Πλησιάζουν Χριστούγεννα του 2012. Η 22χρονη Ινδή Jyoti Singh, φοιτήτρια φυσικοθεραπείας, ετοιμάζεται να συναντήσει τον φίλο της Avnindra Pandey, έναν 28χρονο μηχανικό πληροφορικής, για να δουν την ταινία «Η Ζωή του Πι», που τότε έσπαγε ταμεία, σε multiplex κινηματογράφο σε εμπορικό κέντρο στο Νέο Δελχί. Η Jyoti δεν γύρισε ποτέ στο σπίτι της.
Στον δρόμο της επιστροφής επιβιβάστηκε μαζί με τον φίλο της σε ένα λεωφορείο με λιγοστούς επιβάτες, οι οποίοι αποδείχτηκε ότι ήταν οι δήμιοί της. Έξι άνδρες τη βίαζαν διαδοχικά ενόσω το όχημα βρισκόταν εν κινήσει, αφού προηγουμένως ξυλοκόπησαν άγρια τον φίλο της, προκειμένου να εξουδετερώσουν τις προσπάθειές του να προστατέψει τη φίλη του. Εκείνη αντιστάθηκε με όλες τις δυνάμεις της, όπως έδειξαν και τα σημάδια από δαγκωματιές στα χέρια των δραστών όταν αυτοί αργότερα συνελήφθησαν.
Το μαρτύριό της κράτησε περίπου μια ώρα και οι δράστες δεν αρκέστηκαν μόνο στον βιασμό. Χτύπησαν την Jyoti με φοβερή αγριότητα, μέχρι που ξεκόλλησαν μια σιδερόβεργα από το λεωφορείο και τη σοδόμισαν με αυτήν…
Όταν σταμάτησε το λεωφορείο, οι δράστες πέταξαν τα δύο νέα παιδιά στον δρόμο. Ημίγυμνα. Κανένας από τους περαστικούς δεν σταμάτησε για να τα μεταφέρει στο νοσοκομείο. Απλώς, τους σκέπασαν με σεντόνια για να μη φαίνεται η γύμνια τους. Παρότι αιμορραγούσαν από τα πολλαπλά χτυπήματα. Τελικά, κάποιος κάλεσε βοήθεια.
Η νεαρή φοιτήτρια κατάφερε με τις ελάχιστες δυνάμεις που της είχαν απομείνει να καταθέσει στις αρχές βοηθώντας έτσι στη σύλληψη των δραστών. Ο σοδομισμός της νεαρής με τη σιδερόβεργα είχε ως αποτέλεσμα να προκληθούν ανεπανόρθωτες βλάβες στη μήτρα, στα γεννητικά της όργανα και στο έντερό της –το οποίο και της αφαιρέθηκε– και γι’ αυτό κρίθηκε απαραίτητη η μεταφορά της από το νοσοκομείο του Νέου Δελχί σε εξειδικευμένο νοσοκομείο της Σιγκαπούρης 11 ημέρες μετά τον βιασμό της.
Έπειτα από δύο ημέρες, όμως, η 22χρονη πέθανε από πολυοργανική ανεπάρκεια.
Η Σταγόνα που Ξεχείλισε το Ποτήρι
Το μαρτύριο της Jyoti ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. O θάνατός της προκάλεσε παγκόσμια θλίψη και οργή, είχε εκτενή κάλυψη από τον εθνικό και τον διεθνή Τύπο και οδήγησε σε ογκώδεις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας στην Ινδία κατά των τοπικών και εθνικών αρχών για τις αποτυχίες τους να παρέχουν επαρκή ασφάλεια στις γυναίκες. Είχε μάλιστα επιπτώσεις ακόμη και στον τουρισμό της χώρας: έναν χρόνο μετά το συμβάν, ο αριθμός των τουριστριών μειώθηκε κατά 35%.
Στην ινδική πρωτεύουσα, χιλιάδες διαδηλώτριες, αλλά και διαδηλωτές, συγκρούστηκαν με τις δυνάμεις ασφαλείας και ανάλογες βίαιες διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν σε όλη τη χώρα.
Επειδή ο ινδικός νόμος δεν επιτρέπει να κατονομάζει ο Τύπος το όνομα του θύματος βιασμού, στην Jyoti δόθηκε το όνομα Nirbhaya, που σημαίνει «ατρόμητη», και ο μαρτυρικός της θάνατος έγινε σύμβολο της αντίστασης των γυναικών απέναντι στον βιασμό σε όλο τον κόσμο.
Αφού η επιτροπή εξέτασε περίπου 80.000 προτάσεις, κατέθεσε έκθεση στην οποία αναφέρεται ότι η γενεσιουργός αιτία πίσω από τα εγκλήματα εις βάρος των γυναικών στη χώρα είναι η ανικανότητα της κυβέρνησης και της αστυνομίας.
Όλοι οι δράστες συνελήφθησαν και δικάστηκαν για σεξουαλική επίθεση και φόνο. Ένας από αυτούς κρεμάστηκε ενόσω βρισκόταν ακόμη υπό αστυνομική κράτηση. Οι υπόλοιποι δικάστηκαν με διαδικασίες fast-track. Τέσσερις ενήλικες κρίθηκαν ένοχοι και καταδικάστηκαν σε θάνατο. Οι εφέσεις τους απορρίφθηκαν από ανώτερα δικαστήρια και το 2020 εκτελέστηκαν διά απαγχονισμού. Ο πέμπτος όμως δράστης, παρότι κρίθηκε ένοχος για βιασμό και φόνο, καταδικάστηκε σε τρία χρόνια φυλάκιση σε αναμορφωτήριο επειδή ήταν ανήλικος, όπως προβλέπεται από τον ινδικό νόμο. Σήμερα έχει πλέον αποφυλακιστεί.
Η Ανικανότητα της Κυβέρνησης και της Αστυνομίας
Οι διαδηλώσεις συνέβαλαν ώστε το 2012 να συσταθεί μια νομική επιτροπή για να μελετήσει και να δεχτεί προτάσεις για τους καλύτερους τρόπους τροποποίησης της νομοθεσίας ώστε να επιταχύνεται η διαδικασία της έρευνας και της προσαγωγής των κατηγορουμένων για σεξουαλικά εγκλήματα. Αφού η επιτροπή εξέτασε περίπου 80.000 προτάσεις, κατέθεσε έκθεση στην οποία αναφέρεται ότι η γενεσιουργός αιτία πίσω από τα εγκλήματα εις βάρος των γυναικών στη χώρα είναι η ανικανότητα της κυβέρνησης και της αστυνομίας.
Το 2013 έγινε τροποποίηση σε άρθρο νόμου, ψηφίστηκαν νέοι νόμοι και συστάθηκαν έξι νέα δικαστήρια fast-track για να δικάζουν τις υποθέσεις βιασμού. Τίποτα ωστόσο δεν άλλαξε για τον βιασμό εντός γάμου, ο οποίος εξακολουθεί να μη θεωρείται ποινικό αδίκημα, εκτός αν το ζευγάρι βρίσκεται σε διαδικασία διαζυγίου.
Με εκτελεστικό διάταγμα το 2018 και υπό την πίεση των συνεχών διαδηλώσεων έπειτα από μια έξαρση βιασμών, η θανατική ποινή μπορεί πλέον να επιβάλλεται σε βιαστές κοριτσιών κάτω των 12 ετών. Οι βιαστές με παλαιότερες καταδίκες και οι δράστες σεξουαλικών επιθέσεων που έχουν ως αποτέλεσμα το θύμα να χάσει τη ζωή του ή να μείνει φυτό επίσης μπορεί να τιμωρούνται με την εσχάτη των ποινών, σύμφωνα με το ινδικό ποινικό δίκαιο.
«Τα Αγόρια Κάνουν Λάθη»…
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα ενός Ινδού πολιτικού, του Mulayam Singh Yadav, που εναντιώθηκε στις νομοθετικές αλλαγές με το αιτιολογικό ότι «Τα αγόρια θα είναι πάντα αγόρια. Τα αγόρια κάνουν λάθη»…
Πολλοί εξακολουθούν να υποστηρίζουν ότι το σύστημα απονομής δικαιοσύνης της Ινδίας παραμένει προβληματικό ως προς τις υποθέσεις βιασμού, αλλά ένα είναι βέβαιο μετά τον θάνατο της Jyoti: άνοιξε ο διάλογος και άνοιξαν και στόματα. Ενδεικτικό είναι ότι τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν πως υπάρχει αύξηση στον αριθμό των γυναικών που καταγγέλλουν τον βιασμό τους. Ωστόσο, σχεδόν μόνο ένας στους τέσσερις βιασμούς καταλήγει σε καταδικαστική απόφαση για τον/τους δράστη/ες.
Ταξιδιωτικές Οδηγίες
Μετά τον ομαδικό βιασμό και τον θάνατο της Jyoti, το Foreign Office στη Βρετανία εξέδωσε ταξιδιωτική οδηγία. Ομοίως και άλλες χώρες, οι οποίες μετά τις περιπτώσεις βιασμών με θύματα ξένες υπηκόους που συνήθως βρίσκονται στην Ινδία για τουρισμό εξέδωσαν ταξιδιωτική οδηγία καλώντας τις «γυναίκες που ταξιδεύουν στη χώρα να είναι προσεκτικές, ακόμη και αν ταξιδεύουν με γκρουπ, να αποφεύγουν να σταματούν ταξί στον δρόμο ή να χρησιμοποιούν δημόσια μέσα μεταφοράς τη νύχτα, να σέβονται τους τοπικούς ενδυματολογικούς κώδικες και τα έθιμα και να αποφεύγουν τις απομονωμένες περιοχές».
Τον Μάρτιο του 2013, ένα ζευγάρι από την Ελβετία που ταξίδευε με ποδήλατο από την Orchha στην Agra, αποφάσισε να κατασκηνώσει ένα βράδυ σε χωριό κατά τη διαδρομή. Εκεί, δέχτηκε επίθεση από οκτώ ντόπιους, οι οποίοι το λήστεψαν, εξουδετέρωσαν τον άνδρα δένοντάς τον και βίασαν ομαδικά την 39χρονη σύζυγό του μπροστά στα μάτια του. Η ελβετική κυβέρνηση εξέδωσε άμεσα ταξιδιωτική οδηγία.
Ταξιδιωτική οδηγία εξέδωσε το 2009 και η Ρωσία, έπειτα από τον βιασμό μιας Ρωσίδας από έναν Ινδό πολιτικό. Η υπόθεση μάλιστα έλαβε μεγάλες διαστάσεις όταν ένας Ινδός βουλευτής κατηγόρησε το θύμα και τα μέσα ενημέρωσης για υπερβολές, λέγοντας ότι «η γυναίκα βιάστηκε από έναν πολιτικό μέσα στο αυτοκίνητό του, αφού προηγουμένως είχαν δειπνήσει μαζί».
Πρωτοφανής Αγριότητα σε Βάρος των Γυναικών
Ο βιασμός είναι το τέταρτο συχνότερο έγκλημα εις βάρος των γυναικών στην Ινδία. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Εθνικής Υπηρεσίας Αρχείων Εγκλημάτων του 2021, καταγράφηκαν σε όλη τη χώρα 31.677 βιασμοί, με μέσο όρο 86 βιασμούς ημερησίως. Στο 89% των περιπτώσεων ο/οι δράστης/ες γνωρίζονταν με το θύμα. Στο 10% των περιπτώσεων τα θύματα ήταν ανήλικα.
Οι περισσότεροι βιασμοί χαρακτηρίζονται από πρωτοφανή αγριότητα: τα θύματα ναρκώνονται, απάγονται, βιάζονται –πολύ συχνά ομαδικά–, βασανίζονται και συνήθως δολοφονούνται είτε με απαγχονισμό είτε με πυρπόληση!
Βασισμένη σε μια έρευνα -με περιορισμένο ωστόσο δείγμα–, η ΜΚΟ Human Rights Watch εκτίμησε ότι πάνω από 7.200 ανήλικα βιάζονται κάθε χρόνο στην Ινδία. Από αυτά, όσα θύματα καταγγέλλουν τον βιασμό τους φέρεται να υφίστανται κακομεταχείριση και ταπείνωση από την αστυνομία.
Πολίτες Δεύτερης Κατηγορίας
Στην Ινδία, αν κάποιος ανήκει σε κατώτερη κάστα, τότε είναι Dalit. Υπάρχουν σχολεία που είτε δεν τους δέχονται για μαθητές είτε τους αναγκάζουν να στέκονται χώρια. Πρόκειται για πάνω από το 16% του πληθυσμού της Ινδίας, κοντά 200 εκατομμύρια άνθρωποι, που ζει σε συνθήκες απαρτχάιντ. Μολονότι το Σύνταγμα καταδικάζει πλέον ρητά τις διακρίσεις λόγω κάστας, αυτές εξακολουθούν να υπάρχουν.
Ο βιασμός είναι το τέταρτο συχνότερο έγκλημα εις βάρος των γυναικών στην Ινδία. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Εθνικής Υπηρεσίας Αρχείων Εγκλημάτων του 2021, καταγράφηκαν σε όλη τη χώρα 31.677 βιασμοί, με μέσο όρο 86 βιασμούς ημερησίως.
Τα κορίτσια Dalit πέφτουν πολύ συχνότερα θύματα βιασμού, με δράστες πολλές φορές από την κυρίαρχη κάστα των Rajput, οι οποίοι φυσικά σπανίως τιμωρούνται. Μάλιστα, τα θύματα εξοστρακίζονται και από την ίδια τους την κάστα, που θεωρεί ότι έχουν ατιμαστεί.
Τα μέλη των Dalit ζουν σε παραγκουπόλεις ή σε σπίτια χωρίς τουαλέτες και πολλοί βιασμοί καταγράφονται όταν τα κορίτσια βγαίνουν στο ύπαιθρο για τη σωματική τους ανάγκη. Οι δράστες καραδοκούν, τα βιάζουν και συνήθως μετά τα κρεμάνε από δέντρα.
Το μικρότερο θύμα βιασμού που έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα στην Ινδία είναι ένα κοριτσάκι 4 μηνών, που βιάστηκε και δολοφονήθηκε από έναν συγγενή του το 2018 στο κρατίδιο Madhya Pradesh.
Αλλά και ένα άλλο κοριτσάκι, 8 μηνών, στο Νέο Δελχί βιάστηκε από έναν 28χρονο εξάδελφό του και υπέκυψε στα τραύματά του αφού προηγουμένως είχε υποβληθεί σε τρίωρη χειρουργική επέμβαση λόγω των βαρύτατων τραυμάτων που έφερε στα εσωτερικά του όργανα.
Το μεγαλύτερο θύμα είναι μια κατάκοιτη γυναίκα 100 ετών, η οποία το 2017 υπέκυψε στα τραύματά της μετά τον βιασμό της από έναν 35χρονο, ο οποίος εισέβαλε στο σπίτι της σε ένα χωριό στα περίχωρα της Meerut.
Η Πατριαρχία Καταστρέφει
Οι πατριαρχικές νόρμες στην Ινδία επιτρέπουν στους άνδρες σε θέσεις εξουσίες, πολιτικές και κοινωνικές, όχι μόνο να εκμεταλλεύονται σεξουαλικά και να παρενοχλούν τις γυναίκες, αλλά και να μη διώκονται ποινικά ακόμη και για εγκλήματα όπως ο βιασμός και ο φόνος. Κάποιοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι ο βιασμός δεν είναι μόνο νομικό ζήτημα, αλλά και κοινωνικό.
«Στην Ινδία έχουμε μια πατριαρχική κοινωνία που δίνει μεγαλύτερη σημασία στον άνδρα. Οι γυναίκες συνήθως θεωρούνται πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Τα παιδιά το εσωτερικεύουν αυτό από πολύ μικρή ηλικία. Οι επιθυμίες και οι απόψεις ενός κοριτσιού δεν θεωρούνται το ίδιο σημαντικές με εκείνες ενός αγοριού. Το κορίτσι μαθαίνει να είναι δουλοπρεπές από μικρό», εξηγεί η δρ Shruti Kapoor, φεμινίστρια, ακτιβίστρια και ιδρύτρια της ΜΚΟ Sayfty Trust.
Για να αλλάξει αυτή η βαθιά ριζωμένη πατριαρχία, χρειάζεται να ανοίξει ο διάλογος για την έμφυλη ισότητα, επιμένουν οι ακτιβίστριες. Και η συζήτηση πρέπει να ξεκινήσει από τα σχολεία, από τα δημόσια fora, από τον εργασιακό χώρο και από τα ανώτατα κλιμάκια. Σε αντίθετη περίπτωση, η Ινδία θα παραμείνει μια από τις πιο επικίνδυνες χώρες για μια γυναίκα.
* Σχετικά με την υπόθεση της Jyoti Singh έχει γυριστεί το ντοκιμαντέρ του BBC «India’s Daughter», η ταινία «Anatomy of Violence» του Ινδοκαναδού σκηνοθέτη Deepa Mehta το 2016, καθώς και η σειρά του Netflix «Delhi Crime» (2019).
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ και στο μηνιαίο newsletter No Man’s Land – στο οποίο μπορείτε να κάνετε την εγγραφή σας εδώ:
Οι Σκοταδιστικές Κορόνες και το Δικαίωμα στην Άμβλωση
Αφγανιστάν: Οι Γυναίκες σε Έμφυλο Απαρτχάιντ
