Τα πάντα ρέουν, που έλεγε και ο Ηράκλειτος, κι αυτό είναι μια υπενθύμιση πως η αλλαγή είναι αδιάσπαστο στοιχείο της εξέλιξης. Και στον χώρο του κρασιού το επιβεβαιώνουμε κάθε τόσο. Η πορεία του κλάδου είναι γεμάτη ανατροπές. Όλα κινούνται και αλλάζουν. Ραγδαία. Δεν είναι μακριά οι εποχές που παραγωγοί και διανομείς πάλευαν με το καραφάκι χύμα, τα ημίγλυκα αγνώστου προελεύσεως και τη δυσπιστία των καταναλωτών. Η εποχή που καθιερώθηκε το εμφιαλωμένο και μετά ήρθε η επέλαση των αφρωδών και των «ευγενικών» ροζέ. Η στροφή στις τοπικές ποικιλίες και στην αναζήτηση του terroir, έννοιες που δεν είχαμε συνηθίσει να συζητάμε. Η γένεση των μικρών «μεγάλων», ή αλλιώς boutique οινοποιείων, που πια είναι διαδεδομένη. Και τώρα η νέα εποχή των φυσικών, των ελάχιστης παρέμβασης ορθότερα, πορτοκαλί και pet nat κρασιών.
Οι λίστες των εστιατορίων προσαρμόστηκαν σε ένα βαθμό, τα ράφια των καταστημάτων άνοιξαν νέες καρτέλες σε νέες κατηγορίες και οι συζητήσεις των οινόφιλων πηγαίνουν όλο και παραπέρα, σήμερα στο σχεδόν ανατρεπτικό: στο μη αλκοολούχο κρασί.
Τι τρέχει λοιπόν, με το μη αλκοολούχο κρασί;
Παρότι σήμερα δεν διαφαίνεται η αποδοχή τους, κάποιες φωνές μιλούν έως και για το κρασί του μέλλοντος. Και όχι χωρίς επιχειρήματα. Κι εδώ προκύπτουν αναπόφευκτα τα υπαρξιακά ερωτήματα: άραγε, το μη αλκοολούχο κρασί είναι απλώς ένας ακόμη σταθμός σε αυτή την αδιάκοπη εξερεύνηση; Μια μόδα που θα ξεφουσκώσει ή μια αλλαγή που θα αφήσει το αποτύπωμά της στο μέλλον του κρασιού; Κι αν είναι τελικά έτσι, πρόκειται για μια εξέλιξη που αξίζει να καλωσορίσουμε ή μήπως πρόκειται για την απόλυτη αποκαθήλωση του κρασιού όπως το γνωρίζουμε;
Τι Είναι τα Μη Αλκοολούχα Κρασιά;
Τα μη αλκοολούχα κρασιά δεν είναι απλώς χυμοί σταφυλιού. Πρόκειται για κρασιά που περνούν από την ίδια διαδικασία οινοποίησης με τα κλασικά, αλλά στη συνέχεια αφαιρείται από αυτά το αλκοόλ με τεχνικές όπως η απόσταξη σε χαμηλή θερμοκρασία ή η αντίστροφη όσμωση. Αυτό επιτρέπει τη διατήρηση κάποιων αρωμάτων και γεύσεων, αλλά καμία τεχνική δεν εγγυάται, προς το παρόν, την αποφυγή αλλοίωσης της τελικής εμπειρίας.
Τι Γεύση Έχουν;
Αυτό είναι το μεγάλο ερώτημα. Η πολυπλοκότητα, η δομή και το σώμα του κρασιού που συνδέονται άρρηκτα με το αλκοόλ εδώ απουσιάζουν. Οι γεύσεις γίνονται πιο «νερουλές» και πιο φρουτώδεις, ενώ οι τανίνες και η οξύτητα ενδέχεται να μην ισορροπούν με τον ίδιο τρόπο. Κάποιοι παραγωγοί έχουν καταφέρει να διατηρήσουν αρκετά στοιχεία του κλασικού κρασιού και υπάρχουν βελτιώσεις, αλλά δύσκολα το μη αλκοολούχο κρασί θα ξεγελάσει τους γνώστες και παραδοσιακούς οινόφιλους.
Σε Ποιους Απευθύνεται;
Προς το παρόν, το μη αλκοολούχο κρασί δεν αγγίζει καθόλου τους παραδοσιακούς οινόφιλους. Οι καταναλωτές που αναζητούν τέτοιες εναλλακτικές είναι πολλοί και διαφορετικοί. Όσοι δεν μπορούν ή δεν θέλουν να καταναλώσουν αλκοόλ για λόγους υγείας, εγκυμοσύνης, προσωπικών επιλογών, ή για λόγους διατροφής. Επιπλέον, οι οδηγοί και οι επαγγελματίες που θέλουν να απολαύσουν τη γεύση του κρασιού χωρίς τις επιπτώσεις του αλκοόλ. Τέλος, πολύ σημαντική κατηγορία είναι οι νεότερες γενιές, που απομακρύνονται από το παραδοσιακό αλκοόλ και προτιμούν πιο υγιεινές επιλογές.
Η μεγάλη πρόκληση εδώ είναι αν αυτοί οι καταναλωτές θα το δουν ως μια θελκτική εναλλακτική έναντι των άλλων μη αλκοολούχων ποτών ή αν, σταδιακά, θα αντικατασταθεί γενικότερα η κατανάλωση αλκοολούχων με αυτά.
Η Επίδραση στα Παραδοσιακά Κρασιά και στους Οινοπαραγωγούς
Αν και, όπως είπαμε, προς το παρόν δεν επηρεάζει τους παραδοσιακούς οινόφιλους, παρατηρείται μια γενικευμένη στροφή στις καταναλωτικές συνήθειες, με σταδιακή μείωση της κατανάλωσης του κρασιού. Αυτό που ανησυχεί πρωτίστως τους οινοπαραγωγούς είναι η σιωπηλή ενοχοποίηση του κρασιού, που στο απώτερο μέλλον μπορεί να αλλάξει ριζικά την αντίληψη για αυτό.
Ποικιλίες και Τerroir: Το κρασί είναι έκφραση του αμπελώνα και του terroir του. Μιλάμε συχνά για αρώματα του κρασιού, παραγνωρίζουμε όμως ότι το αλκοόλ είναι ο πραγματικός δείκτης της μοναδικότητάς του. Κατά την αποαλκοολοποίηση του κρασιού, πολλά αρωματικά συστατικά είτε απομακρύνονται είτε χάνουν την ικανότητά τους να εκφραστούν λόγω της απουσίας αλκοόλης, που λειτουργεί ως φορέας και σταθεροποιητής. Με λίγα λόγια, η αφαίρεση του αλκοόλ αλλοιώνει όλα αυτά τα μοναδικά χαρακτηριστικά.
Εμπορικές Επιπτώσεις: Οι παραγωγοί πρέπει να επενδύσουν σε νέες τεχνολογίες, κάτι που δεν είναι εύκολο για τους μικρούς οινοπαραγωγούς. Μεγάλες βιομηχανίες, όμως, μπαίνουν δυναμικά στην αγορά, προωθώντας το trend.
Αλλαγή στις Προτιμήσεις: Αν το κοινό συνηθίσει να πίνει μη αλκοολούχα κρασιά, θα μειωθεί η κατανάλωση των κλασικών. Οι οινοποιοί ανησυχούν ότι αυτή η τάση μπορεί να επηρεάσει την αξία και τη ζήτηση του παραδοσιακού κρασιού.
Το Επιχείρημα της Οικονομίας: Λογικό ναι, αλλά Είναι και Καλό;
Από οικονομική άποψη, τα μη αλκοολούχα κρασιά έχουν ενδιαφέροντα πλεονεκτήματα:
Απουσία Φόρου Αλκοόλ: Ίσως το σημαντικότερο πλεονέκτημα. Σε πολλές χώρες, το αλκοόλ φορολογείται βαριά. Τα μη αλκοολούχα κρασιά δεν χρεώνονται με αυτούς τους φόρους, κάτι που τα καθιστά ελκυστικά για καταναλωτές αλλά και παραγωγούς.
Δεν Είναι Ζητούμενο η Ποιότητα της Πρώτης Ύλης: Ας μην ξεχνάμε τη σημασία του αλκοόλ ως φορέα γεύσης. Προσδίδει σώμα, δομή και χαρακτήρα στο κρασί. Όταν αφαιρείται, η ανάγκη για σταφύλια υψηλής ποιότητας μειώνεται. Ένα μέτριο σταφύλι μπορεί να οδηγήσει σε ένα αποδεκτό προϊόν, αφού η βασική του λειτουργία (η ζύμωση που παράγει αλκοόλ) απλώς ακυρώνεται.
Κλιματική Αλλαγή: Με δεδομένο ότι η κλιματική επιδείνωση είναι εις βάρος της ποιότητας και ότι το μη αλκοολούχο κρασί δεν απαιτεί ποιότητα πρώτης ύλης, δημιουργείται μια ευκαιρία παραγωγής.
Προσιτή Τιμή: Αν εξαιρέσει κανείς το αρχικό υψηλό κόστος επένδυσης, η παραγωγή αυτού του κρασιού είναι φθηνή. Δεν απαιτείται οίνος υψηλής ποιότητας και δεν έχει φόρο κατανάλωσης. Κάποιες χώρες, όπως η Γερμανία, έχουν επενδύσει σε μεγάλα κεντρικά «αποστακτήρια», όπου οι παραγωγοί μπορούν να αποαλκοολοποιούν δωρεάν το κρασί τους έναντι του αλκοόλ που αφήνουν στη μονάδα.
Νέα Αγορά, Νέες Ευκαιρίες: Οι επιχειρήσεις εκμεταλλεύονται την αύξηση της ζήτησης για πιο υγιεινές επιλογές, δημιουργώντας premium μη αλκοολούχα κρασιά σε υψηλές τιμές.
Μετατόπιση από το Παραδοσιακό: Αν το ενδιαφέρον για το κλασικό κρασί μειωθεί, αυτό μπορεί να επηρεάσει την παραγωγή και το κόστος των συμβατικών κρασιών, ειδικά σε χώρες όπου το κρασί είναι θεμελιώδες κομμάτι της οικονομίας.
Συμπέρασμα
Αυτό δεν είναι ένα άρθρο ενάντια στο μη αλκοολούχο κρασί και, υπό αυτό το πρίσμα, αξίζει μια δοκιμή. Αν είστε λάτρης του κλασικού κρασιού, πιθανότατα να δυσκολευτείτε να αποδεχτείτε τη νέα αυτή τάση. Για κάποιους ανθρώπους, ωστόσο, είναι μια ενδιαφέρουσα επιλογή και έχει τη θέση του στην αγορά. Η ερώτηση λοιπόν δεν είναι αν θα επικρατήσει το μη αλκοολούχο κρασί, αφού έχει όλα τα εφόδια να εισχωρήσει σε ένα τμήμα της αγοράς.
Το Διακύβευμα Είναι Υπαρξιακό: Όταν το κρασί προσπαθεί να ταιριάξει σε κάθε νέα τάση και να μπει στο καλούπι της αγοράς, κινδυνεύει να χάσει την ψυχή του. Δεν είναι οι λέξεις «υγιεινό» και «μη αλκοολούχο» που ενοχλούν. Είναι η επίφασή τους που το οδηγούν στο να γίνει ένα ακόμα προϊόν μαζικής κατανάλωσης.
Θα Μπορέσει να Αλλάξει τον Τρόπο με τον Οποίο Σκεφτόμαστε για το Κρασί Συνολικά; Μέσα σε αυτόν τον ανταγωνισμό, προσπαθώντας «ευγενικά» να αποφύγει τη μετωπική σύγκρουση με το καινούργιο, θα καταφέρει να εκπληρώσει αυτό που είναι, δηλαδή ιστορία και μυρωδιά; Η αμπελουργία των προγόνων, το άγχος της βροχής, το μυστήριο δώρο που συνδέει τον άνθρωπο με τη φύση, με τον χρόνο, με τον ίδιο του τον εαυτό. Η φωνή του οινοποιού που έβαλε την ψυχή και πήρε το ρίσκο.
Γιατί, αν χάσει τη μάχη με τον εαυτό του και την αυθεντικότητα, άραγε τι θα απογίνουν εκείνες οι φιάλες που από μία έγιναν τρεις, εκείνες οι παρέες που άφησαν τον χρόνο να κυλήσει και ξεχάστηκαν με τις ώρες; Εκείνες οι στιγμές που φτιάχτηκαν, ακόμη και οι έρωτες που βρήκαν το θάρρος για να γεννηθούν, άραγε τι θα απογίνουν;
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Νάουσα: Η Πόλη του Οίνου 2025 | Η Μεγάλη Γιορτή του Ξινόμαυρου
