Να το πω θεατρική τύχη; Ας το πω έτσι! Είχα την τύχη, λοιπόν, να παρακολουθήσω δραματοποιημένη τη μοναδική αφήγηση ζωής του Χρόνη Μίσσιου «…Καλά, Εσύ Σκοτώθηκες Νωρίς» στη σκηνή του Θεάτρου 104 από την ομάδα GAFF.
Ο Χρόνης από τα Ποταμούδια Καβάλας
Μετά τον Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο η Ελλάδα παραδίνεται στο χάος του Εμφυλίου. Ο δεκαεξάχρονος Χρόνης Μίσσιος συλλαμβάνεται, φυλακίζεται, βασανίζεται και καταδικάζεται σε θάνατο. Αποφυλακίζεται το 1973, αφού έχει περάσει 21 χρόνια σε φυλακές και εξορίες.
Αυτήν την περίοδο της ζωής του διηγείται στο σπουδαίο αυτό βιβλίο, μια πικρή εξομολόγηση διώξεων, συλλήψεων, φυλακίσεων και βασανιστηρίων αλλά και της ιδεολογικής ήττας, καθώς το κόμμα (ένα είναι το κόμμα) «βασάνιζε» τα μέλη του με την τήρηση της γραμμής και με αρτηριοσκληρωτικά τερτίπια.
Ο Μίσσιος «μιλάει» με τον συναγωνιστή του που πέθανε νωρίς, ελεύθερος, πολεμώντας για ένα ιδανικό που ίσως αποδείχτηκε φενάκη. Ο συγγραφέας, μετά τη μεταπολίτευση και μέχρι τον θάνατό του, αμφισβήτησε τα ιδεολογικά «κολλήματα» και υπήρξε αυθεντικά οικολόγος και ανθρωπιστής, προτού το πρώτο γίνει μόδα.
Τον θυμάμαι πάντα με συγκίνηση για μια ιστορία του που είχα διαβάσει και αναφερόταν σε μια ροδιά μαραζωμένη στο Μικροχώρι, κοντά στο Καπανδρίτι όπου ζούσε. Ο ίδιος την περιποιόταν και της μιλούσε μέχρι που η ροδιά πέταξε άνθη. Σε έναν βάρβαρο κόσμο, τα βιβλία του Μίσσιου και αυτή η μικρή ιστορία είναι σπουδαία «κρατήματα» για να κοιτάω μπροστά.
Το Έργο
Ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης θα βάλει κρασί και θα το στάξει στη γη στη μνήμη των αγνών αγωνιστών της αριστεράς. Θα κυριαρχήσει στον ρόλο του Χρόνη Μίσσιου την ίδια στιγμή που θα αφήσει άπλετο χώρο στον Κωνσταντίνο Πασσά, στον Δημήτρη Μαμιό και στον Γιάννη Μάνθο.
Γύρω από ένα τραπέζι οι μνήμες ξεδιπλώνονται και οι ηθοποιοί αλλάζουν τους ρόλους επιδέξια και ευρηματικά. Στην επόμενη σκηνή, στο επόμενο επεισόδιο, εκείνος που παίζει τον βασανιστή γίνεται θύμα, ο σύντροφος γίνεται διοικητής, ο εκτελεσμένος σερβίρει ξανά κρασί. Εκεί, στην ίδια σκηνή, οι τρεις συμπρωταγωνιστές ζωντανεύουν με τη φωνή τους ακόμη και τις γυναίκες της ζωής του πρωταγωνιστή, τη μάνα του και την «Καραμανλού» Αφροδίτη.
Ο Ιωσηφίδης παραμένει σταθερός, οι καρέκλες αλλάζουν κάτοχο, γυρίζουν όπως ο χρόνος. Οι φυλακές επίσης εναλλάσονται: Βίδος, Μακρονήσι, Γεντί Κουλέ, Κέρκυρα, Κηφισιά. Φαύλος κύκλος; Το καλό και το κακό συνυπάρχουν ως πλευρές του ίδιου νομίσματος. Το τραπέζι, με όλα τα καλά, γίνεται πεδίο μάχης. Τα υλικά της απαρχής του κόσμου, το ψωμί, το κρασί, το νερό, τα μήλα, τα κρεμμύδια, γίνονται, τελικά, όπλα. Όπλα εξευτελισμού, μεταφέρουν τον πόνο, το μίσος για τον συνάνθρωπο, για τον αδελφό Έλληνα.
Η σκηνή της κοπής του μήλου, σαν άλλο μαστίγωμα, είναι εκπληκτική σε σύλληψη και ανατριχιαστική ως θεατρικό θέαμα. Και όσο οι πρωταγωνιστές γυρίζουν γύρω από το τραπέζι, το βιβλίο αποτυπώνεται με μοναδικό τρόπο στη σκηνή περιγράφοντας το φουρτουνιασμένο ταξίδι της ζωής του Μίσσιου από τα 16 του μέχρι την ενηλικίωση.
Σημειώστε ότι με αφορμή μια επικείμενη εκτέλεση, το μεράκι του μελλοθάνατου και των συντρόφων που τον ξενυχτάνε περνάει με ένα τραγούδι του Τσιτσάνη, όχι με αντάρτικα. Το μέγα λάθος του κόμματος (ένα είναι το κόμμα) που νόμισε ότι η ψυχή και το σώμα θέλουν μόνο καθοδήγηση και στέρηση. Έλα, όμως, που θέλουν παρέα, έρωτα, φιλία, αγώνα, τιμιότητα και αξιοπρέπεια. Αυτά εκφράζει απλόχερα στο κείμενο ο Μίσσιος.
Η Σκηνοθεσία ως Καταλύτης Επιτυχίας
Η Σοφία Καραγιάννη, με τη σειρά της, χρησιμοποιεί τον λόγο του Χρόνη Μίσσιου για να δομήσει ένα άψογο θεατρικό αποτέλεσμα. Σκηνοθετεί με λυσσαλέο ρυθμό, όπως λυσσαλέα έδερναν οι βασανιστές, όπως λυσσαλέα διψούσαν αυτοί οι αφανείς ήρωες για ελευθερία. Να αναφέρουμε και την εξαίρετη δουλειά της Μαργαρίτας Τρίκκα που επιμελήθηκε τις κινήσεις των ηθοποιών.
Τίποτα δεν λείπει από το έργο. Η ιστορία του πρωταγωνιστή είναι η ιστορία της Ελλάδας που δεν διδάχτηκε όποιος/α δεν διάβασε «εκτός ύλης».
Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Σοφία Καραγιάννη | Δραματουργική επεξεργασία: Σοφία Καραγιάννη, Μυρτώ Αθανασοπούλου | Σκηνικά-Κοστούμια: Γεωργία Μπούρδα | Μουσική: Μάνος Αντωνιάδης | Επιμέλεια κίνησης: Μαργαρίτα Τρίκκα | Φωτισμοί: Βασιλική Γώγου | Βοηθός σκηνοθέτη: Αθανασία Κυμπούρη
Πληροφορίες
Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:15 | Θέατρο 104, Ευμολπιδών 41, Γκάζι, τηλ. 695 1269828 | Κρατήσεις: viva.gr
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Και Γελάσαμε και Παίξαμε στο «Elizadeth» στο Vault
«Μπλου» στο Θέατρο 104. Μονόχρωμα Απολαυστικό
«Νικόλας Άσιμος: Εγώ με τις Ιδέες μου» στο Θέατρο 2510. Μια… Κροκ Συνέντευξη
