Η COP28 στο Ντουμπάι, έπειτα από ένα πρώτο αποτυχημένο προσχέδιο, κατέληξε την Τετάρτη σε μια ιστορική συμφωνία. Όχι δεσμευτική ωστόσο και, συν τοις άλλοις, όχι αποδεκτή από όλους με τον ίδιο ενθουσιασμό.
Σαφώς άφησε ικανοποιημένους εκείνους που δεν ήθελαν επουδενί να μπει στο στόχαστρο μια άμεση απεμπλοκή από τα ορυκτά καύσιμα και δυσαρεστημένους εκείνους που πλήττονται περισσότερο από την κλιματική αλλαγή ή χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου που καλούνται να πληρώσουν ενώ δεν ευθύνονται στον ίδιο βαθμό για τη ζημιά που έχει συντελεστεί. Και, σίγουρα, πολλούς που «διαβάζουν» τη συμφωνία με σκεπτικισμό.
Επί σχεδόν 30 χρόνια έθνη από όλο τον κόσμο, μέσω των αντιπροσώπων τους, αγωνίζονταν και αποτύγχαναν να καταλήξουν στο προφανές πια: ότι η καύση ορυκτών καυσίμων όπως ο άνθρακας, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, ευθύνονται για την καταστροφική υπερθέρμανση του πλανήτη. Όπως και ότι η αντικατάστασή τους με άλλες πηγές ενέργειας, ανανεώσιμες, που θα επιτρέπουν την αειφορία του πλανήτη μας, είναι όχι απλώς θέμα προς συζήτηση, αλλά επιβεβλημένη από την ήδη ζοφερή πραγματικότητα.
Τελικά, εν μία νυκτί, εκπρόσωποι από 170 και πλέον χώρες κατέληξαν σε μια συμφωνία: «τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στα ενεργειακά συστήματα με σωστό, εύρυθμο και δίκαιο τρόπο.
Τελικά, εν μία νυκτί, εκπρόσωποι από 170 και πλέον χώρες κατέληξαν σε μια συμφωνία: «τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στα ενεργειακά συστήματα με σωστό, εύρυθμο και δίκαιο τρόπο, επιταχύνοντας τη δράση σε αυτή την κρίσιμη δεκαετία, ώστε να επιτευχθούν μηδενικές εκπομπές έως το 2050, σύμφωνα με τις συστάσεις της επιστημονικής κοινότητας». Ωστόσο, δεν δεσμεύτηκαν για πλήρη τερματισμό της χρήσης των ορυκτών καυσίμων και άφησαν πολλά «παραθυράκια» ως προς την απεξάρτηση των ενεργειακών αναγκών μας από αυτά.
Δεν παύει, όμως, να είναι σημαντικό ότι τίθενται στο επίκεντρο οι δύο λέξεις: ορυκτά καύσιμα. Και, όπως δήλωσε ο Manuel Pulgar-Vidal, πρόεδρος της COP20 το 2014 και επικεφαλής τώρα του WWF σε θέματα κλιματικής αλλαγής και ενέργειας: «Αυτό το αποτέλεσμα πρέπει να σηματοδοτήσει την αρχή του τέλους για την εποχή των ορυκτών καυσίμων».
Η συμφωνία για τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα επιτεύχθηκε στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου στον κόσμο. Ο πρόεδρος της COP28 Sultan Al Jaber είναι επίσης επικεφαλής της κρατικής εταιρείας πετρελαίου των ΗΑΕ. Δεν είναι εντυπωσιακό ότι η συμφωνία επιτεύχθηκε στο έδαφος της 5ης πετρελαιοπαραγού δύναμης στον κόσμο;
«Η προεδρία των ΗΑΕ που τόσο είχε επικριθεί, τελικά τα κατάφερε», δήλωσε στο Bloomberg ο Myles Allen, καθηγητής Κλιματολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. «Όλοι φαίνονταν έτοιμοι να διαγράψουν την COP28 μόλις πριν από 24 ώρες, πρέπει να τους το αναγνωρίσουμε», είπε χαρακτηριστικά. Πράγματι, πολλοί από αυτούς που είχαν χάσει τον ύπνο τους στο Ντουμπάι πανηγύρισαν, τελικά, το αποτέλεσμα.
Οι Ικανοποιημένοι και… οι Άλλοι
«Η προσέγγισή μου είναι πολύ απλή: συνεχίζουμε να ενεργούμε ως ένας υπεύθυνος, αξιόπιστος προμηθευτής ενέργειας χαμηλών εκπομπών άνθρακα και ο κόσμος εξακολουθεί να χρειάζεται τα βαρέλια με τις χαμηλότερες εκπομπές άνθρακα και το χαμηλότερο κόστος», δήλωσε ο Sultan Al Jaber, υποστηρίζοντας ότι οι υδρογονάνθρακες της Adnoc έχουν χαμηλότερη περιεκτικότητα σε άνθρακα επειδή εξάγονται αποτελεσματικά και με λιγότερες διαρροές από άλλες πηγές.
Ήταν μια ανταμοιβή προς τους πετρελαιοπαραγωγούς η αναγνώριση ότι υπάρχουν τεχνολογίες που μπορούν να μειώσουν τον κλιματικό αντίκτυπο του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και του άνθρακα – κυρίως δεσμεύοντας διοξείδιο του άνθρακα που παράγεται με την καύση ορυκτών καυσίμων προκειμένου οι εκπομπές να μην εισέρχονται στην ατμόσφαιρα.
Πράγματι, στις ενέργειες που πρέπει να προχωρήσουν οι χώρες προκειμένου να καταπολεμήσουν την κλιματική αλλαγή περιλαμβάνεται η κλιμάκωση των «τεχνολογιών μηδενικών και χαμηλών εκπομπών» και με λύσεις «μείωσης και απομάκρυνσης», όπως η δέσμευση του άνθρακα και η παραγωγή υδρογόνου με χαμηλές εκπομπές άνθρακα» – και η δέσμευση άνθρακα ως χρήσιμου εργαλείου σαφώς ευθυγραμμίζεται με τη στρατηγική του κλάδου.
Ωστόσο, πολλοί ακτιβιστές για το κλίμα θα αμφισβητήσουν κατά πόσον είναι πραγματικά ευθυγραμμισμένη και με τη συγκράτηση της κλιματικής αλλαγής στους 1,5 ⁰C.
«Για να κάνει πραγματικά τη διαφορά η COP28 θα χρειαστούν περισσότερα από μια φιλόδοξη δήλωση. Θα απαιτηθεί από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να θεσπίσουν ουσιαστικές αλλαγές στις χώρες τους, αυξάνοντας γρήγορα τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και βελτιώνοντας την ενεργειακή απόδοση.
Θα απαιτηθούν σαρωτικές αλλαγές στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα για την παροχή περισσότερων κεφαλαίων στα αναπτυσσόμενα έθνη. Θα πρέπει να υπάρξουν θεμελιώδεις αλλαγές στο διατροφικό σύστημα, σοβαρές προσπάθειες για την προστασία της φύσης και νέες τεχνολογικές εξελίξεις», αναφέρουν σε άρθρο τους οι New York Times.
Σε αυτό σίγουρα θα συμφωνούσαν πολλά κράτη της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής, καθώς και η Συμμαχία Μικρών Νησιωτικών Κρατών (Aosis), που βλέπουν τις χώρες τους να «εξαφανίζονται» με την άνοδο της θάλασσας εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Η απουσία της αναφοράς της «εξόδου» από τα ορυκτά καύσιμα προκάλεσε έντονες αποδοκιμασίες, όπως και η απουσία διαβεβαιώσεων για την απαραίτητη χρηματοδότηση των αναπτυσσόμενων χωρών. «Οι φωνές μας δεν ακούγονται» κατήγγειλε ο επικεφαλής της συμμαχίας και υπουργός της Σαμόα Cedric Schuster.
Στέλνει ένα μήνυμα στις αγορές και στους νομοθέτες να εργαστούν σκληρότερα και ταχύτερα για την επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Ένα «Όπλο» στον Αγώνα Ενάντια στην Επέκταση των Ορυκτών Καυσίμων
Η συμφωνία δεν θα αναγκάσει τις χώρες να εγκαταλείψουν αμέσως τη σύνδεση των οικονομιών τους με τα ορυκτά καύσιμα, ούτε καν να σταματήσουν την επέκταση του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.
Όμως παρέχει ένα σημαντικό επιχείρημα για τους «αντιπάλους» σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, ώστε να πιέσουν ακόμη περισσότερο ενάντια σε νέα έργα εξόρυξης ορυκτών καυσίμων. Στέλνει επίσης ένα μήνυμα στις αγορές και στους νομοθέτες να εργαστούν σκληρότερα και ταχύτερα για την επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή, και να επιτύχουν τον νέο παγκόσμιο στόχο του τριπλασιασμού της ενεργειακής ικανότητάς της έως το 2030.
Ο περιβαλλοντικός ακτιβιστής και δημοσιογράφος Bill McKibben έγραψε την Τετάρτη στο Substack του: «Τα έθνη του κόσμου έχουν πλέον συμφωνήσει δημοσίως ότι πρέπει να μεταβούν από τα ορυκτά καύσιμα και αυτή η φράση θα κρέμεται πάνω από κάθε συζήτηση από εδώ και στο εξής – ειδικά τις συζητήσεις για οποιαδήποτε περαιτέρω επέκταση της ενέργειας από ορυκτά καύσιμα».
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
#BraveNewSolutions: Οι Βιομηχανικές Λύσεις στην Εποχή της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης
