Τα πλαστικά μίας χρήσης κυριαρχούν σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητάς μας. Είναι τόσο βαθιά η εξάρτησή μας από αυτά, που οριοθετούν τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Ζούμε στην εποχή των πλαστικών μίας χρήσης.
Το ερώτημα είναι αν μπορούμε να αναχαιτίσουμε την άλωση της ποιότητας ζωής μας από τα πλαστικά, να περιορίσουμε δραστικά τις αρνητικές συνέπειες των πλαστικών αποβλήτων για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον.
Αναντίρρητα, ένα θετικό βήμα έγινε με την ενσωμάτωση των κοινοτικών οδηγιών στο εθνικό νομοθετικό πλαίσιο. Το γεγονός όμως ότι σε εθνικό επίπεδο δεν διαθέτουμε το σύνολο της υποδομής που απαιτείται για την ολοκληρωμένη διαχείριση των πλαστικών αποβλήτων αποτελεί ανασχετικό παράγοντα.
Παρ’ όλα αυτά, μπορούμε να είμαστε αποτελεσματικοί, στο μεσοδιάστημα, έως ότου τεθούν σε λειτουργία μονάδες διαλογής και εργοστάσια ανακύκλωσης.
Το «κλειδί» είναι να «φρενάρουμε» την παραγωγή πλαστικών αποβλήτων.
Τρία είναι τα εργαλεία με τα οποία μπορούμε να το πετύχουμε. Η αξιοποίηση του μέτρου του περιβαλλοντικού τέλους ως μέσου αποτροπής της αθρόας χρήσης, η εντατική ενημέρωση των πολιτών με στόχο την ευαισθητοποίησή τους και η διαλογή στην πηγή.
Αλλάζουμε Νοοτροπία
Ας δούμε τα αποτελέσματα της καθιέρωσης περιβαλλοντικού τέλους στις πλαστικές σακούλες. Στην αρχή ελάχιστοι αισιοδοξούσαν ότι ο Έλληνας καταναλωτής θα αναπροσάρμοζε τις συνήθειές του.
Η αλλαγή νοοτροπίας όμως είναι σήμερα γεγονός. Ειδικά για αγορές στα σούπερ μάρκετ, η συντριπτική πλειονότητα των καταναλωτών έχει προμηθευτεί και χρησιμοποιεί σακούλες κατασκευασμένες από ύφασμα ή άλλα φιλικά προς το περιβάλλον υλικά.
Συνέβαλαν αποφασιστικά η επιβολή του τέλους και η συνεχής ενημερωτική εκστρατεία του καταναλωτικού κοινού. Ακόμη και οι διαφημιστικές καμπάνιες φορέων και εταιρειών που πρόσφεραν δωρεάν υφασμάτινες σακούλες έπαιξαν ρόλο. Όλα αυτά συνδυαστικά έθεσαν τις βάσεις για τη διαμόρφωση μιας νέας κουλτούρας σε ό,τι αφορά το απόβλητο της πλαστικής σακούλας.
Καθήκον της πολιτείας είναι να επιμείνει και να επεκτείνει την επιβολή του τέλους και στους χώρους των λαϊκών αγορών, όπου συνεχίζει να γίνεται αλόγιστη χρήση της πλαστικής σακούλας.
Ο Ρόλος της Ενημέρωσης
Οι εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών είναι απαραίτητες και οφείλουν να είναι συνεχείς.
Ο βαθμός ενημέρωσης για την πρόσφατη καθιέρωση περιβαλλοντικού τέλους στα πλαστικά ποτήρια του καφέ, τα πλαστικά καπάκια τους, τα πλαστικά μαχαιροπίρουνα, τα πλαστικά φαγητοδοχεία μίας χρήσης κ.λπ. δεν ήταν ανάλογος με αυτόν για την πλαστική σακούλα. Μεγάλη μερίδα των πολιτών δεν γνωρίζει ότι έχει επιβληθεί τέλος και σε αυτά. Ή, αν το πληροφορήθηκε για τα πλαστικά ποτήρια του καφέ, χωρίς επανάληψη το έχει ξεχάσει.
Η νομοθεσία προβλέπει ότι στις νέες οικοδομές πρέπει να εξασφαλίζεται κατάλληλος χώρος, ανοιχτός ή κλειστός, εντός ή εκτός του κτιρίου, για τη συλλογή και αποθήκευση των αστικών αποβλήτων. Με ειδικούς κάδους για τουλάχιστον 4 ρεύματα αποβλήτων, μεταξύ των οποίων είναι και το πλαστικό.
Μόνο όταν ο πολίτης γίνει συμμέτοχος σε αυτή την προσπάθεια, όταν αρνηθεί το πλαστικό ποτηράκι, όταν φροντίζει να χρησιμοποιεί το δικό του από βιοδιασπώμενα υλικά ή αναζητήσει το αντίστοιχο σκεύος στις προθήκες του καταστήματος πώλησης καφέ, όπως προβλέπει η νομοθεσία, τότε θα υπάρξουν και αποτελέσματα.
Διαλογή και Μπλε Κάδος
Η διαλογή στην πηγή των στερεών αποβλήτων είναι μια εξίσου σημαντική παράμετρος, αν θέλουμε να έχουμε μετρήσιμα αποτελέσματα στη μάχη κατά του πλαστικού.
Και είναι μια ευκαιρία για να επανεξετάσουμε το «περιεχόμενο» του μπλε κάδου ανακύκλωσης, που συγκεντρώνει ταυτόχρονα χαρτί, γυαλί, πλαστικό και μέταλλο σε διαφορετικές ποιότητες και με διαφορετικές επεξεργασίες, με συνέπεια σημαντικό ποσοστό του περιεχομένου του μετά την αποκομιδή να μην μπορεί να ανακυκλωθεί. Είναι νομίζω ο καιρός αυτό να αλλάξει, και να διαχωρίσουμε τις γραμμές των ανακυκλώσιμων αποβλήτων που συγκεντρώνει.
Ανακοινώσαμε τη χρηματοδότηση 6 νέων Πράσινων Σημείων, σε Ημαθία, Θεσσαλονίκη, Πιερία και Χαλκιδική. Στόχος μας είναι η λειτουργία τουλάχιστον 38 Πράσινων Σημείων, ένα σε κάθε Δήμο της Κεντρικής Μακεδονίας, ενώ υπάρχουν δήμοι που προχωρούν ήδη στη λειτουργία και δεύτερου στα όρια ευθύνης τους.
Μετά την ενσωμάτωση των ευρωπαϊκών οδηγιών, η νομοθεσία προβλέπει ότι στις νέες οικοδομές πρέπει να εξασφαλίζεται κατάλληλος χώρος, ανοιχτός ή κλειστός, εντός ή εκτός του κτιρίου, για τη συλλογή και αποθήκευση των αστικών αποβλήτων. Με ειδικούς κάδους για τουλάχιστον 4 ρεύματα αποβλήτων, μεταξύ των οποίων είναι και το πλαστικό.
Είναι μια διάταξη που πρέπει να προσέξουμε και να επιμείνουμε στην απαρέγκλιτη εφαρμογή της.
Το Παράδειγμα της Π.Κ.Μ.
Είναι επίσης κρίσιμο να υπάρξει συντονισμένη προσπάθεια και συνεργασία για την επίτευξη των στόχων.
Για παράδειγμα, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, παρόλο που δεν έχει αρμοδιότητες στον τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων, στηρίζει δυναμικά τη λειτουργία Πράσινων Σημείων από τους ΟΤΑ για τη συγκέντρωση και τη διαλογή ανακυκλώσιμων υλικών.
Αξιοποιώντας ευρωπαϊκούς πόρους, παρέχουμε στους δήμους λύσεις στη διαχείριση των απορριμμάτων, που προωθούν τη διαλογή στην πηγή, την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση.
Στις αρχές Φεβρουαρίου ανακοινώσαμε τη χρηματοδότηση 6 νέων Πράσινων Σημείων, σε Ημαθία, Θεσσαλονίκη, Πιερία και Χαλκιδική. Πρόκειται για τα Πράσινα Σημεία Νάουσας, Δέλτα, Ωραιοκάστρου (Νεοχωρούδα), Δίου-Ολύμπου, Αριστοτέλη (Μεγάλη Παναγιά) και Πολυγύρου. Νωρίτερα είχαμε χρηματοδοτήσει με 8,5 εκ. ευρώ την κατασκευή Πράσινων Σημείων σε άλλους 11 δήμους (Βέροιας, Έδεσσας, Πύδνας-Κολινδρού, Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Θερμαϊκού, Χαλκηδόνας, Βόλβης, Πέλλας, Ν. Ζίχνης, Ηράκλειας, Σερρών).
Στόχος μας είναι η λειτουργία τουλάχιστον 38 Πράσινων Σημείων, ένα σε κάθε Δήμο της Κεντρικής Μακεδονίας, ενώ υπάρχουν δήμοι που προχωρούν ήδη στη λειτουργία και δεύτερου Πράσινου Σημείου στα όρια ευθύνης τους.
Πέραν αυτών, την άνοιξη του 2021 πραγματοποιήσαμε την πιο εκτεταμένη και ολοκληρωμένη δράση των τελευταίων ετών για τον καθαρισμό της ακτογραμμής και της θαλάσσιας ζώνης του Θερμαϊκού Κόλπου από πλαστικά απόβλητα. Σε μια πολυήμερη επιχείρηση, από τη Χαλάστρα, τις εκβολές του Λουδία, το Δέλτα του ποταμού Αξιού μέχρι την Πιερία και την παραλία των Αλυκών Κίτρους, συλλέξαμε και απομακρύναμε από τον θαλάσσιο βυθό περισσότερα από 500 πλαστικά βαρέλια και πάνω από 15 τόνους κατεστραμμένων πλαστικών διχτυών. Στο σύνολό τους προωθήθηκαν σε εξειδικευμένες εταιρείες για ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση της πρώτης ύλης.
Επιδίωξή μας είναι να επαναλάβουμε την ίδια δράση και φέτος. Επιπλέον, αυτή τη φορά σκοπεύουμε να οριοθετήσουμε και σημεία απόρριψης των κατεστραμμένων πλαστικών διχτυών που χρησιμοποιούν κατά κόρον οι μυδοκαλλιεργητές της περιοχής, ώστε να περιορίσουμε την «πλαστική» ρύπανση του θαλάσσιου οικοσυστήματος.
Πόροι από το ΕΣΠΑ, αλλά και από το ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας, είναι διαθέσιμοι για να εξασφαλιστούν δράσεις, έργα και υποδομές που είναι απαραίτητες στη στήριξη της κυκλικής οικονομίας. Όπως υπάρχουν διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία για τη δημιουργία καινοτόμων προϊόντων και υλικών φιλικών προς το περιβάλλον, που θα αντικαταστήσουν τα πλαστικά μίας χρήσης.
Η ανάπτυξη νέων κλάδων στην οικονομική δραστηριότητα είναι μια ακόμη σοβαρή παράμετρος, που λειτουργεί προσθετικά στα πλεονεκτήματα της συνειδητής αποφυγής του πλαστικού.
Για όλους αυτούς τους λόγους, ο δραστικός περιορισμός των πλαστικών μίας χρήσης είναι μια ευκαιρία και ταυτόχρονα μια πρόκληση που δεν πρέπει να πάει χαμένη.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
