Το μαστιχόδεντρο ή αλλιώς ο σχίνος αποτελεί σύμβολο και αναπόσπαστο κομμάτι της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Χίου. Πρόκειται για ένα δέντρο ακούραστο, που ευδοκιμεί σε ξερά και άγονα εδάφη και ζει περισσότερα από 100 χρόνια. Η παρουσία του χρονολογείται από τον Ηρόδοτο και το παράδοξο είναι πως, παρότι ευδοκιμεί σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, χαρίζει τα «δάκρυά» του μόνο στη Νότια Χίο.
Ευλογημένη Χίος
Αυτό συμβαίνει χάρη στο μικροκλίμα της Χίου που δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για τα μαστιχόδεντρα, με ήπιο χειμώνα και ξηρό καλοκαίρι. Επιπλέον, ο ευγονισμός έχει εξασφαλίσει τη διαχρονικότητα του δέντρου.
Από τα αρχαία χρόνια, κάθε χειμώνα οι καλλιεργητές εντόπιζαν τα πιο αποδοτικά δέντρα και επέλεγαν τα πιο δυνατά κλαδιά για να φυτέψουν νέους σχίνους. Με το πέρασμα των αιώνων, δημιουργήθηκε ένα νέο είδος μαστιχόδεντρου, ιδιαίτερα παραγωγικού, που διαμόρφωσε το τοπίο της Νότιας Χίου τόσο γεωγραφικά όσο και οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά.
Τα Στάδια Παραγωγής
Η διαδικασία παραγωγής της μαστίχας είναι επίπονη και κοπιαστική δουλειά, αφού είναι κυρίως χειρωνακτική. Παρακάτω, περιγράφονται τα στάδιά της.
- Τα τσουβάλια με το μαστίχι έρχονται από το χωράφι και περιέχουν μεγάλες ποσότητες ξένης ύλης που πρέπει να απομακρυνθούν.
- Το κοσκίνισμα γίνεται διαδοχικά από κόσκινα διαφορετικής διαμέτρου.
- Ακολουθεί το πλύσιμο, το οποίο στα παραθαλάσσια χωριά γίνεται στη θάλασσα. Στα υπόλοιπα χωριά, πλένουν το μαστίχι σε νερό με άλμη ή ασπρόχωμα. Το μαστίχι μένει στο νερό 1-2 βράδια. Έπειτα από διαδοχικά πλυσίματα, το καθαρό μαστίχι ανεβαίνει πάνω και στον πάτο κατακάθεται ο «πέτιγκας», το πιο βρόμικο μαστίχι.
Επόμενο βήμα, το στέγνωμα. Το μαστίχι αφήνεται να στεγνώσει 1-3 μέρες σε μέρος σκιερό. Στο σπίτι, τα έπιπλα παραμερίζονται και το μαστίχι καταλαμβάνει χώρο.- Για το πάστρεμα, πρώτα απομακρύνονται τα φύλλα και τα κλαριά που έχουν μείνει. Ορισμένες γυναίκες ταχταρίζουν το μαστίχι για να το παστρέψουν. Σκύβουν για μήνες πάνω από τα σινιά και καθαρίζουν, απομακρύνοντας όλα τα ξένα στοιχεία που παγιδεύτηκαν στο μαστίχι κατά τη στερεοποίηση. Η δουλειά γίνεται στον δρόμο όσο ο καιρός είναι καλός.
- Με τα πρώτα κρύα και την άφιξη του χειμώνα, η δουλειά μεταφέρεται στα σπίτια και στις αποθήκες. Οργανωμένες σε παρέες, οι γυναίκες καθαρίζουν η μία το μαστίχι της άλλης.
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Ιστορικές Διαδρομές στο Μουσείο της Πολύτιμης Μαστίχας
Τέχνη από Κρασί: Workshop Φιλανθρωπικού Χαρακτήρα στο WSPC
