Χτυπάω το κουδούνι που γράφει «Smiths» και ανεβαίνω στον 6ο όροφο μιας κλασικής αθηναϊκής πολυκατοικίας στα Εξάρχεια. Η ευρύχωρη είσοδος και το όμορφο κλιμακοστάσιο με προϊδεάζουν ότι η παράσταση «Η Φαλακρή Τραγουδίστρια» σε site specific δεν θα είναι κάτι συνηθισμένο. Άλλωστε, στο σαλόνι των Smiths χωράνε μόνο 15 άτομα.
Ο Eugène Ionesco έγραψε τη «Φαλακρή Τραγουδίστρια» το 1948 και το έργο ανέβηκε για πρώτη φορά δύο χρόνια αργότερα. Ό,τι ξεκίνησε σαν αστείο, καθώς ο ίδιος μάθαινε αγγλικά με φράσεις και λέξεις που δεν έβγαζαν κανένα λογικό νόημα, κατέληξε σε ένα εμβληματικό έργο που συμπυκνώνει σε 70 λεπτά τον Lacan, τον Althusser, τον Derrida, τη γλωσσολογία, τον δομολειτουργισμό, τη δυτική αστική κοινωνία από το 1950 και μετά.
Έπαιξε με τους αυτοματισμούς της γλώσσας, με τις λέξεις στην ηχητική τους διάσταση, με τη βαρετή καθημερινότητα και ειδικά αυτή των σφηνωμένων σε συμβάσεις ζευγαριών που πλήττουν αλλά αρνούνται να το παραδεχτούν.
Στη «Φαλακρή Τραγουδίστρια» το λεκτικό παιχνίδι είναι ασταμάτητο, από την πρώτη λέξη της κυρίας Smith μέχρι το κλείσιμο, όταν πλέον οι λέξεις απλώς βγαίνουν από το στόμα και όχι από το μυαλό. Ο ίδιος είχε πει για τα κλισέ, το να μιλάς χωρίς να λες τίποτα, για την τραγικότητα της καθημερινότητας που ακόμα και το χτύπημα ενός κουδουνιού κάνει τους «Smiths» και τους «Martins» αυτού του κόσμου να σκιρτούν μήπως και κάτι συμβεί.
Νομίζω πως η εισαγωγή αυτή χρειάζεται για να γίνει κατανοητό το background της παράστασης. Σας προτείνω ανεπιφύλακτα να παρακολουθήσετε ένα έργο «θεατρικά μαγικό», πολύ «προχωρημένο» για το 1948, που τρίβει στα μούτρα μας, με χιούμορ, πόσο ο αστικός τρόπος ζωής, με τα καλά του, αλλοτριώνει τον άνθρωπο και, τέλος, πόσο όμορφη είναι η διαδικασία της μεταφοράς λογικών ή και αφηρημένων νοημάτων σε μια παράσταση.
Ο Αλκίνοος Δωρής σκηνοθετεί… μάλλον άψογα! Έχει ενδιαφέρον όλο αυτό, το τόσο απλό μα ευρηματικό σκηνικό, δηλαδή το σαλόνι κάθε σπιτιού, μαζί με το στήσιμο των ρόλων και την ηθοποιία. Ο ίδιος αναφέρει στο σκηνοθετικό σημείωμα τις έννοιες της κούκλας και της μαριονέτας, με τον ίδιο στον ρόλο της υπηρέτριας Μαίρης να λειτουργεί ως τέτοια.
Η Μαρίζα Θεοφυλακτοπούλου, ως κυρία Smith, είναι ένα… Zanax με σατέν ρόμπα. Απολαυστικά νανουριστική, όπως αρμόζει στον ρόλο, με μια δαιμονισμένα ατάραχη στάση και ωραίες κινήσεις. Ο κύριος Smith-Σταύρος Καστρινάκης παραμένει ανέκφραστος, σαν ηττημένος σύζυγος, παίζει με την έννοια του χώρου, ομοιάζει με ρομπότ και συμπληρώνει ιδανικά τη «σύζυγό» του την ώρα που συνεχώς την αποδομεί.
Η εμφάνιση του ζεύγους Martin και η προσπάθεια να… ξαναγνωριστούν, ενώ ακούγεται η κλασική φράση του έργου «ω τι σύμπτωσις», έχει ενδιαφέρον καθώς κινούνται διαφορετικά από το άλλο ζευγάρι, σαν σε χορογραφία. Ο Νεκτάριος Σμυρνάκης με την ιδιαίτερη φωνή περπατάει πάνω σε μια αόρατη σκακιέρα, είναι, σύμφωνα με τον ρόλο του, πιο εκφραστικός από το «αντίπαλο δέος», αλλά τα χρόνια έγγαμου βίου τον βαραίνουν εξίσου. Η Μαριλένα Γερμανού, κοκέτα, μια καθώς πρέπει κυρία, δίνει τη δική της φόρμα στον ρόλο με δυνατές εκφράσεις.
Δυο ζευγάρια που το χτύπημα του κουδουνιού τα κάνει να σκιρτούν μήπως και κάτι συμβεί επιτέλους. Αναμένουν χωρίς να ξέρουν τι ακριβώς!
Τέλος, το ζευγάρι που, πιθανά, αντικατοπτρίζει ανθρώπους μιας άλλης κοινωνικής τάξης, ανθρώπους που εργάζονται για το μεροκάματο, έχει και αυτό κάτι να εκφράσει. Ο Πύραρχος, που ενσαρκώνει η Μπέτυ Σαράντη, ψάχνει να σβήσει φωτιές, μα παίζει σεμιναριακά ανέκφραστη και ζευγαρώνει τόσο παράταιρα με τον Αλκίνοο Δωρή. Τουλάχιστον είναι παρήγορο ότι, μέσα από ένα ποίημα που ο ένας θα γράψει για τον άλλο, ανοίγει μια πόρτα στο ανθρώπινο στοιχείο ώστε να επανέλθει.
Στα ενδιαφέροντα της παράστασης η χρήση του φωτισμού, τα λαμπατέρ άλλωστε είναι αστικά σύμβολα, αλλά και οι μπορντό κουρτίνες με τις οποίες «παίζουν» οι ηθοποιοί.
Όσο γράφω το κείμενο, τόσο σκέφτομαι ότι αξίζει πραγματικά να δείτε τι έστησε η ομάδα Loxodox. Το έργο δεν είναι εύκολο, απαιτεί προεργασία, όμως δεν μιλάμε πλέον για απλή παράσταση αλλά για θεατρική εμπειρία!
Το εκπληκτικό ήταν ότι ζήσαμε το θέατρο του παραλόγου που πρεσβεύει το έργο πριν μπούμε στο σαλόνι των Smith, όταν κυρία-θεατής επέμενε να ανοίξουν τα παράθυρα και ζητούσε εξηγήσεις για τον εξαερισμό, επαναλαμβάνοντας τα ίδια λόγια. Ο Ionesco θα την έβαζε άνετα να παίξει!
Κι ένα tip: Καθήστε στη μέση του χώρου!
Συντελεστές
Μετάφραση-Σκηνοθεσία: Αλκίνοος Δωρής | Σκηνικά-Κοστούμια: Μαρίζα Θεοφυλακτοπούλου | Επιμέλεια κίνησης: Αγγελική Τσούπρα | Φωτισμοί: Θωμάς Οικονομάκος | Mουσική επιμέλεια: Loxodox | Κατασκευή κοστουμιών: Ram Ram | Aνθοστολισμός: KOPRIA | Καλλιτεχνική συνεργάτις-Σχεδιασμός αφίσας: Ισμήνη Ασημάκη | Φωτογραφίες: Σιδέρης Νανούδης |Επικοινωνία: Χρύσα Ματσαγκάνη | Παραγωγή: Loxodox
Ερμηνεύουν: Μαριλένα Γερμανού (κ. Μάρτιν) | Αλκίνοος Δωρής (Μαίρη) | Μαρίζα Θεοφυλακτοπούλου (κ. Σμιθ) | Σταύρος Καστρινάκης (κ. Σμιθ) | Μπέτυ Σαράντη (πύραρχος) | Νεκτάριος Σμυρνάκης (κ. Μάρτιν).
Πληροφορίες
Παράταση Παραστάσεων: Έως την Κυριακή 4 Ιουνίου
Ημέρες & ώρες παραστάσεων
Παρασκευή 5/5 (21:00), Σάββατο 6/5 (19:00 & 21:00), Κυριακή 7/5 ((19:00 & 21:00), Δευτέρα 8/5 (21:00), Σάββατο 20/5 (19:00), Κυριακή 21/5 (19:00 & 21:15), Δευτέρα 22/5 (21:00), Παρασκευή 26/5 (21:00), Σάββατο 27/5 (19:00 & 21:00), Κυριακή 28/5 (21:00), Δευτέρα 29/5 (21:00), Τρίτη 30/5 (21:00)
Διάρκεια: 70′ | Γενική είσοδος 10 ευρώ | Ειδικά διαμορφωμένος χώρος «Ηouse of Smiths»: Ζωοδόχου Πηγής 70-74, Εξάρχεια, 6ος όροφος, τηλ. 694 8199103 | viva.gr
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Θεατρικές Παραστάσεις τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο
Είδαμε το «Χορεύετε;» στο Θέατρο Τζένη Καρέζη
Σαρωτικό το «…Καλά, Εσύ Σκοτώθηκες Νωρίς» στη Σκηνή του Θεάτρου 104
