Ηπειρώτικα βιολιά. Ήχοι ενός άλλου τόπου, ήχοι άλλων εποχών. Ακριβώς για αυτούς τους ήχους συνομίλησα με τον Κώστα Καραπάνο και τον Aurel Qirjo, αλλά και με αφορμή την εκδήλωση «When Violin Was King – Όταν το Βιολί ήταν Βασιλιάς», που θα πραγματοποιηθεί στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, την Πέμπτη 30 Νοεμβρίου στις 7 μ.μ., στο αμφιθέατρο Cotsen Hall.
Η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη φιλοξενεί ακόμη μία φορά τον Christopher C. King για μια γιορτή του ηπειρώτικου μουσικού πολιτισμού. Στη μουσική αυτή διάλεξη, ο Christopher King ξεδιπλώνει, μέσα από τη μοναδική μεθοδολογία του, τη μουσική ιστορία της ηπειρώτικης μουσικής, τοποθετώντας αυτή τη φορά στο επίκεντρο το βιολί.
Θα ακούσουμε σπάνιους εμπορικούς δίσκους 78 στροφών από τις αρχές του 20ού αιώνα, ο Chris θα συνομιλήσει με τον πρόεδρο του Συμβουλίου Επιτρόπων της Γενναδείου Βιβλιοθήκης Ανδρέα Ζομπανάκη, τους μουσικούς Κώστα Καραπάνο (βιολί), Aurel Qirjo (βιολί) και Μάριο Τούμπα (λαούτο), οι οποίοι και θα ερμηνεύσουν ζωντανά παραδοσιακά κομμάτια της Ηπείρου.
Ας δούμε τι μου απάντησαν στις τρεις κοινές ερωτήσεις που τους έθεσα, σαν παιχνίδι, για να τους ευχαριστήσω για την αμεσότητα και τις πραγματικά ενδιαφέρουσες απαντήσεις τους.
Θα ήθελα να μου πείτε αν περνάει ημέρα που να μην πιάνετε το βιολί και αν μέσα στον χρόνο επιλέγετε να απέχετε από το αγαπημένο σας όργανο ώστε να «αφήσετε το χωράφι της έμπνευσης να διψάσει».
Aurel Qirjo: Το βιολί, από τη στιγμή που το έμαθα, δεν το έχω αφήσει ποτέ. Άμα το αφήσεις μια μέρα θα σε αφήσει ένα μήνα και έτσι… πάει μετά.
Νίκος Καραπάνος: Η αλήθεια είναι ότι σπάνια θα υπάρξει μέρα που να μην είμαι σε επαφή με το αγαπημένο μου όργανο. Αν κάποια μέρα ή κάποιο χρονικό διάστημα δεν μπορέσω να ασχοληθώ μαζί του λόγω υποχρεώσεων ή κάποιου ταξιδιού, αισθάνομαι ότι κάτι μου λείπει και γενικά η ψυχολογική μου κατάσταση είναι σε σύγχυση. Σίγουρα επιδιώκω να είναι όσο το δυνατόν μικρότερο το χρονικό αυτό διάστημα και μόλις βρεθώ ξανά μαζί του αναπληρώνεται ο «χαμένος» χρόνος.
Ο Christopher μας ήρθε από τις ΗΠΑ και τη Βιρτζίνια και έγινε γρήγορα «δικός μας» και μάλιστα φαίνεται ότι με το βιβλίο του «Ηπειρώτικο Μοιρολόι» έκανε πιο γνωστή και πιο οικεία τη μουσική παράδοση της Ηπείρου. Συμφωνείτε με αυτή την άποψη και, αν θέλετε, θα μου πείτε λίγα λόγια για τη συνεργασία σας;
A.Q.: Αυτό που έχει κάνει ο Chris, και συνεχίζει να κάνει, με τη μουσική στην Ήπειρο είναι μια εξαιρετική δουλειά, που κάνει με αγάπη και με πολύ επαγγελματικό τρόπο. Αυτή ήταν και η αιτία που συνεργάζομαι μαζί του. O Chris, τώρα πλέον, έχει μπει πολύ βαθιά στα νταμάρια της Ηπείρου και δεν μπορεί να ξεκολλήσει!
Ν.Κ.: Πρώτα από όλα, ο Chris είναι άξιος συγχαρητηρίων. Ήρθε από ένα πολιτισμικό περιβάλλον εντελώς άγνωστο με το δικό μας και ενσωματώθηκε τόσο γρήγορα που πράγματι έγινε «δικός μας». Υιοθέτησε την κουλτούρα μας και τον τρόπο ζωής του Ηπειρώτη. Αν πεις στον Chris να βγείτε για καφέ, αυτός θα σου προτείνει να πάτε σε παραδοσιακο καφενείο, θα πιει τσίπουρο και στη συζήτηση θα νομίζεις ότι μιλας με έναν παππού Ηπειρώτη.
Το βιβλιο που παρουσίασε, με το προσεγμένο περιεχόμενό του, πιστεύω έχει ωφελήσει σε μεγάλο βαθμό την τοπική αλλά και την ευρύτερη κοινωνία. Τέλος, κάθε φορά που συναντώ τον Chris και συζητώ μαζί του έχω τη δυνατότητα να εμπλουτίσω τις γνώσεις μου πάνω στον μουσικό πολιτισμό της Ηπείρου και όχι μόνο.
Ομολογώ ότι πρώτα γνώρισα τους Villagers of Ioannina City, μετά διάβασα τον Chris και πλέον τα ηπειρώτικα ακούσματα μου είναι οικεία. Εσείς έχετε τη δική σας ιστορία στη μουσική παράδοση. Θεωρείτε ότι όντως η μουσική παράδοση της περιοχής όχι απλώς διασώζεται, αλλά ανθεί ξανά;
A.Q.: Από τη στιγμή που αρχίζουν τα πρώτα βήματα στη μουσική της Ηπείρου, για μένα, θεωρώ ότι είναι γραμμένο το μέλλον σου. Ήταν μεγάλη τύχη που γνώρισα και έπαιξα με πολύ καλούς μουσικούς στην Κορυτσά και ακόμα βαδίζω σε αυτόν το δρόμο κρατώντας την παράδοση. Νομίζω η Ήπειρος δεν θα πεθάνει ποτέ, πρώτον… είναι πεντατονική –άρα επτάψυχη– και δεύτερον οι Ηπειρώτες χωρίς κλαρίνο και βιολί δεν θα μπορούν να λέγονται Ηπειρώτες. Η παράδοση συνεχίζει και είναι σε καλό δρόμο…
Ν.Κ.: Η μουσική παράδοση της Ηπείρου έχει έντονη παρουσία όχι μόνο στον τόπο όπου αναπτύχθηκε αλλά και σε όλο τον ελλαδικό χώρο. Μπορούμε εύκολα να το διαπιστώσουμε ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες με τα παραδοσιακά πανηγύρια που διοργανώνονται σε κάθε χωριό της Ηπείρου. Επιπλέον, υπάρχει ραδιοφωνικός σταθμός που εκπέμπει σε όλη την Ήπειρο και παίζει καθημερινά δημοτικά τραγούδια. Στα Γιάννενα, την πόλη όπου ζω, υπάρχουν αυτή τη στιγμή δύο νυχτερινά κέντρα με live δημοτική μουσική.
Πράγματι, υπάρχουν συγκροτήματα που δανείζονται τη μουσική παράδοση της Ηπείρου και την παρουσιάζουν τροποποιημένη με ηλεκτρικά όργανα και πάνω στα σύγχρονα rock ή jazz ακούσματα. Βέβαια, υπάρχουν και άλλα που φέρνουν στην επιφάνεια και αφομοιώνουν ηχογραφήσεις από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Πιστεύω ότι η παράδοση δεν πρέπει να είναι στατική αλλά να εξελίσσεται. Ποιος είναι ο σωστός δρόμος εξέλιξής της θα το μάθουμε καθώς περνάει ο καιρός.
Η ουσία είναι ότι η μουσική παράδοση της Ηπείρου ήταν και είναι αγαπητή σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού της χώρας μας. Στα χέρια όλων όσων ασχολούνται με αυτή είναι να εξελιχθεί σε ένα παγκόσμιο πολιτισμικό προϊόν με τα οφέλη που αυτό συνεπάγεται.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
«Όταν το Βιολί Ήταν Βασιλιάς» στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη
Christopher King: Συνέντευξη με Έναν Αρχαιολόγο Ήχων
«Βινύλιο, Αγάπη μου» | Συμβουλές Επιβίωσης από Έναν Συλλέκτη Δίσκων
