιτητικές γενιές, κάτι παραπάνω από προορισμό διακοπών. Ζηλευτό, κατά μία έννοια στους μεγαλύτερους που δεν το έχουμε ζήσει, αλλά… κάθε πράγμα στον καιρό του.
Η Χώρα είναι από μόνη της προορισμός. Με πολλά καφενεία και ταβέρνες, με ωραίες γωνιές, με στέκια που έχουν δημιουργήσει οι μερακλήδες ιδιοκτήτες τους, που έχουν «μεταναστεύσει» εδώ από όλη την Ελλάδα, συνδυάζοντας δουλειά και ζωή στο νησί.
Από τη Χοζοβιώτισσα στο Απέραντο Γαλάζιο
Οι παραλίες δεν είναι τόσες όσες θα περίμενε κανείς μετρώντας την ακτογραμμή του νησιού. Είναι όμως διαφορετικές μεταξύ τους, καθεμία με χαρακτήρα ιδιαίτερο που μένει στη μνήμη, κρύβουν εκπλήξεις, όλες με γαλάζια καθαρά νερά. Η παραλία στην Αγία Άννα, εκείνο το απέραντο γαλάζιο που έγινε και τίτλος ταινίας του Luc Besson, είναι το σήμα κατατεθέν. Η ταινία που άλλαξε το νησί και το έκανε διάσημο τη μακρινή δεκαετία των 80ς είναι και ο λόγος για τον οποίο κατακλύζεται από Γάλλους την τουριστική ειδικά περίοδο.
Η εικόνα του απέραντου γαλάζιου από τη Χοζοβιώτισσα, το μοναστήρι που είναι κυριολεκτικά σκαρφαλωμένο στα βράχια, είναι συγκλονιστική. Είναι εκεί όπου η πνευματικότητα του ανθρώπου συναντά το μεγαλείο της φύσης και δένουν αρμονικά κάνοντας την εμπειρία μαγική. Οι ώρες που δέχεται κοινό το μοναστήρι είναι 11 με 1 το πρωί ή 5 με 7 το απόγευμα, όμως καλύτερα είναι να αποφύγετε τον ήλιο όσο μπορείτε. Να ξεκινήσετε νωρίς και να έχετε στη διάθεσή σας τουλάχιστον μία ώρα. Θέλει προσπάθεια για να φτάσετε μέχρι την είσοδο, τα σκαλοπάτια είναι πολλά και ο ήλιος δυσκολεύει την ανάβαση. Όμως, αξίζει.
Ο ναός είναι μικρός και λουσμένος σε φως φτιαγμένο για να κάνει τις εικόνες πιο επιβλητικές. Στο Αρχονταρίκι θα σας κεράσουν ψημένη ρακή, που φτιάχνουν στη μονή, με λουκούμι, αντίδωρο για την προσπάθεια να φτάσετε μέχρι εκεί.
Οι μοναχοί, πριν από 11 αιώνες, επέλεξαν να χτίσουν το μοναστήρι εκεί ψηλά ώστε να το προστατεύσουν από τους πειρατές. Είναι απρόσιτο, χτισμένο κατακόρυφα, με τρόπο που θα ζήλευαν και οι σημερινοί μηχανικοί.
Ο ναός είναι μικρός και λουσμένος σε φως φτιαγμένο για να κάνει τις εικόνες πιο επιβλητικές. Στο Αρχονταρίκι θα σας κεράσουν ψημένη ρακή, που φτιάχνουν στη μονή, με λουκούμι, αντίδωρο για την προσπάθεια να φτάσετε μέχρι εκεί. Αν δεν έχει κόσμο, επιμηκύνετε την επίσκεψη, η απόκοσμη ατμόσφαιρα είναι ό,τι πρέπει για ανάπαυλα και ενδοσκόπηση. Για τα σπουδαία της ζωής, για τα πραγματικά αναγκαία.
Το μονοπάτι που ξεκινάει από τη μονή είναι και η εκκίνηση του μεγάλου αγώνα του Amorgos Trail. Με τις καμπάνες να χτυπούν και με την ευλογία της Παναγίας, δρομείς από όλη την Ελλάδα και τον κόσμο τρέχουν στα παλιά μονοπάτια, ρίχνοντας, όσοι δεν πηγαίνουν πολύ γρήγορα, κλεφτές ματιές στο άγριο τοπίο.
Στην Κάτω Μεριά
Στην Κάτω Μεριά θα βρείτε και τον Πύργο, τον γαστρονομικό προορισμό του νησιού. Στο χωριό Αρκεσίνη, η οικογένεια του Γιώργη Ρούσσου δημιουργεί με τα τοπικά προϊόντα της γύρω περιοχής νόστιμα πιάτα που αναδεικνύουν την αμοργιανή κουζίνα. Κόντρα σε όλη τη συζήτηση για τα νησιά των Κυκλάδων που αλλοιώνονται, έρχεται μια ταβέρνα να μας υπενθυμίσει τη νησιωτική αυθεντική κουλτούρα.
Η μητέρα της οικογένειας, η Μαρία, μαγειρεύει ό,τι είχε μάθει από τη γιαγιά της και η Βαγγελιώ, η κόρη τους, με σπουδές μαγειρικής στην Αθήνα, συμπληρώνει την παράδοση με τη φρεσκάδα της γενιάς της – πάντα όμως με τη νοστιμιά του σπιτικού φαγητού του μικρού νησιού των Κυκλάδων. Ο Παρασκευάς, ο γιος, με σπουδές αρχαιολογίας, τα βράδια σερβίρει και ξεναγεί στις γεύσεις και στην παράδοση του νησιού του.
«Είναι μακρύ το νησί μας, αλλά όχι φαρδύ», μου λέει ο Γιώργης Ρούσσος, που είναι λίγο κτηνοτρόφος, λίγο ψαράς, λίγο αγρότης, λίγο ταβερνιάρης. Το αλάτι που μαζεύει με κόπο από τις βραχονησίδες γίνεται ανάρπαστο από τους επισκέπτες. Τρελαίνονται, λες και δεν έχουν ξαναδοκιμάσει. Όλα γίνονται καλύτερα όταν προστίθεται αυτό το αλάτι, λένε, και πολλοί παίρνουν μαζί τους και το βαζάκι με το κουταλάκι που βρίσκουν στο τραπέζι.
Τα «ραδίκια» της θάλασσας είναι άλλη μία σπεσιαλιτέ του μαγαζιού. Ειδικότητα του Γιώργη, που πηγαίνει εκεί όπου σκάει το κύμα και τα μαζεύει. Όταν τα βρίσκει και όταν μπορεί, γιατί δεν είναι εύκολο. Γδέρνει τα χέρια του για να τα βγάλει. Όταν όμως τα βράσει και τα σερβίρει με λάδι, λεμόνι και το δικό του αλάτι γίνονται μοναδικό έδεσμα, ό,τι πιο γκουρμέ μπορείς να δοκιμάσεις.
Οι ντομάτες του θείου (μεγάλη οικογένεια οι Ρουσσαίοι) γίνονται ανάρπαστες και, αν μπορούσαν, κάποιοι από τους πελάτες θα αγόραζαν όλη την παραγωγή. Όμως η κυρία Μαρία επιμένει: «Τις έχω για τη χωριάτικη, αλλιώς δεν θα φτάσουν για όλους».
Το πατατάτο, κατσικάκι με πατάτες χοντροκομένες στην κατσαρόλα που γίνεται λουκούμι, είναι τοπικό πιάτο, σερβίρεται συνήθως στα πανηγύρια. Τα κεφτεδάκια με πατάτες τηγανητές είναι το πιάτο που θες να τρως κάθε μέρα. Η ρεβιθάδα, που γλυκαίνει από τα κρεμμύδια και την κανέλα, χυλώνει όμορφα και γίνεται ανάρπαστη.
Τα πρωινά (αξημέρωτα) ο Γιώργης πηγαίνει στο μαντρί να δει τα κατσίκια του. Ελεύθερα όλη τη μέρα, ξέρουν τον δρόμο και μαζεύονται με τη δύση του ήλιου. Από το γάλα τους φτιάχνει το σκληρό τυρί, που είναι το καλύτερο συνοδευτικό για κόκκινα κρασιά. Αλλά και τη μυζήθρα που συνοδεύει τη χωριάτικη.
Τα ψάρια ή τα θαλασσινά στο μενού είναι ψαριές του Γιώργη και του γαμπρού του. Έχουν βάρκα και ό,τι ψαρεύουν γίνεται πρώτη ύλη. Όταν τελειώνει, σβήνεται από το μενού. Κάτι χταποδάκια με κριθαράκι ή κάτι ψιλά ψαράκια τηγανητά, κάτι σε καλαμαράκι (μέχρι να τελειώσει και αυτό)… Και όταν βγάζουν μεγάλο ψάρι, το ανακοινώνουν την ίδια μέρα. Όποιος προλάβει – αν δεν έχει γίνει παραγγελία μέρες πριν!
Το πατατάτο, κατσικάκι με πατάτες χοντροκομένες στην κατσαρόλα που γίνεται λουκούμι, είναι τοπικό πιάτο, σερβίρεται συνήθως στα πανηγύρια. Τα κεφτεδάκια με πατάτες τηγανητές είναι το πιάτο που θες να τρως κάθε μέρα. Η ρεβιθάδα, που γλυκαίνει από τα κρεμμύδια και την κανέλα, χυλώνει όμορφα και γίνεται ανάρπαστη. Ανάρπαστα γίνονται και τα γλυκά του μαγαζιού –τιραμισού, μπανόφι, τσις κέικ– τα οποία πολλές φορές οι πελάτες «κλείνουν» προτού παραγγείλουν τα κυρίως.
Τα ροφήματα του πρωινού περιέχουν όλα τα βότανα του νησιού, που είναι άφθονα. Το αμοργιανό πρωινό με αυγά από το κοτέτσι της μητέρας του Γιώργη (οι άνθρωποι στην Αμοργό όχι μόνο ζουν πολλά χρόνια, αλλά είναι και ενεργοί μέχρι τα βαθιά τους γεράματα) γίνονται ομελέτα που περιέχει ό,τι παράγει η οικογένεια και ό,τι γεννάει κάθε φορά η γη τους. Περνάνε κάποιοι και για πρωινό από την ταβέρνα, πηγαίνοντας στην ευρύτερη περιοχή για μπάνιο.
Ο Πύργος λειτουργεί όλο τον χρόνο. Τον χειμώνα έχει ένα μικρό κλειστό χώρο με πέντε τραπέζια, απ’ όπου θα περάσουν όλοι όσοι ψάχνουν νόστιμο σπιτίσιο φαγητό. Το καλοκαίρι, τα τραπέζια απλώνονται στον εξωτερικό χώρο και η κίνηση κρατάει από το μεσημέρι έως το βράδυ.
Στην Αρκεσίνη της Ιστορίας και της Γήινης Ομορφιάς
Η Κάτω Μεριά, όπου βρίσκεται το χωριό Αρκεσίνη, είναι μακριά από όλα. Η Αιγιάλη απέχει 30 χιλιόμετρα, η Χώρα 15 και τα Κατάπολα 20. Πρέπει να είσαι προετοιμασμένος να βρεθείς στην πιο άγρια και πρωτόγονη πλευρά του νησιού. Εκεί όπου θα δεις εικόνες μιας Ελλάδας ξεχασμένης, όμορφης και αυθεντικής. Ενός νησιού όπου ο χρόνος έχει άλλη αξία. Εκεί όπου όλα μπορούν να γίνουν και «μετά», χωρίς πίεση και άγχος.
Ο αρχαιολογικός χώρος που γειτνιάζει με την ταβέρνα του Γιώργη Ρούσσου μαρτυρά το πάθος των αρχαιολόγων και όσων ασχολήθηκαν με την ανασκαφή πριν από μερικά χρόνια. Είναι ανοιχτός και επισκέψιμος και καθημερινά το καλοκαίρι περνάνε πολλοί για να μάθουν την ιστορία του. Με τις ανάγκες της τότε εποχής για προστασία του πολυτιμότερου αγαθού, της σοδειάς, όλα γίνονταν για να προφυλάξουν από τους πειρατές και αυτή, εκτός από τους ανθρώπους. Τα μεγάλα πιθάρια που έχουν βρεθεί υποδηλώνουν την ύπαρξη κρασιού και λαδιού, που ήταν από τότε βασικά προϊόντα στην καθημερινή διατροφή των ντόπιων της εποχής.
Αμπέλια υπάρχουν πλέον, αλλά ελαιόδεντρα υπάρχουν και δίνουν το λάδι και τις ελιές που έχει ανάγκη και η ταβέρνα. «Ξερικά είναι όλα τα δέντρα», μου τονίζει ο Γιώργης Ρούσσος. «Νερό δεν υπάρχει. Προσαρμόζεται η φύση σε αυτό. Και τα επόμενα χρόνια, έτσι όπως πάει ο καιρός, χειρότερα θα είναι. Για αυτό θέλει διαχείριση. Πόσο κόσμο αντέχει το νησί να φιλοξενεί».
Στην Κάτω Μεριά βρίσκεται και το ναυάγιο. Το καράβι από την Περσία, όπως το λένε χαριτολογώντας οι ντόπιοι, που ναυάγησε το μακρινό 1981. Τα τελευταία χρόνια το έχει φάει η θάλασσα και η αλμύρα, αλλά συνεχίζει να αποτελεί αξιοθέατο και να προσελκύει κόσμο, παρόλο που χρειάζεται περπάτημα για να φτάσει κάποιος κοντά.
Εκεί, στην Κάτω Μεριά, στη νότια απόληξη της Αμοργού, υπάρχει και μια κουκλίστικη παραλία, η Καλοταρίτισσα, απ’ όπου μπορεί κανείς να πάρει το καραβάκι για το μικρό νησάκι απέναντι, τη Γραμβούσα, και ένα λιμανάκι για τους ψαράδες. Είναι σαν σκηνικό και ιδίως στις αρχές και στα τέλη του καλοκαιριού, που δεν έχει πολύ κόσμο, είναι υπέροχα.
…..
Στην Αμοργό υπάρχουν και εκείνοι που θέλουν ανάπτυξη, ανοικοδόμηση, εξέλιξη, αύξηση τουρισμού. Όμως, τι γίνεται με το νερό, που δεν φτάνει καλά καλά ούτε για τους λίγους μόνιμους κατοίκους; Τι μπορεί να γίνει με τις υποδομές (αποχέτευση και ύδρευση) και την απόρριψη των σκουπιδιών που το καλοκαίρι ζορίζουν το σύστημα;
Μέχρι στιγμής, η απόσταση από την Αθήνα και η όχι τόσο μεγάλη προβολή κρατάει ακόμη την Αμοργό αυθεντική και χωρίς τα πάθη του υπερτουρισμού. Ένας προορισμός ακόμα πιο ιδανικός τον Μάιο, τον Ιούνιο, τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο. Για όποιον μπορεί.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Τρίκερι | Κάποτε Τόπος Εξορίας, Σήμερα Μικρός Παράδεισος
