Είναι άραγε μικρές κι ασήμαντες οι οικογενειακές επιχειρήσεις; Είναι μήπως παραδοσιακές και καθόλου καινοτόμες; Είναι τάχα ενδιαφέρουσες μόνο για εκείνους που τις διοικούν; Και, επιπλέον, θα φανταζόταν κανείς ότι εταιρίες όπως η Peugeot, η Louis Vuitton, η Lidl και η Roche είναι οικογενειακές επιχειρήσεις; Η Μαρίκα Λάμπρου, καταξιωμένο ηγετικό στέλεχος πλείστων ελληνικών και πολυεθνικών εταιριών, οικογενειακών και μη, με το νέο της βιβλίο απαντά σ΄ αυτά τα ερωτήματα επιχειρώντας να καταρρίψει τους αστικούς μύθους που τα διαμορφώνουν.
Κάθε Κεφάλαιο και μια Ιστορία
Στην Ελλάδα, δεν είναι υπερβολικό να πούμε ότι οι οικογενειακές επιχειρήσεις αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας. Σύμφωνα με στοιχεία του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΒΕΑ) πάνω από το 80% των επιχειρήσεων είναι οικογενειακές, ενώ συνεισφέρουν συνολικά στα δύο τρίτα του ΑΕΠ της χώρας και σε σημαντικό αριθμό θέσεων εργασίας. Η συνεισφορά τους ωστόσο είναι ακόμη μεγαλύτερη, αφού είναι στενά συνδεδεμένες με τον οικονομικό και τον κοινωνικό ιστό, με το επιχειρηματικό και το κοινωνικό γίγνεσθαι.
Αν ο επιχειρηματίας δεν είναι έτοιμος να συμβιώσει με τη ρευστότητα και την αμφιβολία, καλό θα είναι να μην το ξεκινήσει. Αν το όνειρό του δεν τον φοβίζει, τότε δεν είναι αρκετά μεγάλο, λένε κάποιοι.
Τα “Μυστικά Επιτυχίας για Οικογενειακές Επιχειρήσεις στη Νέα Εποχή” είναι ένα καλογραμμένο και ενημερωτικό βιβλίο που απευθύνεται σε όλους. Είτε είμαστε επιχειρηματίες που διατηρούμε μια οικογενειακή επιχείρηση, είτε εργαζόμενοι, είτε πελάτες, είτε προμηθευτές, φίλοι, συγγενείς. Βλέπετε, οι οικογενειακές επιχειρήσεις αποτελούν ένα οικοσύστημα γύρω από το οποίο αναπτύσσονται επιχειρηματικοί, οικονομικοί και κοινωνικοί δεσμοί.
Ως τώρα, η βιβλιογραφία προσπερνούσε αυτό το οικοσύστημα. Οι επιχειρηματίες και τα στελέχη του στερούνταν της προσοχής των συγγραφέων ανάλογων βιβλίων.
Η Μαρίκα Λάμπρου έρχεται να καλύψει το κενό αυτό με 13 κεφάλαια συμπυκνωμένης εμπειρίας και κατάρτισης, δοσμένα το καθένα με ευφάνταστο τρόπο. Κάθε κεφάλαιο κι ένας τίτλος που προ(σ)καλεί τον αναγνώστη να διεισδύσει στο περιεχόμενο. Κάθε κεφάλαιο και μια ιστορία, με χειροπιαστά παραδείγματα με τα οποία όλοι μας λίγο πολύ μπορούμε να ταυτιστούμε. Κάθε κεφάλαιο αφορμή για συζήτηση.
Κομβικά Σημεία Μιας Οικογενειακής Επιχείρησης
Το βιβλίο ανοίγει μια πόρτα προβληματισμού για πολλά διακυβεύματα που θέτει η σύγχρονη εποχή και στα οποία καλούνται να ανταποκριθούν οι οικογενειακές επιχειρήσεις. Σταχυολογώ ενδεικτικά κάποια βασικά σημεία που θεωρώ σημαντικά:
- Μια οικογενειακή επιχείρηση ξεκινάει από ένα όραμα ή από ανάγκη. Όποια και να είναι η αφετηρία, απαιτείται δέσμευση, νοιάξιμο, δουλειά, κόπος. Όπως λέει η συγγραφέας, ο σκοπός αγιάζει την προσπάθεια! Ο επιχειρηματίας δεν έχει ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, η επιχείρηση είναι ζωή γι΄ αυτόν.
- Όσο κι αν η εποχή μας απαιτεί ταχύτητα, η επιχείρηση χρειάζεται και υπομονή. Συχνά επευφημούμε το γρήγορο, το εντυπωσιακό, και επικροτούμε σχετικά success stories. Μια οικογενειακή επιχείρηση για να αντέξει στο χρόνο χρειάζεται αξίες, ήθος, σεβασμό στον πελάτη, σεβασμό στον εργαζόμενο. Οι οικογενειακές επιχειρήσεις που απέδωσαν σε βάθος γενεών τα είχαν όλα αυτά. Ειδικά στο θέμα των αξιών και του ήθους, η συγγραφέας πρεσβεύει ότι δεν χαρακτηρίζει μόνο τους τίμιους, αλλά και τους έξυπνους επιχειρηματίες.
- Μια οικογενειακή επιχείρηση που έχει όραμα και φιλοδοξία απαιτεί και ανάληψη του ανάλογου ρίσκου. Αν ο επιχειρηματίας δεν είναι έτοιμος να συμβιώσει με τη ρευστότητα και την αμφιβολία, καλό θα είναι να μην το ξεκινήσει. Αν το όνειρό του δεν τον φοβίζει, τότε δεν είναι αρκετά μεγάλο, λένε κάποιοι. Πρέπει να είναι μεγάλο το όνειρο, φιλόδοξο το όραμα για να μην το λυγίσει ο φόβος.
Η Αντοχή στο Χρόνο
Μια οικογενειακή επιχείρηση γνωρίζει καλά τους πελάτες της. Όσο πιο μικρή, τόσο πιο κοντά είναι σ’ αυτούς. Σε μια εποχή που οι πελάτες είναι πιο ενημερωμένοι και πιο απαιτητικοί, αυτό είναι τεράστιο πλεονέκτημα.
Οι επιχειρήσεις συναγωνίζονται η μια την άλλη όχι απλώς σε χαρακτηριστικά και πλεονεκτήματα, αλλά, πρώτα και κύρια, στην ουσιαστική γνώση των αναγκών και των επιθυμιών των ίδιων των πελατών τους.
Η συγγραφέας αναφέρει χαρακτηριστικά: “Το ‘αποφασίζουμε (εμείς οι επιχειρήσεις) πριν από σας για σας (αγαπητοί πελάτες)’ έχει πεθάνει πανηγυρικά και δικαίως”.
Μια οικογενειακή επιχείρηση που αναπτύσσεται πρέπει να αποκτήσει τα κατάλληλα στελέχη. Αυτή η συνύπαρξη είναι κομβική, ιδιαίτερα όταν η επιχείρηση μεγαλώνει. Τότε είναι που χρειάζεται δομημένη προσέγγιση, συστήματα, διαδικασίες, καλή διαχείριση. Τότε είναι που οι επιχειρηματίες πρέπει να ξεπεράσουν το φόβο να χάσουν τον έλεγχο, να συνεργαστούν με εμπιστοσύνη με τους καλύτερους συνεργάτες και να ανταποκριθούν στην πρόκληση.
Δεσμεύσεις Οικογενειακού Τύπου
Μια οικογενειακή επιχείρηση πρέπει να προετοιμαστεί για την ομαλή διαδοχή, οφείλει να εμπιστευτεί εξίσου το γιο με την κόρη σε θέματα διαδοχής, πρέπει να προστατεύεται από πιθανές τριβές με δεσμεύσεις παρόμοιες με αυτές των οικογενειακών σχέσεων, ενώ ο σεβασμός στον υπάλληλο είναι σημαντικός. Οι εργαζόμενοι που βλέπουν το μέλλον τους άρρηκτα συνδεδεμένο με εκείνο της επιχείρησης, που την “πονάνε”, που τη θεωρούν δεύτερο σπίτι τους είναι μεγάλο κεφάλαιο.
Σύμφωνα με τη συγγραφέα “η αναγνώριση, η παρακίνηση, η επιβράβευση είναι τα μυστικά κλειδιά που ξεκλειδώνουν τις δημιουργικές δυνάμεις των εργαζομένων και οδηγούν την επιχείρηση σε υψηλές αποδόσεις και σταθερή ανάπτυξη”. Η αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ του επιχειρηματία και των εργαζομένων εγγυάται πρόοδο κι επιτυχία.
Μια οικογενειακή επιχείρηση πρέπει να προετοιμαστεί για την ομαλή διαδοχή, οφείλει να εμπιστευτεί εξίσου το γιο με την κόρη σε θέματα διαδοχής, πρέπει να προστατεύεται από πιθανές τριβές με δεσμεύσεις παρόμοιες με αυτές των οικογενειακών σχέσεων, ενώ ο σεβασμός στον υπάλληλο είναι σημαντικός.
Τέλος, μια σύγχρονη οικογενειακή επιχείρηση πρέπει να επενδύσει σε νέες τεχνολογίες. Αυτό μπορεί να θεωρείται δεδομένο για τα startups, που συνήθως δημιουργούνται από πιο εκσυγχρονισμένους επιχειρηματίες. Όλες όμως οι οικογενειακές επιχειρήσεις πρέπει να ενσωματώσουν τις σύγχρονες τεχνολογίες στη λειτουργία τους. Η παρούσα κρίση, άλλωστε, ανέδειξε τη λεγόμενη ψηφιακή ανθεκτικότητα. Οι επιχειρήσεις που είχαν προβλέψει, που είχαν ψηφιοποιήσει τις διαδικασίες τους, που ετοίμασαν ψηφιακά κανάλια πωλήσεων, όχι μόνο άντεξαν, αλλά δυνάμωσαν.
Εν κατακλείδι, τα “Μυστικά Επιτυχίας για Οικογενειακές Επιχειρήσεις στη Νέα Εποχή” είναι ένα συμπυκνωμένο εγχειρίδιο επιχειρηματικότητας και ηγεσίας, ένα αξιόλογο “δώρο” σε αυτό το ζωτικό κομμάτι της οικονομίας, της κοινωνίας, της χώρας μας.
