Είσαι ένα 13χρονο κορίτσι με κύριο και αποκλειστικό σκοπό της ζωής σου να ηγηθείς. Σου αρέσει να νιώθεις σημαντική. Να αισθάνεσαι ότι οι άλλοι εξαρτώνται από τις δικές σου αποφάσεις. Θέλεις να ζήσεις με άνεση. Θέλεις να βρεις τον τρόπο να μετατρέπεις τις ευκαιρίες σε επιτυχίες. Έχεις στην άκρη του μυαλού σου ότι η ζωή είναι μικρή. Παραδέχεσαι ότι δεν είσαι καθόλου μετριόφρων. Είσαι γεννημένη για να κυβερνάς. Όνειρό σου είναι να αλλάξεις τον κόσμο προς το καλύτερο. Γιατί μπορείς.
Αυτός είναι ο χαρακτήρας της παίκτριας που επέλεξες. Μόλις έχει αποφοιτήσει και μαζί της θα ζήσεις τα επόμενα 30 χρόνια. Πρόκειται για ένα παιχνίδι, μια προσομοίωση. Κάθε γύρος του ισοδυναμεί με έναν χρόνο ζωής. Σύνολο 30 γύροι. Κατά τη διάρκειά τους μπορεί να συμβούν τα πάντα. Να αρρωστήσεις, να απολυθείς, ή οποιοδήποτε άλλο γεγονός από αυτά που συμβαίνουν απρόοπτα και στην πραγματική ζωή. Το κεφάλαιό σου αυτή τη στιγμή είναι 1.000 ευρώ. Αποστολή σου; Να λάβεις σωστές οικονομικές αποφάσεις και να κάνεις στρατηγικές επιλογές, με σκοπό να επιτύχεις τα όνειρα της 13χρονης παίκτριάς σου.
Αν αναρωτιέστε ακόμη για ποιο πράγμα μιλάμε, πρόκειται για το Παιχνίδι Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Οικονομικής Ολυμπιάδας, με σκοπό να προετοιμάσει τους/τις υποψήφιους/ες για τον μεγάλο διαγωνισμό. Οι αρχές που επιδιώκει να τεστάρει είναι απλές. Να μπορούν να υπολογίζουν και να διαχειρίζονται τη ροή των χρημάτων τους. Να υπερβαίνει το εισόδημά τους τα έξοδά τους. Να θέτουν έναν συγκεκριμένο οικονομικό στόχο και να εφαρμόζουν το πιο αποτελεσματικό, κατά την κρίση τους, πλάνο για να τον επιτύχουν.
Θα πρέπει να αποταμιεύσουν και να επενδύσουν χρήματα για το μέλλον και για τα χρόνια της συνταξιοδότησής τους. Να καταγράψουν τις βραχυπρόθεσμες ανάγκες (π.χ. ρούχα, φαγητό κ.λπ.), αλλά και τις μακροπρόθεσμες ανάγκες και επιθυμίες (π.χ. ένα ταξίδι στη Χαβάη που πάντα ήθελαν να κάνουν). Δεν υπάρχει η «καλύτερη» στρατηγική που μπορεί να εγγυηθεί τη νίκη – όπως ακριβώς και στην πραγματική ζωή, οι παίκτες και οι παίκτριες δεν μπορούν να προβλέψουν με ακρίβεια το μέλλον.
Όσες και όσοι διαθέτουν βασικές γνώσεις χρηματοοικονομικών είναι σε θέση να παίρνουν καλύτερες οικονομικές αποφάσεις για τους ίδιους και τις οικογένειές τους, αυξάνοντας την οικονομική τους ασφάλεια και ευημερία.
Το παιχνίδι αυτό βρίσκεται διαθέσιμο στην ιστοσελίδα της Παγκόσμιας Οικονομικής Ολυμπιάδας, για νέες/νέους (και όχι μόνο) που επιθυμούν να τεστάρουν τις οικονομικές τους γνώσεις παίζοντας. Να αντιληφθούν πού υστερούν και να αναζητήσουν τις απαντήσεις στις πηγές που προτείνονται. Προκειμένου να κερδίσουν πρέπει να προετοιμαστούν κατάλληλα, ώστε να είναι ικανοί να λάβουν σωστές οικονομικές αποφάσεις.
Πράγματι, τα οικονομικά μπορεί να είναι διασκεδαστικά!
Καλές Πρακτικές Χρηματοοικονομικής Εκπαίδευσης
Η απόκτηση χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης δεν προϋποθέτει απαραίτητα μια βαρετή, παθητική διαδικασία έρευνας και μελέτης. Αντίθετα, υπάρχουν καλές πρακτικές και καινοτόμες προσεγγίσεις με στόχο την εκπαίδευση των πολιτών –αλλά και των γυναικών πιο συγκεκριμένα– που επιθυμούν να βελτιώσουν την οικονομική τους συμπεριφορά. Πρωταγωνιστές σε αυτή την προσπάθεια είναι τόσο οι κρατικοί φορείς όσο και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή διεθνείς οργανισμοί. Θα αναρωτηθείτε ίσως: «Γιατί ενδιαφέρει τις τράπεζες ή τους διεθνείς οργανισμούς αν εγώ θα διαχειριστώ καλά ή κακά τα οικονομικά μου; Στην τελική, είναι αποκλειστικά δική μου υπόθεση».
Και όμως, η πραγματικότητα διαψεύδει αυτό τον ισχυρισμό. Αν ρίξουμε ένα βότσαλο σε μια λίμνη, οι κυματισμοί επεκτείνονται προς τα έξω, σχηματίζοντας ευρύτερους κύκλους γύρω από αυτό. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση. Οι ορθά πληροφορημένοι και άρτια καταρτισμένοι πολίτες μπορούν να σχηματίσουν οικονομικούς «κυματισμούς», όπως ακριβώς συμβαίνει με το βότσαλο. Με ποιον τρόπο; Με τη δημιουργία μιας αλυσίδας γεγονότων, άρρηκτα συνδεδεμένων μεταξύ τους.
Ανάμεσα στις πολύ ενδιαφέρουσες πρακτικές που εφαρμόζονται ανά τον κόσμο, συναντάμε και ορισμένες που απευθύνονται αποκλειστικά στον γυναικείο πληθυσμό, με στόχο να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων σε ζητήματα χρηματοικονομικών γνώσεων και δεξιοτήτων.
Όσες και όσοι διαθέτουν βασικές γνώσεις χρηματοοικονομικών είναι σε θέση να παίρνουν καλύτερες οικονομικές αποφάσεις για τους ίδιους και τις οικογένειές τους, αυξάνοντας την οικονομική τους ασφάλεια και ευημερία. Η τελευταία τους δίνει την ευχέρεια να διεκδικούν καλύτερες θέσεις εργασίας, δημιουργώντας μια δεξαμενή παραγωγικού εργατικού δυναμικού. Το αίσθημα ασφάλειας και σταθερότητας που αισθάνονται οι οικογένειες τροφοδοτεί την ενεργή συμμετοχή των μελών της στα κοινά.
Για παράδειγμα, οι γονείς αφιερώνουν περισσότερους πόρους και χρόνο στη γενική εκπαίδευση των παιδιών τους, εξασφαλίζοντάς τους έτσι ένα μέλλον με περισσότερες ευκαιρίες. Ή λαμβάνουν ενεργό ρόλο σε κοινωνικές δραστηριότητες και εθελοντικές οργανώσεις. Με λίγα λόγια, αυξάνουν τη δυναμική των κοινοτήτων, συμβάλλουν στην ανάπτυξη της κοινωνίας, προωθούν την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Είναι, λοιπόν, φανερό ότι το να είσαι οικονομικά εγγράμματος δεν αποτελεί αποκλειστικά ατομική υπόθεση.
Γι’ αυτό τον λόγο, η προσπάθεια για τη διαμόρφωση οικονομικά καταρτισμένων πολιτών και την ενδυνάμωση των γυναικών στον τομέα αυτό οφείλει να είναι πολυεπίπεδη και συντονισμένη μεταξύ των διάφορων φορέων. Σήμερα υπάρχουν πολλά διαδραστικά και δημιουργικά προγράμματα, όπως το παραπάνω, μέσω των οποίων μπορούμε να εκπαιδευτούμε προκειμένου να αισθανόμαστε ασφάλεια και αυτοπεποίθηση για τον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε την οικονομική μας ζωή. Ορίστε κάποια ακόμη παραδείγματα.
Financial Life Park
Πρόκειται για μια εγκατάσταση στη Βιέννη που δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του Τραπεζικού Ομίλου Erste (Erste Group Bank AG) για τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση παιδιών και νέων από 10 ετών και πάνω. Ουσιαστικά, είναι ένα πάρκο διασκέδασης με θέμα τα οικονομικά!
Η δίωρη ξενάγηση στο πάρκο παρέχεται δωρεάν πέντε ημέρες την εβδομάδα και υποστηρίζεται από καταρτισμένους εκπαιδευτές, οι οποίοι εξηγούν στους επισκέπτες χρηματοοικονομικές έννοιες, μοιράζονται συμβουλές για το πώς να διαχειρίζονται τα προσωπικά οικονομικά τους και αναλύουν τη σημασία και την έννοια του χρήματος.
Ιδιαίτερα για τους νέους, είναι σημαντικό να αντιληφθούν ότι, αν η προσομοίωση της παγκόσμιας οικονομικής ολυμπιάδας μπορεί να φαίνεται σήμερα ένα διασκεδαστικό παιχνίδι, αύριο θα αποτελεί την πραγματικότητα όλης τους της ζωής.
Στα 1.500 τετραγωνικά μέτρα αυτού του πολυεπίπεδου θεματικού πάρκου, που περιλαμβάνει εκθεσιακούς χώρους, σταθμούς, βιβλιοθήκη, καθώς και αίθουσα σεμιναρίων και εργαστηρίων, τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από διαδραστικά παιχνίδια και ανάλογα με την ηλικία τους πώς, για παράδειγμα, να ξοδεύουν ή να αποταμιεύουν τα χρήματά τους ή πώς να διαχειρίζονται ένα συγκεκριμένο ποσό που τους παραχωρείται στην αρχή του παιχνιδιού, ανάλογα με την προσομοίωση της συνθήκης καθημερινής ζωής (μονομελής, πολυμελής οικογένεια κ.λπ.) που καλούνται να αντιμετωπίσουν.
Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα Χρηματοοικονομικής Εκπαίδευσης
Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Τραπεζών, μαζί με άλλες ευρωπαϊκές ενώσεις και οργανισμούς που εδρεύουν στις Βρυξέλλες, εγκαινίασε το 2017 την Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα Χρηματοοικονομικής Εκπαίδευσης. Η πλατφόρμα επιδιώκει τον συντονισμό των δραστηριοτήτων προκειμένου να προωθηθεί η χρηματοοικονομική εκπαίδευση και να ενισχυθεί ο οικονομικός εγγραμματισμός στην Ευρώπη, ιδίως μεταξύ των νέων και των επιχειρηματιών. Χρησιμεύει για την ανταλλαγή ιδεών, πληροφοριών, γνώσεων και εμπειριών, καθώς και για τη διευκόλυνση συζητήσεων σχετικά με το πώς η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στην προώθηση του χρηματοοικονομικού εγγραμματισμού.
Παγκόσμια Εβδομάδα Χρήματος
Η Παγκόσμια Εβδομάδα Χρήματος, που οργανώνεται από το Διεθνές Δίκτυο Χρηματοοικονομικής Εκπαίδευσης του ΟΟΣΑ (ΟΟΣΑ/INFE), είναι μια ετήσια παγκόσμια εκστρατεία ευαισθητοποίησης των νέων προκειμένου να αποκτήσουν γνώσεις και δεξιότητες που θα τους επιτρέπουν να παίρνουν ορθές χρηματοοικονομικές αποφάσεις.
Περισσότερες από 170 χώρες, 40 εκατομμύρια παιδιά, πάνω από 60.000 οργανισμοί και 450.000 δραστηριότητες συντονίζονται κάθε Μάρτιο για μία εβδομάδα. Οι δράσεις της τελευταίας χρονιάς είχαν το σύνθημα «Learn.Save.Earn» και στόχευαν όχι μόνο στο να μάθουν οι νέοι να διαχειρίζονται με σύνεση τα χρήματά τους, αλλά και να μεταφέρουν τις γνώσεις τους στις οικογένειές τους και σε ολόκληρες κοινότητες.
Προγράμματα που Απευθύνονται στις Γυναίκες
Ενδιαφέρον παρουσιάζει ότι ανάμεσα στις πολύ ενδιαφέρουσες πρακτικές που εφαρμόζονται ανά τον κόσμο συναντάμε και ορισμένες που απευθύνονται αποκλειστικά στον γυναικείο πληθυσμό, με στόχο να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων σε ζητήματα χρηματοικονομικών γνώσεων και δεξιοτήτων.
Ένα καινοτόμο παράδειγμα αποτελεί το πρόγραμμα Invest in Girls του αμερικανικού Council for Economic Education (CEE). Αυτό, πέρα από τον χρηματοοικονομικό εγγραμματισμό των κοριτσιών, στοχεύει και στη δημιουργία κατάλληλων συνθηκών ώστε να ασχοληθούν ακόμη και επαγγελματικά με τον χρηματοοικονομικό τομέα. Συνδυάζοντας την εκπαίδευση στα προσωπικά οικονομικά και την προοπτική επαγγελματικής ενασχόλησης με τον χρηματοοικονομικό κλάδο, το πρόγραμμα παρέχει ολιστική προσέγγιση με βιωματική εμπειρία, καθώς στις μαθήτριες των σχολείων και των οργανισμών που συνεργάζονται με αυτό δίνεται η δυνατότητα επισκέψεων και σε εταιρείες του χρηματοοικονομικού κλάδου.
Ακόμη, τα Money Clubs του Ινστιτούτου Γυναικών για τη Χρηματοοικονομική Εκπαίδευση (Women’s Institute for Financial Education) λειτουργούν ως εκπαιδευτικές λέσχες για γυναίκες με την εποπτεία ειδικών σε οικονομικά θέματα και την υποστήριξη της VISA και της General Electric. Οι γυναίκες-μέλη των Money Clubs παρακολουθούν δωρεάν και σε τακτά χρονικά διαστήματα σεμινάρια στα οποία αναλύονται οικονομικές έννοιες, ακόμη και σε συνδυασμό με καταστάσεις της προσωπικής ζωής που μπορεί να ανατρέψουν τα οικονομικά δεδομένα, όπως ένα διαζύγιο.
Τέλος, η Παγκόσμια Τραπεζική Γυναικών (Women’s World Banking), στο πλαίσιο της ενδυνάμωσης των γυναικών και του χρηματοοικονομικού εγγραμματισμού τους, έχει διαμορφώσει ένα παγκόσμιο διαδικτυακό φόρουμ για τον διαμοιρασμό και τη διάχυση ιδεών και βέλτιστων πρακτικών σε ό,τι αφορά τη γυναικεία οικονομική ενδυνάμωση, το «Making Finance Work for Women».
Μπορείτε να πληροφορηθείτε και για άλλα καινοτόμα διαδραστικά προγράμματα και πρακτικές στην έρευνα που πραγματοποιήσαμε για τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό των γυναικών στην Ελλάδα, η αθηΝΕΑ και το Women On Top, σε συνεργασία με την qed και με τη χρηματοδότηση της Παπαστράτος.
Από το Παιχνίδι στην Πραγματική Ζωή
Τρόποι υπάρχουν, και μάλιστα πολλοί και διασκεδαστικοί. Αυτό που μένει είναι να τους αξιοποιήσουμε προς όφελός μας. Ιδιαίτερα για τους νέους, είναι σημαντικό να αντιληφθούν ότι, αν η προσομοίωση της παγκόσμιας οικονομικής ολυμπιάδας μπορεί να φαίνεται σήμερα ένα διασκεδαστικό παιχνίδι, αύριο θα αποτελεί την πραγματικότητα όλης τους της ζωής. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να πάρουν, από τώρα, το μέλλον στα χέρια τους.
- Τα παραπάνω στοιχεία προέκυψαν στο πλαίσιο της έρευνας που πραγματοποίησε το Women On Top και η αθηΝΕΑ, σε συνεργασία με την qed και με τη χρηματοδότηση της Παπαστράτος, για τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό των γυναικών στην Ελλάδα, την οποία θα βρείτε εδώ
Ενημερωθείτε για τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό από την αθηΝΕΑ:
Χρηματοοικονομικές Γνώσεις: Στον Πίνακα, Παρακαλώ!
Γνώσεις Οικονομικών: Πες Μου το Φύλο Σου να Σου Πω τι Ξέρεις
