Η εργασία εξ αποστάσεως υπήρξε μια πραγματικότητα που γιγαντώθηκε την περίοδο της πανδημίας. Ακόμα και μετά την ομαλοποίηση των μετακινήσεων και συνευρέσεων, ποτέ δεν αποκαταστάθηκε πλήρως το εργασιακό μοντέλο που θέλει τους εργαζόμενους οκτώ ώρες ημερησίως –στην καλύτερη περίπτωση– καθημερινά στο γραφείο. Για πολλούς το μοντέλο της εργασίας από το σπίτι συνεχίστηκε, για άλλους αντικαταστάθηκε με μια υβριδική μορφή – ημέρες μοιρασμένες ανάμεσα στο γραφείο και το σπίτι.
Άραγε, τώρα που έχει παρέλθει αρκετός καιρός πειραματισμού, υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία που να αποδεικνύουν ποια μορφή εργασίας συμβάλλει, τελικά, περισσότερο στην αύξηση της παραγωγικότητας;
Η Επιστροφή στο Γραφείο Κερδίζει Έδαφος
Τελευταία, βλέπουμε ότι πολλοί τεχνολογικοί γίγαντες, όπως η Apple, η Google, η Meta, η Amazon, η Disney, η Goldman Sachs και άλλοι, απαίτησαν από το προσωπικό να εμφανίζεται στο γραφείο τουλάχιστον τρεις ημέρες την εβδομάδα. Και σίγουρα, στη βάση αυτής της απαίτησης, υπάρχουν μελέτες που την προκρίνουν.
Για παράδειγμα, εκείνη των Natalia Emanuel και Emma Harrington από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Στην πρώτη τους έρευνα το 2020 είχαν καταλήξει πως η εργασία από το σπίτι αυξάνει την παραγωγικότητα. Η αναθεωρημένη τους, όμως, έρευνα που δημοσιεύτηκε φέτος τον Μάιο δείχνει, τελικά, μείωση κατά 4%.
Είχε γίνει κάποιο λάθος στην αρχική μελέτη; Οι ερευνητές λένε πως τώρα απλώς είχαν πιο ακριβή δεδομένα. Μελετώντας την απόδοση σε εταιρεία πωλήσεων διαπίστωσαν ότι οι εργαζόμενοι σε εξ αποστάσεως εργασία όχι μόνο απαντούσαν σε λιγότερες τηλεφωνικές κλήσεις πελατών, αλλά και ότι η ποιότητα της αλληλεπίδρασης ήταν πολύ υποβαθμισμένη.
Μια μελέτη έδειξε ότι ακόμη και οι σκακιστές παίζουν λιγότερο καλά σε διαδικτυακούς αγώνες απ’ ό,τι σε αγώνες πρόσωπο με πρόσωπο και ένα εργαστηριακό πείραμα ότι οι τηλεδιασκέψεις αναστέλλουν τη δημιουργική σκέψη.
Δεν είναι, βέβαια, η μοναδική έρευνα που καταλήγει σε παρόμοια συμπεράσματα. Σε αυτό κατέληξαν και οι μελέτες των David Atkin και Antoinette Schoar από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης, του Sumit Shinde από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, του Michael Gibbs του Πανεπιστημίου του Σικάγο και πολλών άλλων. Έρευνες μάλιστα που ενίσχυσαν την άποψη που συνδέει τη φυσική παρουσία στο γραφείο με την αύξηση της παραγωγικότητας με ακόμα μεγαλύτερα ποσοστά.
Διαφορετικής φύσης έρευνες, επίσης, συντελούν στην ισχυροποίηση αυτών των διαπιστώσεων. Μια μελέτη έδειξε ότι ακόμη και οι σκακιστές παίζουν λιγότερο καλά σε διαδικτυακούς αγώνες απ’ ό,τι σε αγώνες πρόσωπο με πρόσωπο και ένα εργαστηριακό πείραμα ότι οι τηλεδιασκέψεις αναστέλλουν τη δημιουργική σκέψη. Επίσης, μελέτες έχουν καταδείξει ότι η εργασία από το γραφείο ενθαρρύνει την καινοτομία και ότι βοηθά στην καλλιέργεια καλύτερης εργασιακής κουλτούρας.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και έρευνα της Microsoft στην οποία το 85% των επικεφαλής των εταιρειών που συμμετείχαν δηλώνει ότι «η υβριδική εργασία υπονομεύει την εμπιστοσύνη για την παραγωγικότητα των εργαζομένων», άποψη που, ωστόσο, συναντάται συχνότερα σε μεγαλύτερης ηλικίας CEO. Είναι, επίσης, μια θεώρηση των πραγμάτων που κατεξοχήν εκφράζει και ο Elon Musk, έχοντας την απαίτηση όλοι οι εργαζόμενοι της Tesla και της SpaceX να είναι «ορατοί» στο γραφείο.
Ευελιξία ή Αλληλεπίδραση;
Αν αναρωτιέστε ποιο είναι το αντίβαρο σε αυτή τη νέα πραγματικότητα που διαγράφεται μέσα από τις τελευταίες έρευνες, θα μπορούσαμε να πούμε, εκτός από τις έρευνες που υποστηρίζουν το αντίθετο και που είναι ίσως λίγο νωρίς ακόμη να τις αμφισβητήσουμε, είναι η λογική που λέει πως κάθε εργαζόμενος αποδίδει καλύτερα υπό διαφορετικές συνθήκες και πως αυτές οι συνθήκες ποικίλλουν.
Η εμπειρία δείχνει πως η εργασία από το σπίτι, όταν τα χρονοδιαγράμματα είναι αυστηρά, δεν αποτελεί ευκαιρία για παράλληλες δραστηριότητες ή για ανάπαυση. Ωστόσο, η ευελιξία που μπορεί να προσφέρει είναι δελεαστική για πολλούς εργαζόμενους, ακόμα κι αν δεν τους προσφέρει τις δυνατότητες εξέλιξης που προσφέρει η παρουσία και η αλληλεπίδραση στο γραφείο.
Για πολλούς, λοιπόν, το μέλλον της εργασίας ίσως παραμείνει υβριδικό. Για πολλούς άλλους ίσως υπερισχύσει η τάση που λέει πως η φυσική παρουσία στο γραφείο σημαίνει και αύξηση της παραγωγικότητας. Θα είναι, άραγε, η ευελιξία αυτή που θα ξεκλειδώσει το εργασιακό μοντέλο του μέλλοντος; Ή μήπως η αλληλεπίδραση, η συγκέντρωση και η συνεργασία θα εγγυηθούν για άλλη μια φορά τη σταθερή και ανοδική πορεία της προσδοκώμενης εξέλιξης στην εργασιακή απόδοση;
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Θα Ζήσουμε Πρωτόγνωρους Καύσωνες;
Μα, πού Πήγαν Όλες οι Γυναίκες;
Φαίη Χριστοδούλου: «Τα Όνειρα Είναι μια Ατελείωτη Ταινία στο Μυαλό ενός Επιχειρηματία!»
