Η αλήθεια είναι πως επιστρέψαμε από τις καλοκαιρινές διακοπές πιο ορεξάτοι από ποτέ. Τα παιδιά προσμένουν να ανοίξουν τα σχολεία ενόσω εμείς, ως ενήλικες, βυθιζόμαστε σιγά σιγά ξανά στις υποχρεώσεις μας. Ταξιδέψαμε, ξεκουραστήκαμε, κολυμπήσαμε, διαβάσαμε, εξερευνήσαμε. Μπορεί η διαδρομή να ήταν γνώριμη σε ό,τι αφορά την καλοκαιρινή μας απόδραση, ωστόσο διαπιστώσαμε πως μπορούμε να απολαμβάνουμε το ίδιο μέρος με διαφορετικό τρόπο κάθε φορά – με αποτέλεσμα να αποκτά ξεχωριστό νόημα η έννοια του ταξιδιού.
Αυτή τη φορά ακολουθήσαμε ένα νέο μονοπάτι και διαπιστώσαμε πως η περιπέτεια μπορεί να βρίσκεται παντού. Άλλωστε, εκεί ανταμώνουμε την απλότητα και την αμεσότητα με τον εαυτό μας. Δεν έχουμε διασπάσεις από πολλές προκλήσεις, κατά κύριο λόγο επικρατεί ηρεμία και η επαφή με γνώριμα πρόσωπα.
Διαβάζοντας κάτω από την ομπρέλα μου για τη φιλοσοφία Wabi Sabi, παρατήρησα πως το μέρος των διακοπών που επιλέγουμε τα τελευταία χρόνια μας κινεί ασυναίσθητα σε αυτήν τη φιλοσοφία. Μέρα με τη μέρα, αφαιρούσαμε από την καθημερινότητά μας ό,τι δεν ήταν αναγκαίο. Παρόλο που κάποιες φορές τα πράγματα δεν ήταν τέλεια –σε άλλη περίπτωση μπορεί και να γκρινιάζαμε– τώρα είχαμε την αίσθηση ότι βρισκόμαστε στον παράδεισο! Αυτός είναι και ο πυρήνας της ιαπωνικής φιλοσοφίας που μας ωθεί να προσεγγίσουμε την ατελή πλευρά των πραγμάτων και να αποδεχτούμε πως η ομορφιά μπορεί να είναι ατελής – ελλιπής αλλά και παροδική, όπως όλα τα άνθη στη φύση.
Το να αποδέχεσαι το μη «τέλειο» προϋποθέτει μια εκπαίδευση που απαιτεί ηρεμία και αλλαγή τρόπου σκέψης.
Παράλληλα με το διάβασμα, συνειδητοποίησα πως αυτό που κυρίως ψάχνουμε κατά την περίοδο των διακοπών είναι η ηρεμία. Σε δεύτερη φάση, ενστικτωδώς, αναζητάμε την αληθινή ομορφιά στη φύση, μακριά από οτιδήποτε υλικό ή επιτηδευμένο. Έτσι, άρχισα να κατανοώ περισσότερο το νόημα της ιαπωνικής φιλοσοφίας. Το να βρίσκεσαι σε μια μη τέλεια κατάσταση συνεχώς είναι από μόνο του μια πρόκληση, περισσότερο ίσως για όσους ζουν σε μεγάλα αστικά κέντρα. Το να αποδέχεσαι το μη «τέλειο» προϋποθέτει μια εκπαίδευση που απαιτεί ηρεμία και αλλαγή τρόπου σκέψης.
Ερχόμενη, λοιπόν, από τις διακοπές –και σχεδιάζοντας τη φθινοπωρινή περίοδο– σκεφτόμουν πώς μπορεί η φιλοσοφία αυτή να συνδεθεί με την καθημερινότητά μας. Αδιαμφισβήτητα, αυτό που πετυχαίνουμε κατά κύριο λόγο κατά την περίοδο των διακοπών, όταν επιστρέφουμε, μετέωροι σε μιαν άλλη πραγματικότητα, αναζητά λύση. Πώς θα καταφέρουμε να ελαφρύνουμε τη ζωή μας, ενώ συγχρόνως θα τρέχουμε σαν «τρελοί» με τα συνηθισμένα προγράμματα είτε των σχολικών δραστηριοτήτων είτε των δικών μας υποχρεώσεων;
Το Wabi Sabi στην Καθημερινότητά μας
Το Wabi Sabi με έκανε να συνειδητοποιήσω ότι δεν χρειάζεται τα πάντα να φτάνουν στην τελειότητα και ότι είναι μέρος της ζωής κάποια να παραμένουν ατελή. Η μινιμαλιστική διάθεση της φιλοσοφίας αυτής μας προτρέπει να σκεφτούμε τον τρόπο με τον οποίο επιλέγουμε να ζούμε. Από το υπερφορτωμένο με περιττά αντικείμενα ή παιχνίδια σπίτι μας μέχρι τον τρόπο που υπερφορτώνουμε το μυαλό μας, ή αντίστοιχα των παιδιών μας, χωρίς να αφήνουμε περιθώρια ελεύθερου χώρου ή χρόνου. Σύμφωνα με την ιαπωνική φιλοσοφία, η ακριβής τοποθέτηση των αντικειμένων έχει μέγιστη σημασία στο πώς λειτουργούν τα πάντα γύρω μας.
H τακτοποίηση των χώρων του σπιτιού με τα διάφορα αντικείμενα είναι πολλές φορές και ο λόγος για προστριβές καθημερινά.
Μια ουσιαστική αλλαγή θα ήταν να προσέχουμε περισσότερο τον τρόπο με τον οποίο διακοσμούμε το σπίτι μας και τι ελευθερία χώρου αφήνουμε, ώστε να μην είναι τα πάντα γύρω μας ασφυκτικά. Η υιοθέτηση αυτής τη ξεκάθαρης αρχής και στα παιδιά μας από πολύ νεαρή ηλικία θα τα βοηθήσει περισσότερο στο να βλέπουν πιο εύκολα τι είναι διαθέσιμο, ενώ συγχρόνως μαθαίνουν πώς να είναι ο χώρος λιγότερο «συντριπτικός» και μπερδεμένος. Δύο ή τρία παιχνίδια είναι αρκετά για να παίζουν στο δωμάτιό τους, καθώς έτσι μπορούν να το διατηρούν πιο εύκολα τακτοποιημένο και καθαρό.
Επιπλέον, η τακτοποίηση των χώρων του σπιτιού με τα διάφορα αντικείμενα είναι πολλές φορές και ο λόγος για προστριβές καθημερινά. Αποκτάμε, λοιπόν, τη συνήθεια να απομακρύνουμε ό,τι δεν χρειαζόμαστε, να αρχειοθετούμε ό,τι είναι αναγκαίο ή να επαναχρησιμοποιούμε ό,τι έχει ακόμη ζωή, χωρίς να καταφεύγουμε αμέσως σε μια καινούργια αγορά, που θα προστεθεί στα ήδη υπάρχοντα του χώρου μας. Η αισθητική του Wabi Sabi ταυτίζεται με έναν τρόπο ζωής που οδηγεί στην αυθεντικότητα, επιλέγοντας μια πιο βιώσιμη και συνειδητή ύπαρξη.
Το Σχολείο Αρχίζει…
Μήπως αναρωτιέστε και εσείς πώς θα χωρέσετε στο πολυάσχολο πρόγραμμα των παιδιών σας λίγες ώρες ψυχαγωγίας; Σύμφωνα με τη φιλοσοφία, μιας και βρισκόμαστε σε μια νέα σχολική χρονιά, είναι ευκαιρία να αναθεωρήσουμε τι είναι σημαντικό να ακολουθήσουμε, το πώς θα συνδυάσουμε τα πράγματα και σε τι βαθμό θα συνεχίσουμε το πρόγραμμα αυτό. Ωστόσο, τα παιδιά κυρίως αυτό που έχουν κατά νου δεν είναι τίποτε άλλο από τις ώρες του ξέγνοιαστού παιχνιδιού. Τις ελεύθερες ώρες που τώρα καλούνται να αποχωριστούν σιγά σιγά. Απαιτείται χρόνος για την προσαρμογή τους.
Ας ξεκινήσουμε με αισιοδοξία και όρεξη για μάθηση. Ας κατανοούμε τα λάθη τους και ας διακρίνουμε την ομορφιά τους μέσα από αυτά. Ας μην τα κρίνουμε και ας προσπαθούμε να δώσουμε και στον εαυτό μας την ευκαιρία για περισσότερα λάθη. Ας υιοθετήσουμε ένα εναλλακτικό πλάνο για τις δύσκολες ώρες και ας τα αφήνουμε να νιώθουν πιο «ανάλαφρα». Υπάρχει πάντα κάποια λύση που θα δώσει φως στην καθημερινότητά μας. Βρισκόμαστε δίπλα τους σε κάθε νέα αρχή και μοιραζόμαστε τις ατέλειες και τα λάθη ως μέρος της φύσης μας. Ας εμπνευστούμε λοιπόν, από τη φύση και ας είμαστε ακόμα περισσότερο ο εαυτός μας.
Βέβαια, το να εφαρμόσεις μια ιδέα ή μια θεωρία χρειάζεται πειθαρχία και αυτογνωσία. Το να θέλεις να αλλάξεις τον τρόπο ζωής σου είναι μια καθημερινή άσκηση που απαιτεί, πρώτα από οτιδήποτε άλλο, σεβασμό.
Πηγή: Beth Kempton, «Wabi Sabi: Japanese Wisdom for a Perfectly Imperfect Life» (Wabi Sabi: Ιαπωνική Σοφία για μια Τέλεια Ατελή Ζωή», Hachette Audio UK, 2018
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Τα Πολλαπλά Οφέλη του Δημόσιου Λόγου των Γυναικών
Μιχάλης Καλκάνης: «Αναζητώ το Βάθος και το Λίγο»
Ταξιδιώτες-Καταναλωτές στο Κοινό μας Σπίτι. Πόσο το Σεβόμαστε;
