Μονόλογος ζωντανός σαν σε θεατρικό σανίδι, αν και τυπωμένος στις σελίδες ενός βιβλίου. Λόγος που αναβλύζει από τα εσώψυχα μιας οργισμένης και καθηλωμένης στην αναπηρία της νέας γυναίκας με μυαλό ξυράφι. “Σκηνές” που δεν κρύβουν την αλήθεια της καθημερινής ζωής. Μιας ζωής που δεν είναι ούτε ρόδινη, ούτε μοσχομυριστή, ούτε πλημμυρισμένη από αγάπες και όνειρα.
Η Ευσταθία Ματζαρίδου, στο νέο της βιβλίο “Φτερά στο Τσιμέντο” γράφει, όπως λέει, για “Μια νέα γυναίκα καθηλωμένη. Μια δυσλειτουργική οικογένεια που συνδέεται μόνο με τα δεσμά της αδιαφορίας, της απώθησης, του παραγκωνισμού. Μια διά βίου ανήλικη που ξεδιπλώνει την απροσμέτρητη μοναξιά της. Το ακμαίο της πνεύμα συνθλίβεται από τον κοινωνικό αποκλεισμό. Κι όμως παλεύει και διεκδικεί μια θέση σε έναν κόσμο που δεν έχει μάτια για τον δύσμορφο, δεν έχει αυτιά για τον πονεμένο, δεν έχει χώρο για τον διαφορετικό”.
Στην ουσία, η Ευσταθία Ματζαρίδου, γεννημένη στην Ορεστιάδα το 1962, με σπουδές στη φιλολογία και την ψυχολογία, συγγραφέας διηγημάτων και δύο ακόμη μυθιστορημάτων (“Ένας Κόμπος Όλα” και “Τα Ρούχα”), μιλάει για την ελευθερία, για φόβους, για σχέσεις εξουσίας και εξάρτησης. Για όλα αυτά, που “συναντάμε” κάτω από το μαξιλάρι μας, είτε περπατάμε με δύο πόδια, είτε κινούμαστε με δύο ρόδες.
Ο Παπαδιαμάντης στη Φόνισσα δημιούργησε την Φραγκογιαννού που σκότωνε βρέφη. Η λογοτεχνία τολμά τα πάντα…
Πώς μπορεί ένας αρτιμελής άνθρωπος να χωρέσει στα παπούτσια ενός ανάπηρου ανθρώπου;
Νομίζω μόνο μέσω των ταυτίσεων. Οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, έχουμε ένα ανάπηρο κομμάτι που, όταν βλέπουμε ή ζούμε κοντά σ’ έναν άνθρωπο σωματικά ανάπηρο, το αναγνωρίζουμε και μπορούμε να τον καταλάβουμε καλύτερα.
Για ποιο λόγο θελήσατε να “ξεγυμνώσετε” έναν άνθρωπο με ειδικές ανάγκες;
Βρίσκω το “ξεγυμνώνω” λίγο σκληρό και επιθετικό… Θέλω να πω ότι η λογοτεχνία ζει από τη γύμνια, από την απόλυτη αλήθεια, κάθε άλλο είναι ψέμα ή πολιτική ή ωραιοποίηση. Μπαίνοντας στο πετσί της ηρωίδας μου, ήθελα να δείξω ότι είναι μία από μας, ότι έχει τις ίδιες ανάγκες κι ας είναι εγκλωβισμένη στο σώμα της, και την επέλεξα για να δείξω πως βιώνει ένας άνθρωπος μια τόσο ακραία κατάσταση.
Θα μπορούσα για άλλους λόγους να μπω και στο πετσί ενός κατά συρροή δολοφόνου που είναι φυλακισμένος ή μιας πόρνης κ.λπ. Ο Παπαδιαμάντης στη Φόνισσα δημιούργησε την Φραγκογιαννού που σκότωνε βρέφη. Η λογοτεχνία τολμά τα πάντα…
Υπάρχουν, νομίζετε, δύο ξεχωριστοί κόσμοι, των “υγιών” και των “αρρώστων”; Πότε μπορούν να συναντηθούν;
Δεν πιστεύω σ’ αυτή τη διάκριση και τη θεωρώ επικίνδυνη, γιατί σ’ αυτήν πατάνε και ρατσιστικές θεωρίες. Η ανθρώπινη φύση είναι φθαρτή και η ζωή γεμάτη ανατροπές, ο υγιής μπορεί να είναι ανά πάσα στιγμή ο εν δυνάμει άρρωστος, αν όχι αυτός, ο δικός του άνθρωπος, ο φίλος του, ο συνάδελφός του και τότε πλήττεται ψυχικά, νοσεί υπό μίαν έννοια. Επομένως το υγιές και το άρρωστο πάνε χέρι χέρι και, θα έλεγα, ευτυχώς…
Τα “Φτερά στο Τσιμέντο” ήταν για μένα μια πρόκληση… να πετύχω αφενός να δώσω την ιστορία μιας γυναίκας -το τονίζω- σε πλήρη εξάρτηση από τους άλλους και αφετέρου τον αγώνα της να διευρύνει όσο γίνεται τα όρια της ελευθερίας της.
Ο λόγος σας είναι χειμαρρώδης, καθηλωτικός, αποκαλυπτικός, αδιάκριτος, σκληρός. Γιατί;
Μπορείτε να φανταστείτε μια γυναίκα με ακμαίο πνεύμα, φυλακισμένη στο σώμα της κι εξαρτημένη από ανθρώπους που τη θεωρούν ντροπή και βάρος τους; Ένας άνθρωπος που πνίγεται σ’ ένα ασφυκτικό, κακοποιητικό περιβάλλον κι επιπλέον φυλακισμένος στο σώμα του μόνο μ΄αυτό το λόγο θα μπορούσε να εκφραστεί. Κάθε άλλος λόγος θα ήταν αφύσικος, ψεύτικος, υποκριτικός και ανελεύθερος… και η γυναίκα αυτή είναι, τουλάχιστον, ένα πολύ ελεύθερο πνεύμα.
Κάπου διάβασα πως μέσα από τα “Φτερά στο Τσιμέντο” θελήσατε να μιλήσετε για την ελευθερία. Αν ισχύει γιατί διαλέξατε ως όχημα μια αναπηρία;
Η αναπηρία ήταν το πρόσχημα να μιλήσω για φόβους, για σχέσεις εξουσίας και εξάρτησης, να μιλήσω για την ανελευθερία στην πιο ακραία της κατάσταση γιατί, όταν είσαι φυλακισμένος στο κορμί σου κι εξαρτημένος από τους άλλους, είσαι στο έλεός τους. Αυτό είναι η μεγαλύτερη μορφή ανελευθερίας. Η ηρωίδα μου, παρ’ όλη την κατάστασή της, ούσα ακμαία πνευματικά και δυνατή ψυχικά -μολονότι έχει στιγμές που βυθίζεται- παλεύει για μια ζωή που θα την ορίζει αυτή κι όχι οι άλλοι, οι γονείς της εν προκειμένω.
Τι θεωρείτε προκλητικό;
Προκλητικό συνήθως, λέγεται ό,τι διαταράσσει τα παγιωμένα πιστεύω μιας κοινωνίας. Προκλητικό για μένα είναι ό, τι αντιβαίνει στην ανθρώπινη φύση. Τα “Φτερά στο Τσιμέντο” πάντως, ήταν για μένα μια πρόκληση… να πετύχω αφενός να δώσω την ιστορία μιας γυναίκας- το τονίζω- σε πλήρη εξάρτηση από τους άλλους και αφετέρου τον αγώνα της να διευρύνει όσο γίνεται -έστω και ελάχιστα, στην περίπτωσή της ηρωίδας μου το ελάχιστο είναι το μείζον- τα όρια της ελευθερίας της. Και δεν ήθελα καθόλου να προκαλέσω.
Γιατί επιλέξατε πολυτονική γραφή;
Η πολυτονική γραφή είναι πολιτική του εκδοτικού οίκου (Περισπωμένη) την οποία και όφειλα να ακολουθήσω. Δεν ανήκω στους οπαδούς της πάντως.
Περισσότερα Βιβλία στην αθηΝΕΑ:
Νέοι Τίτλοι Από Τις Εκδόσεις Πατάκη
Συνέντευξη με τον Soloúp: “21, Η Μάχη της Πλατείας”
Τα Βιβλία Που θα Πάρω Μαζί Μου Αυτό το Καλοκαίρι
Graphic Novel: “1984” και “Φάρμα των Ζώων” Από τις Εκδόσεις Κάκτος
