Ένα βιβλίο για το οποίο είναι αδύνατον να μη γράψω. Θα δανειστώ δύο πράγματα. Το πρώτο είναι τα λόγια των New York Times από το οπισθόφυλλο του βιβλίου: “…η Εκπνοή είναι ένα σπουδαίο βιβλίο για το οποίο δεν μπορούμε παρά να είμαστε ευγνώμονες…”. Το δεύτερο είναι ένα απόσπασμα από το ίδιο το βιβλίο: “Οι άνθρωποι είναι φτιαγμένοι από ιστορίες. Οι αναμνήσεις μας δεν είναι μία αντικειμενική συσσώρευση κάθε δευτερολέπτου που ζούμε· είναι το αφήγημα που συγκροτήσαμε από επιλεγμένες ιστορίες…”.
Εκπνοή | Ted Chiang | μτφ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου | Εκδόσεις Ίκαρος
Ομολογώ πως το αγόρασα διστακτικά. Πρόκειται για συλλογή διηγημάτων και κατατάσσεται στο είδος της επιστημονικής φαντασίας. Δεν αγαπώ την επιστημονική φαντασία. Και δυστυχώς, για τον λόγο αυτό, δεν είχα διαβάσει κι εγώ, όπως πολλοί, Ted Chiang. Το θέλω το… μυθιστόρημά μου. Θέλω οι ιστορίες να έχουν χρόνο και χώρο άπλετο, να εκτυλίσσονται, να τις ευχαριστιέμαι, να τις αφήνω και να τις παρατάω κι αυτές να είναι εκεί, ιστορίες.
Εδώ όμως διάβασα τις “δικές μου” μικρές ιστορίες. Και είμαι βέβαιη, όχι μόνο εγώ. Διάβασα 9 ιστορίες που σε καθεμία από αυτές βρήκα τον εαυτό μου. Όχι με την ατομική έννοια, αλλά τον εαυτό μου ως μέρος του κόσμου, του συνόλου. Δεν νομίζω ότι θα μπορούσε κανείς πιο πετυχημένα να εντάξει το άτομο, μέσα από τα εργαλεία της επιστημονικής φαντασίας, στο σύνολο της ζωής. Ο Ted Chiang σε κάνει να σκεφτείς την ώρα που σου ξυπνά αισθήματα και να αισθανθείς την ώρα που προκαλεί το μυαλό σου.
Μπορεί κάποιος να απαντήσει στο εάν τα γεγονότα μπορούν να χωρίσουν τη ζωή μας στα δύο, εάν υπάρχει όντως παρελθόν, παρόν και μέλλον ή ο χρόνος μας είναι ενιαίος; Υπάρχει μνήμη ενεργή στη ζωή μας; Ποια είναι η σχέση μας με την επιστήμη, πώς αισθανόμαστε απέναντι στην επιστήμη; Ποιο είναι το βασικό στοιχείο των έμβιων όντων; Αλλάζουμε στην πορεία του χρόνου ή μήπως αλλάζει ο τρόπος με τον οποίο υπάρχουμε; Υπάρχει ελεύθερη βούληση, υπάρχει επιλογή, αυτό το “θαύμα”; Ο μεγάλος πνεύμονας της κοινής μας ζωής θα υπάρχει, για πόσο ακόμη; Aπαντάει ίσως: “Το σύμπαν ξεκίνησε σαν μια πελώρια κρατημένη ανάσα που βγήκε. Κανείς δεν ξέρει γιατί, αλλά όποιος κι αν είναι ο λόγος, χαίρομαι που συνέβη, γιατί σε αυτό χρωστώ την ύπαρξή μου.”
Τα ερωτήματα τούτα απαντώνται με γλώσσα πυκνή, αυστηρή, αληθινή, κυριολεκτική, βαθιά λογοτεχνική.
Για την Εκπνοή έχουν γραφτεί σπουδαίες κριτικές. Στον ελληνικό αλλά και στον ξένο Τύπο. To κορυφαίο New Yorker, το 2019, χρονιά που κυκλοφόρησε η πρώτη έκδοση, του αφιέρωσε στις πολύτιμες σελίδες του λαμπερή παρουσίαση. Η τελική προσπάθεια πειθούς έρχεται από το Harvard Review Online.
Διαβάστε το. Απλά.
Δείτε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Key Books: Καρνάζης, Πολύζου και η Επιτυχία της Φωνής
