Στις 30 Μαρτίου κλείνουν 100 χρόνια από τον θάνατο του πατέρα της βιοδυναμικής, τον Rudolf Steiner. Πάνω στις ιδέες αυτού του Αυστριακού φιλόσοφου και επιστήμονα θεμελιώθηκαν οι βάσεις της βιοδυναμικής καλλιέργειας.
Όταν πρωτοδιάβασα για τα βιοδυναμικά κρασιά, θυμάμαι να με πιάνουν τα γέλια. Έλεγα στον εαυτό μου «είναι ποτέ δυνατόν στον 21ο αιώνα να συζητάμε για την αλληλεπίδραση του αμπελιού με τις συμπαντικές και κοσμικές δυνάμεις; Είναι δυνατόν να θεωρούμε πως η ποιότητα του σταφυλιού μπορεί να επηρεαστεί από την κίνηση των πλανητών και από τα οργανικά σκευάσματα ομοιoπαθητικού τύπου που χρησιμοποιούνται σε συγκεκριμένες ημέρες του μήνα, ανάλογα με τις φάσεις της σελήνης;».
Λίγο καιρό μετά έτυχε να διαβάσω για κάποια οινοποιεία που λειτουργούν και ενστερνίζονται τις βιοδυναμικές πρακτικές (εν όλω ή εν μέρει) και μου κόπηκε το γέλιο αυτόματα. Είδα βαριά ονόματα, όπως τα Châteaux Palmer, Pontet-Canet και Climens στο Μπορντό και τα Louis Roederer, Domaine Leflaive, Leroy και Romanée-Conti στη Βουργουνδία. Έπαθα σοκ!
Τι Είναι τα Βιοδυναμικά Κρασιά;
Τα βιοδυναμικά κρασιά είναι κρασιά που η παραγωγή τους διέπεται από συγκεκριμένες πρακτικές, τόσο στο αμπέλι όσο και στο οινοποιείο. Μην ανησυχείς, δεν θα κουράσω με τις λεπτομερείς προδιαγραφές που ζητούν οι φορείς πιστοποίησης βιοδυναμικών κρασιών, όπως η Biodyvin και η Demeter, για παράδειγμα.
Όλα ξεκινούν πρώτα από τον τρόπο με τον οποίο καλλιεργείται το σταφύλι. Ο αμπελουργός ακολουθεί μια βιώσιμη και ολιστική προσέγγιση που στόχο έχει την εξισορρόπηση και την ενθάρρυνση της ανάπτυξης των φυτών και όχι τη συνεχή προσπάθεια θεραπείας τους. Αυτό επιτυγχάνεται αρχικά με την αποφυγή χημικών σκευασμάτων. Αντίθετα, επιλέγεται η χρήση οργανικών παρασκευασμάτων ομοιoπαθητικής φύσης σε συγκεκριμένες ημέρες του μήνα, ανάλογα με τον σεληνιακό κύκλο.
Φαντάζομαι πως έχεις ακουστά για τα κέρατα αγελάδας που τα γεμίζουν με κοπριά και διάφορα βότανα και τα οποία μετά προσχώνουν στο έδαφος του αμπελώνα σε συγκεκριμένες ημερομηνίες, ανάλογα με με τη φάση του φεγγαριού. Αυτό που ίσως δεν έχεις ακούσει, όμως, είναι πως έπειτα από πολυάριθμες δοκιμές έχει επιβεβαιωθεί πως η πρακτική αυτή βοηθά αποτελεσματικά στο ριζικό σύστημα του αμπελιού, κάνοντας τις ρίζες του μακρύτερες, πυκνότερες και πιο καλά κατανεμημένες.
Η βιοδυναμική γεωργία, λοιπόν, αποφεύγει τη χρήση χημικών λιπασμάτων, ζιζανιοκτόνων και παρασιτοκτόνων. Προσπαθεί να δημιουργήσει συνθήκες τέτοιες ώστε το φυτό να αυτοπροστατεύεται, όντας κομμάτι ενός ισορροπημένου συνόλου, χλωρίδας και πανίδας.
Αντίστοιχης λογικής είναι και η διαδικασία της οινοποίησης: γίνεται με γηγενείς ζύμες και με τις ελάχιστες δυνατές παρεμβάσεις. Η προσπάθεια, δηλαδή, του οινοποιού επικεντρώνεται στο να αποτυπώσει όσο πιο γλαφυρά και εύγλωττα γίνεται το terroir της περιοχής και όχι τη δική του οινοποιητική μαεστρία. Χωρίς παρεμβολές, ή έστω με τις ελάχιστες δυνατές, και χωρίς προσθαφαιρέσεις.
Συζητώντας με τον Ευρυβιάδη Σκλάβο από το οινοποιείο Σκλάβος στην Κεφαλονιά και τον Χρήστο Ζαφειράκη από το Οινοποιείο Ζαφειράκη στον Τύρναβο, αμφότεροι πιστοποιημένοι για τις βιοδυναμικές τους πρακτικές, και οι δύο μου μίλησαν για το terroir. Όπως μου είπαν, η βιοδυναμική καλλιέργεια είναι ο αυθεντικότερος και πληρέστερος τρόπος για να αποδώσεις το terroir στο κρασί.
Η Δοκιμή
Η βιβλιογραφία αναφέρεται στη βιοδυναμική γεωργία ως «πέρα» από τη βιολογική. Ένα βήμα περισσότερο δηλαδή, μια πιο ολοκληρωμένη καλλιέργεια. Στην προσπάθειά μου να διαπιστώσω κατά πόσο ισχύουν όλα αυτά στο τελικό αποτέλεσμα, στο κρασί, οργάνωσα μια τυφλή δοκιμή. Με δύο κρασιά από την ίδια ποικιλία, την ίδια περιοχή και την ίδια χρονιά, με μία μόνο διαφορά: το ένα ήταν βιολογικό, ενώ το άλλο βιοδυναμικό. Τα κρασιά που δοκιμάστηκαν τυφλά από παρέα φίλων που βρισκόμαστε συχνά για τυφλές γευσιγνωσίες ήταν οι δύο ξηρές Μαυροδάφνες του Σκλάβου – Οργίων 2020 το βιολογικό και Μονάμπελες 2020 το βιοδυναμικό.
Και τα δύο κρασιά ήταν υπέροχα και ιδιαίτερα εξωστρεφή, ιδίως ύστερα από περίπου μία ώρα στο ποτήρι. Ομόφωνα όμως η παρέα ανέδειξε ως καλύτερο κρασί το βιοδυναμικό Μονάμπελες. Ήταν πιο φρέσκο, πιο συμπυκνωμένο, πιο αρωματικό, με μεγαλύτερες εντάσεις και μακρύτερη διάρκεια. Εξαιρετικό κρασί.
Tip: Να «καραφιάζετε» τα κρασιά του Σκλάβου, ο αερισμός τα μεταμορφώνει.
Κρασιά της Γης
Δεν μπορώ με βεβαιότητα να απαντήσω στο κατά πόσο τα βιοδυναμικά κρασιά είναι καλύτερα από τα κρασιά συμβατικής καλλιέργειας. Μπορώ όμως με βεβαιότητα να πω πως υπάρχουν εξαιρετικά κρασιά και στις δύο κατηγορίες.
Δεν μπορώ επίσης με βεβαιότητα να απαντήσω στο κατά πόσο ισχύει ή όχι η αλληλεπίδραση σύμπαντος και αμπελιού. Μπορώ όμως να υποθέσω πως, αφού οι θέσεις της σελήνης δημιουργούν παλίρροιες (άμπωτη και πλημμυρίδα), ίσως και να δημιουργούν κάτι ακόμα που μας είναι άγνωστο ως τώρα.
Αυτό που ξέρω στα σίγουρα είναι πως οι βιοδυναμικές πρακτικές δεν γίνονται μόνο για λόγους marketing. Υπάρχουν βιοδυναμικά κρασιά που είναι πραγματικά κοσμήματα.
Στην Παγκόσμια Ημέρα Γης, στις 22 Απριλίου, θα ανοίξω ένα βιοδυναμικό κρασί για να το γιορτάσω. Στο κάτω κάτω της γραφής, από τη γη ξεκινούν όλα τα κρασιά που τόσο πολύ αγαπάμε. Η προστασία της είναι υποχρέωση όλων μας, και η βιοδυναμική καλλιέργεια το έχει ως αρχή και προμετωπίδα.
Cheers, lads and lassies!
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
ΣΜΟΕ: Ξεπερνώντας Κάθε Προσδοκία Επισκεψιμότητας
