Πριν από κάποια χρόνια, η ακριβής πρόγνωση του καιρού χρησίμευε στους ανθρώπους της πόλης τουλάχιστον για να προγραμματίσουν εάν πρέπει να πάρουν ομπρέλα την επομένη το πρωί πηγαίνοντας για τη δουλειά ή αν θα ήταν ευχάριστο να πάνε εκδρομή το Σαββατοκύριακο. Για τους ανθρώπους της υπαίθρου, η ακριβής πρόγνωση καιρού είχε μεγαλύτερη σημασία γιατί μόνο έτσι θα μπορούσαν να προστατεύσουν τις σοδειές τους και τα ζώα τους.
Αυτή η χαλαρότητα σχετικά με το «τι καιρό θα κάνει αύριο» έχει παρέλθει προ πολλού και για τον πληθυσμό των πόλεων και για τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους. Πλέον, η πρόβλεψη καιρού είναι ζωτικής σημασίας και, δυστυχώς, συχνά ζήτημα ζωής και θανάτου.
Οι Σωστές Προβλέψεις Σώζουν Ζωές
Ο λόγος είναι προφανής και λίγο ως πολύ τον έχουμε βιώσει όλοι. Η κλιματική αλλαγή προειδοποιεί εδώ και πολλά χρόνια –περισσότερα από όσα ίσως νομίζουμε, ήδη το καλοκαίρι του 2003 ένας καταστροφικός καύσωνας είχε σκοτώσει περισσότερους από 70.000 ανθρώπους σε όλη την Ευρώπη– πως όσο δεν εφαρμόζονται ρηξικέλευθες και καθολικά αποδεκτές πολιτικές σε όλο τον κόσμο για την αντιμετώπισή της, τόσο θα πληθαίνουν οι νεκροί που αφήνουν πίσω τους οι καύσωνες και οι τυφώνες, τόσο θα καταστρέφεται η χλωρίδα και η πανίδα της Γης, τόσο θα αφανίζονται οι περιουσίες ή το βιος των ανθρώπων.
Το βέβαιο είναι πως οι ακριβείς προβλέψεις μπορούν να σώσουν ζωές. Αντιθέτως όμως, δεν θεωρείται –για μια σειρά από λόγους– καθόλου βέβαιο πως μπορούν να γίνουν έγκυρες, έγκαιρες και ακριβείς προβλέψεις, ιδιαιτέρως για μεγαλύτερο διάστημα.
Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις, στις αρχές της δεκαετίας του 2000 οι προβλέψεις 5 ημερών ήταν «πολύ ακριβείς», ενώ σήμερα η μεγάλη ακρίβεια των προβλέψεων φτάνει τις 7 ημέρες. Όμως, είναι ακόμη δύσκολο να προβλεφθούν οι καιρικές συνθήκες για τις επόμενες 10 ημέρες.
Πέρα όμως από τη μακροχρόνια –άνω του πενθημέρου– πρόβλεψη, πολύ συχνά οι μετεωρολόγοι διαφωνούν, αντιπαρατίθενται, μας μπερδεύουν, ακόμη και για το τι καιρό θα κάνει την επόμενη μέρα ή πώς θα επηρεάσει την περιοχή όπου ζούμε ένας τυφώνας –ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν οι κόντρες των Ελλήνων μετεωρολόγων για την κακοκαιρία Μπάρμπαρα τον Φεβρουάριο του 2023.
Η AI Λύνει τις Διαφορές
Τη λύση σε αυτά τα… debade έρχεται τώρα να δώσει η τεχνητή νοημοσύνη.
Οι μετεωρολόγοι λένε πως αυτό που κάνουν «είναι επιστήμη, όσο είναι και τέχνη». Παρότι τα εργαλεία που έχουν στα χέρια τους προφανώς και έχουν εξελιχθεί, ως προς την παρακολούθηση, αλλά και την επεξεργασία των (αναρίθμητων) δεδομένων, διαφορετικά μοντέλα πρόβλεψης (όπως το ECMWF και το GFS) μπορεί να δώσουν διαφορετικά αποτελέσματα, επειδή χρησιμοποιούν διαφορετικές μαθηματικές προσεγγίσεις και δεδομένα. Έτσι, οι μετεωρολόγοι καλούνται να αποφασίσουν ποιο μοντέλο είναι πιο αξιόπιστο σε κάθε περίπτωση, κάτι που δεν είναι πάντα εύκολο.
Η ατμόσφαιρα είναι ένα πολύπλοκο και χαοτικό σύστημα. Μικρές αλλαγές στις αρχικές συνθήκες (όπως η θερμοκρασία, η υγρασία, και η πίεση) μπορούν να οδηγήσουν σε μεγάλες διαφορές στις προβλέψεις. Και παρότι η σκυτάλη της πρόβλεψης εξακολουθεί να βρίσκεται στα χέρια των ειδικών, των μετεωρολόγων, η τεχνητή νοημοσύνη καλείται, επικουρικά σε αυτή τη φάση τουλάχιστον, να προβλέπει με μεγαλύτερη ακρίβεια τον καιρό.
Η Google DeepMind παρουσίασε ένα πρωτοποριακό μοντέλο πρόβλεψης που ξεπερνά σε ακρίβεια τα κορυφαία συστήματα στον κόσμο. Βασίζεται στη μηχανική μάθηση και, για πρώτη φορά, μπορεί να επεξεργάζεται δεδομένα κατ’ επανάληψη, τα οποία οδηγούν όχι σε μία και μόνη πρόβλεψη καιρού, αλλά σε πολλές πιθανές προβλέψεις.
Το GenCast, όπως ονομάζεται το νέο εργαλείο πρόβλεψης καιρού της AI, έχει ενσωματωμένα δεδομένα από το 1979 έως το 2018 και έχει αποδειχθεί πιο ακριβές από τα συστήματα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Μεσοπρόθεσμων Προγνώσεων Καιρού (ECMWF) στο 97,2% των αξιολογήσεων. Μπορεί δε να αξιολογήσει καιρικές συνθήκες μέσα σε 8 λεπτά, ενώ τα παραδοσιακά συστήματα χρειάζονται ώρες. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, μπορεί να κάνει προβλέψεις μόνο κάθε τουλάχιστον 12 ώρες.
Ακόμη κι έτσι όμως, η AI μπορεί να βοηθήσει τους μετεωρολόγους να λένε ότι αυτό που κάνουν είναι περισσότερο επιστήμη και λιγότερο τέχνη.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Δώρα 2.0 | «Από Καρδιάς» για τους Ανθρώπους μας και το Περιβάλλον
