Θα συναντήσω ανθρώπους και θα συναισθανθώ τα πάθη τους. Θα συνομιλήσω νοερά μαζί τους. Και όταν έχουν κάτι σημαντικό να μου πουν, θα το γράψω εδώ, σε αυτό τον χώρο, επειδή ίσως να θέλετε και εσείς να το διαβάσετε.
«Τον δρόμο που μου δείχνεις να βαδίσω…». Οι στίχοι αυτοί, από τραγούδι του Βασίλη Παπαδόπουλου σε μουσική του Τάκη Σούκα, μου ήρθαν στο μυαλό όταν σκέφτηκα να γράψω κάτι για δυο βιβλία που αναφέρονται στα άδυτα της ψυχής και την απόφαση του απονενοημένου διαβήματος.
«…Έχω βαρεθεί τα πάντα και όλα μου φταίνε…». Έτσι είναι η ζωή για μερικούς ανθρώπους. Για τους ευαίσθητους αλλά και για τους δυνατούς. Τα σκοτάδια υπάρχουν παντού. Η διαδρομή, η αξία της ζωής και η περαιτέρω πορεία της δίνουν το σύνθημα. Αν έχεις σώας τας φρένας, πρέπει να είναι πολύ αβάσταχτη αυτή η ζωή για να επιθυμείς να την τελειώσεις.
Τα Πετροχελίδονα | Fernando Aramburu | Εκδόσεις Πατάκη
Μια εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς χωρίς αναισθησία. Μια επέμβαση στα συναισθήματα από τη στιγμή που ήρθε στον κόσμο. Μια προσπάθεια κατανόησης της οικογένειας όπου μεγάλωσε και της οικογένειας που έφτιαξε και διαλύθηκε αργότερα.
Ο Τόνι, ένας πενηντάχρονος καθηγητής, χωρισμένος με έναν γιο, αποφασίζει να βάλει τέλος στη ζωή του σε έναν χρόνο από τη στιγμή της απόφασης. Θα ζει μέχρι να φτάσουν τα πετροχελίδονα ξανά στην Ισπανία. Σημαντικός συνοδοιπόρος σε όλο αυτό το ταξίδι αυτογνωσίας, απελπισίας, πόνου και δικαίωσης θα είναι ο φίλος του ο «Κούτσαβλος», όπως τον αποκαλεί κρυφά, ο οποίος έχει χάσει το πόδι του χάριν της πατρίδας, στον οποίο ανακοινώνει πως θέλει και αυτός να κάνει το ίδιο.
Οι σχέσεις που τον στοιχειώνουν: η Άγκεδα, μια παλιά φίλη που θα βρεθεί στον δρόμο του έπειτα από χρόνια. Η αταίριαστη και δύσκολη και εχθρική σχέση με τον αδερφό του. Η ανύπαρκτη σχεδόν σχέση με τη μητέρα του, που ζει στο ομιχλώδες τοπίο της άνοιας. Η σχέση χωρίς κανένα κοινό σημείο επικοινωνίας με τη γυναίκα του. Η σχέση με τον γιο τους που, ούτως ή άλλως, είναι δύσκολη και λόγω της εφηβείας. Οι σχέσεις του με τους μαθητές του που, διδάσκοντάς τους, σκοντάφτει στο ελλιπές εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας. Α, και η σχέση του με την Τίνα…
Δεν βαρέθηκα ούτε στιγμή την αφήγηση αυτού του άνδρα, καταγεγραμμένη σε οκτακόσιες περίπου σελίδες. Χωρίς θλίψη και μελοδραματισμούς. Αντιθέτως, ήταν τέτοια η επιδεξιότητά του που με έκανε να τον καταλαβαίνω και να θέλω να του συμπαρασταθώ.
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου ένιωθα και παρατηρούσα τον μικρό Τόνι καθώς μεγάλωνε. Κατανοούσα την προσπάθειά του να απεγκλωβιστεί από τα περιττά γι’ αυτόν πλέον πράγματα σε αυτήν τη ζωή. Ωστόσο, κάποια δεν μπορούσε να τα αποχωριστεί. Όχι. Αυτά σκεφτόταν πολύ να τα πετάξει. Δεν μπορούσε να αποβάλλει την αγάπη του για τους ανθρώπους, για τα ζώα και για τα βιβλία. Για όλα αυτά ένιωθε κάτι έντονο μέσα του, ένα σφίξιμο στο στομάχι που τον δυσκόλευε, τον έκανε να αμφιβάλλει και κάποιες φορές τον προβλημάτιζε κατά πόσο ήθελε, πραγματικά, να τα παρατήσει.
Με έκανε να κρυφογελάσω κιόλας. Γιατί ο Τόνι είχε χιούμορ. Γιατί τον Τόνι δεν τον είχε καταβάλει κάποια μορφή κατάθλιψης, αλλά η ερώτηση «από δω και πέρα τι έχω να περιμένω;». Η απόφαση όμως είχε παρθεί. Ήταν ένας συνεσταλμένος άνθρωπος και ήθελε να τα αφήσει όλα όπως έπρεπε. Μέχρι τις τελευταίες σελίδες δεν ήξερα αν θα το έκανε ή όχι.
• Τη μετάφραση υπογράφει η Τιτίνα Σπερελάκη.
Βαδίζοντας | Thomas Bernhard | Εκδόσεις Κριτική
Ο Κάρερ έχει οδηγηθεί στην παράνοια. Έχει κλειστεί σε κλινική. Ο αφηγητής και ο Όλερ συζητούν περπατώντας. «Ο Κάρερ τρελάθηκε. Έτσι δεν περπατάω πια μαζί του τις Δευτέρες. Με τον Όλερ περπατούσα τις Τετάρτες. Τώρα πια περπατάω και Δευτέρες και Τετάρτες με τον Όλερ…».
Βαδίζοντας στον δρόμο, πατώντας πάνω στη γη, έχεις μια σιγουριά και μια βεβαιότητα. Το βάρος πέφτει στα πόδια και η καρδιά γίνεται πιο ανάλαφρη. Περπατώντας, οι παλμοί ανεβαίνουν και η διάθεση αλλάζει, το βήμα γίνεται λίγο πιο έντονο και ανοίγονται μονοπάτια περίεργα στο μυαλό, δύσβατα και με διακλαδώσεις που δημιουργούν μεγάλη όρεξη για σκέψη και αναζήτηση.
Βαδίζοντας, οι δύο άνδρες μιλάνε πολύ, η αντίληψή τους γίνεται πιο έντονη. Στοχάζονται, φιλοσοφούν, αλλά κυρίως ρωτούν και κρίνουν και αμφισβητούν αυτά που συμβαίνουν γύρω τους. Γέννηση, αυτοκτονία, θλίψη και παράνοια, δράση και αντίδραση του κράτους, ανθρώπινες καταστάσεις και φρικαλεότητες που προκαλούνται από ανθρώπους αλλά και από τη φύση.
Προσπαθούν με έντονη συζήτηση να βρουν τις απαντήσεις στα θέματα που κυριεύουν τον άνθρωπο. Με κρυμμένο χιούμορ και ειρωνεία στέκονται σε αυτά που δεν λέγονται με τις πόρτες ανοιχτές, στα θέματα που σφίγγουν το στομάχι και το μυαλό σαν μέγγενη. Και πάντα καταλήγουν στον κυρίαρχο προβληματισμό τους: πώς έφτασε ο φίλος τους ως εδώ;
Σκέψεις σκέψεις και απορίες, «ο ανθρώπινος νους, αυτός κινεί τα νήματα. Αυτός επεμβαίνει ή αδιαφορεί, η φύση ξέρει τη δουλειά της…». Πώς έφτασε ως εκεί ο φίλος τους; «Σκεφτόμαστε αυτό που κάνουμε τόσο πολύ. Όλα όσα γίνονται αντικείμενο σκέψης είναι περιττά. Διότι η φύση δεν θέλει σκέψη», λέει ο Όλερ. «Μόνο η ανθρώπινη υπεροψία σκέφτεται αδιάκοπα τη σκέψη της».
• Τη μετάφραση υπογράφει η Μαρία Γκεγκοπούλου.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
