Στο «Καθαρτήριο» του Βασίλη Μαζωμένου ο θεατής θα βρει ιστορίες θρησκευτικού φανατισμού, ψυχικής σύγχυσης, μοναξιάς, πόνου, συναισθηματικής αποξένωσης, άσκοπης βίας, εκπόρνευσης, γραφειοκρατικής αδιαφορίας. Ιστορίες μιας παράλογης καθημερινότητας στη σύγχρονη Ελλάδα της Covid και μετά-Covid εποχής, με κοινό παρονομαστή την αγάπη σε συμβατικούς και μη συμβατικούς όρους.
Η ταινία αποτελείται από 7 ιστορίες μικρού μήκους, που μπορούν να σταθούν εξίσου καλά είτε ως ανεξάρτητες μονάδες είτε ως τμήμα ενός ευρύτερου συνόλου. Καθεμία από αυτές έχει δικό της τίτλο και λειτουργεί ως Δούρειος Ίππος μέσα στον οποίο υπάρχουν θεματικές ομάδες κοινωνικού προβληματισμού, που τίθενται προς συζήτηση. Οι ήρωες κάθε ιστορίας είναι πρόσωπα γνώριμα, της διπλανής πόρτας, που φορούν μάσκες κανονικότητας για να καλύψουν τα ελλειμματικά κομμάτια του εαυτού τους, τις εμμονές, τα τρωτά τους σημεία ή ακόμα και τις διαστροφές τους.
Η Υπόθεση
Ομάδα φανατικών πιστών κατευθύνεται εξαγριωμένη στην πόρτα μιας εκκλησίας. Μια νεαρή cheerleader διασώζεται από τα πλοκάμια της μαστροπείας. Δύο κολεγιόπαιδα συμμετέχουν σε οδομαχίες πόλης. Ένας ηλικιωμένος με άνοια υιοθετείται ακούσια από μια αστυνομικό. Ένα αποξενωμένο ζευγάρι κάνει προσπάθεια επαναφοράς της σχέσης του. Μια γυναίκα σε απόγνωση ξεσπά σε έναν δημόσιο υπάλληλο. Ένας άντρας φυγαδεύει έναν άλλο άντρα μέσα από ένα νοσοκομείο.
Στο τρίτο μέρος της τριλογίας του Βασίλη Μαζωμένου είναι παρών ο μαγικός ρεαλισμός και οι συμβολισμοί κλείνουν το μάτι στον θεατή παρακινώντας τον να επεξεργαστεί τα ερεθίσματα που του δίνονται. Αυτή δεν είναι εύκολη διαδικασία, αφού τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται η ταινία, έστω και σε επίπεδο αναφοράς, είναι στην πλειονότητά τους δύσκολα, χωρίς όμως να απουσιάζει στην προσέγγισή τους το καυστικό χιούμορ και η τρυφερότητα.
Εκτός από το δομικό σε επίπεδο πλοκής και σκηνοθετικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει η συγκεκριμένη ταινία, άξιο αναφοράς είναι το cast τον ηθοποιών. Ανεξάρτητα από την ατομική πορεία στη δραματουργία, την εμπειρία και το ταλέντο καθενός και καθεμιάς, αυτό που έχουν καταφέρει ως ομάδα και δεν βλέπουμε πολύ συχνά στη μεγάλη και τη μικρή οθόνη είναι το ότι καταφέρνουν συλλογικά να ανέβουν σε υψηλότερο ερμηνευτικό επίπεδο. Έτσι, στο «Καθαρτήριο» έχουμε πλήθος ρόλων που ερμηνεύονται στο βέλτιστο δυνατό από μια ομάδα εξαιρετικών ηθοποιών, με λιγότερη ή περισσότερη εμπειρία, χωρίς ερμηνείες ανισοκατανομής και, παράλληλα, με έντονο το προσωπικό τους στοιχείο.
Με αφορμή την έξοδο της ταινίας στις αίθουσες της πρωτεύουσας συνομιλήσαμε με τον σκηνοθέτη, σεναριογράφο και παραγωγό της, Βασίλη Μαζωμένο.
Πότε ολοκληρώθηκαν τα γυρίσματα της ταινίας;
Τα γυρίσματα ολοκληρώθηκαν τον Δεκέμβριο του 2021 και η όλη διαδικασία (μοντάζ, μουσική, σχεδιασμός ήχων, εργαστήρια εικόνας) διήρκεσε τρεις επιπλέον μήνες. Η ταινία ήταν έτοιμη να ξεκινήσει το ταξίδι της στο τέλος της άνοιξης.
Έχετε ένα πολύ ενδιαφέρον cast ηθοποιών, με εξαιρετικές ερμηνείες σε κάθε ρόλο. Πόσο δύσκολη ήταν η διαδικασία της επιλογής τους;
Με πολλούς από τους ηθοποιούς της ταινίας είχα συνεργαστεί ξανά, με άλλους συνεργάστηκα για πρώτη φορά. Πέρα από το αναμφισβήτητο προσωπικό εκτόπισμα, το αποτέλεσμα που αναφέρετε είναι προϊόν πολύμηνης διαδικασίας με προετοιμασίες και πρόβες. Ο ηθοποιός πρέπει να είναι έτοιμος να «τσαλακωθεί» και να δώσει τον χρόνο για αυτό. Άρα, πέρα των ικανοτήτων και του φιζίκ τους, έπρεπε να δεσμευτούν και για τα δύο παραπάνω.
«Πάντα τα βραβεία λειτουργούν διττά. Από τη μια σου δίνουν την απαραίτητη ικανοποίηση και από την άλλη τη δικαίωση ότι δεν ζεις σε ένα φανταστικό σύμπαν στο οποίο είσαι ο μοναδικός που θεωρείς ότι έκανες … κάτι».
Γιατί επιλέξατε τον τίτλο «Καθαρτήριο»;
Το “καθαρτήριο” είναι η κατάσταση όπου η ψυχή βρίσκεται μπροστά στο δίλημμα: εξαγνίζομαι και αναγεννιέμαι ή αποτυγχάνω και παραμένω στάσιμος και μετέωρος ανάμεσα σε δύο κόσμους. Όλες οι ιστορίες λοιπόν αφορούν αυτό τον εξαγνισμό που επιχειρείται, άσχετα από το αποτέλεσμα.
Κάθε ιστορία συνδέεται έμμεσα ή άμεσα με την περίοδο της Covid. Στη μετά-Covid περίοδο πιστεύετε ότι θα μπορούσε αυτό να επηρεάσει θετικά ή αρνητικά τη διαχρονικότητά της;
Με την ίδια λογική, θα έπρεπε να ξεχαστούν όλες οι ταινίες που αφορούν συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους. Η περίοδος της Covid δεν καθορίζει τα πράγματα σε βαθμό που να μην είναι αναγνωρίσιμα. Απλώς τονίζει ακόμα πιο πολύ την τρέλα της καθημερινότητας και των αντιδράσεων των ηρώων, οι οποίοι ζουν υπό την ασφυξία των γεγονότων.
Το «Καθαρτήριο» έχει αποσπάσει ήδη μια σειρά από βραβεία και διεθνείς διακρίσεις. Τι σημαίνει αυτό για σας ως δημιουργό και παραγωγό;
Πάντα τα βραβεία λειτουργούν διττά. Από τη μια σου δίνουν την απαραίτητη ικανοποίηση και από την άλλη τη δικαίωση ότι δεν ζεις σε ένα φανταστικό σύμπαν στο οποίο είσαι ο μοναδικός που θεωρείς ότι έκανες … κάτι.
Εκτός από τα στοιχεία του σουρεαλισμού, μου τράβηξε την προσοχή το πλήθος των συμβολισμών που αποτυπώνονται ευδιάκριτα. Ποιο είναι το μήνυμα που θέλατε να περάσετε στο κοινό, για παράδειγμα, με τον μαστροπό-Elvis, τον πελάτη-Χριστό, τα δύο παιδιά έξω από την εκκλησία, που αποτελούν και βασική εικόνα για την ταινία σας;
Τα σύμβολα καλό είναι να μην ερμηνεύονται από τον εμπνευστή τους, γιατί έτσι στερείται ο θεατής από τη δυνατότητα να σκεφτεί και έτσι να ανοίξει ένας απαραίτητος διάλογος σε αυτόν τον «no Popcorn» κινηματογράφο. Παρ’ όλα αυτά, η παρουσία του Έλβις και του Χριστού κλείνουν το μάτι σε μια απαραίτητη διαδικασία μεταμόρφωσης των χαρακτήρων της σύγχρονης σεξ-εργασίας, κατά την οποία νταβατζήδες, πελάτες και πόρνες (ως cheerleaders) ερμηνεύουν όχι μόνο τους ρόλους τους, αλλά αναγνωρίσιμα σύμβολα του δυτικού πολιτισμού. Για τα παιδιά (έξω από την εκκλησία και στο φινάλε) δεν θα απαντήσω, γιατί η απάντησή μου θα είναι spoiler και θα προτιμούσα να αισθανθεί ο ίδιος ο θεατής τις προθέσεις μου.
«Τα σύμβολα καλό είναι να μην ερμηνεύονται από τον εμπνευστή τους, γιατί έτσι στερείται ο θεατής από τη δυνατότητα να σκεφτεί και έτσι να ανοίξει ένας απαραίτητος διάλογος σε αυτόν τον «no Popcorn» κινηματογράφο».
Καθεμία από τις 7 ιστορίες είναι πολυεπίπεδη και προσεγγίζει μια σειρά από απαιτητικά κοινωνικά, ιδεολογικά, θρησκευτικά, πολιτικά θέματα της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας. Πόσο δύσκολο ήταν να τα εντάξετε σε ένα σύνολο χωρίς να προκαλέσετε εκρηκτικά την κοινωνία;
Η πρόκληση δεν είναι στις προθέσεις μου. Το αν στην ελληνική κοινωνία κυκλοφορούν τρελαμένοι και ακραίοι που κηρύττουν το μίσος και καταφεύγουν το 2023 σε εξορκισμούς, αν υπάρχουν ζευγάρια που, αντί να απολαύσουν τον έρωτα, απομονώνονται και αυνανίζονται, αν οι δημόσιοι λειτουργοί επικαλούνται το «by the book» με αποτέλεσμα να χάνονται ανθρώπινες ζωές… τότε εγώ λειτουργώ περισσότερο σαν ντοκιμαντερίστας κι όχι ως μυθοπλάστης.
Η μεγάλη δοκιμασία της αίθουσας πλησιάζει. Πώς περιμένετε την υποδοχή της ταινίας από το κοινό;
Ελπίζω πρώτα απ’ όλα να μάθει για την ύπαρξή της, γιατί ο καταιγισμός των γεγονότων αλλά και η δυσφήμηση των ελληνικών ταινιών από μέρος του κοινού δεν βοηθά. Περιμένω αισιόδοξος όμως στο ότι –όσοι τη δουν– θα επικοινωνήσουν μαζί της γελώντας και κλαίγοντας.
Το ταξίδι αυτό έχει κιόλας ξεκινήσει και θα παρακολουθήσουμε όλοι με ενδιαφέρον την πορεία του. Ποια είναι τα επόμενα σκηνοθετικά σας σχέδια;
Υπάρχει στα σκαριά μια διεθνής συμπαραγωγή Ελλάδας, Κύπρου, Ιταλίας, αλλά και μια ταινία για την… κρυφή ζωή της μεγαλοαστικής τάξης.
Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Βασίλης Μαζωμένος | Σενάριο: Βασίλης Μαζωμένος, Βασίλης Γουδέλης | Φωτογραφία: Φώτης Μήτσης GSC | Μοντάζ: Αλέξανδρος Χριστάρας, Εύη Λόη | Πρωτότυπη μουσική: DNA | Ήχος: Αντώνης Σαμαράς | Σχεδιασμός ήχου: Κώστας Χρυσόγελος | Σκηνικά: Δήμητρα Παναγιωτοπούλου | Ενδυματολογία: Σοφία Κατσούρα | Παραγωγοί: Βασίλης Μαζωμένος, Πάνος Παπαδόπουλος | Συμπαραγωγός: Κωνσταντίνος Αλατάς | Μια παραγωγή των Horme Pictures, Prosenghisi Film & Video, ERT, Alatas film | Με την υποστήριξη του Εθνικού Κέντρου Οπτικοακουστικών Μέσων (EKOME)
Ερμηνεύουν: Μαρία Ζορμπά, Θοδωρής Κατσαφάδος, Γιάννης Κοκιασμένος, Κώστας Μπάρας, Νεφέλη Κουρή, Βαγγέλης Ψωμάς, Ανδρέας Νάτσιος, Αγγελική Καρυστινού, Adrian Frieling, Ηλέκτρα Γεννατά, Νίκος Παντελίδης, Θανάσης Χαλκιάς, Μαρία Καρακίτσου, Χρήστος Ζαχάρωφ, Δημήτρης Φουρλής, Χριστίνα Σωτηρίου, Στέφανος Κακαβούλης, Αλέξιος Κοτσώρης,
Δημήτρης Σιγανός, Natalie Pawloff, Κατερίνα Τσάση, Δημήτρης Μωραΐτης, Άννα Γούλα
Βραβεύσεις και Διακρίσεις
Από τον Νοέμβριο του 2022 που ξεκίνησε να προβάλλεται με sold out προβολές στο 63ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και συνεχίζει την πορεία της σε διάφορα κινηματογραφικά φεστιβάλ, εντός και εκτός συνόρων, η ανταπόκριση από κοινό και κριτικούς είναι θετική και επιβεβαιώνεται με την απονομή βραβείων και πολλαπλών υποψηφιοτήτων.
Συγκεκριμένα: 16ο Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου του Λονδίνου/Βραβείο Καλύτερης Ταινίας, Βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας, Βραβείο Καλύτερου Ηθοποιού στον Θόδωρο Κατσαφάδο | Bridge Fest στο Βανκούβερ του Καναδά/Βραβείο Καλύτερης Mαύρης Kωμωδίας/Βραβείο Καλύτερου Δεύτερου Ρόλου στη Νεφέλη Κουρή | 19ο Maverick Movie Awards 2023/Βραβείο Βest Feature Film, Υποψηφιότητα Best Ensemble Performance Award | 35ο Φεστιβάλ Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου/Βραβείο Σκηνοθεσίας
Το «Καθαρτήριο» έχει προβληθεί, μεταξύ πολλών άλλων, σε διαγωνιστικά τμήματα διακεκριμένων κινηματογραφικών φεστιβάλ της Ιταλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Πορτογαλίας, του Μόντρεαλ, του Ταλίν, της Γκόα, του Πόρτο, του Βελιγραδίου και του Καΐρου.
- Ο Βασίλης Μαζωμένος είναι μέλος της Ευρωπαϊκής και της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, ιδρυτής και διευθύνων της εταιρείας Ορμή (Horme Pictures). Στη φιλμογραφία του περιλαμβάνονται 10 ταινίες μεγάλου μήκους, στις οποίες ανέλαβε το σενάριο και τη σκηνοθεσία. Επίσης, ως παραγωγός έχει αναλάβει περισσότερες από 40 ταινίες μικρού μήκους.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Η «Αυτοκρατορία του Φωτός» Ανήκει στους Ευαίσθητους
Το «Χρυσάφι του Ρήνου» Ραπάρει Άγρια
Η Αρκούδα στον «ΧοροΧρόνο» Δαγκώνει Υπέροχα
