Η ίδια η ομορφιά των αμπελώνων, των οινοποιείων και η ποιότητα των κρασιών μπορεί ενίοτε να αποτελούν προπέτασμα που εμποδίζει να διαφανούν τα πρόσωπα πίσω από τη δημιουργία;
Αναρωτιόμουν πάντα για την περιορισμένη προβολή της οικογένειας, αλλά κάθε φορά που πήγαινα σε ένα από τα οινοποιεία η απορία μου λυνόταν.
Με τη Βασιλική Γεροβασιλείου, που έχει αναλάβει τον ρόλο της επικοινωνίας και του μάρκετινγκ, είχαμε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση για όλα αυτά που κάνουν την οικογενειακή επιχείρηση ανταγωνιστική όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό. Οι «χαμηλοί τόνοι» εκφράζουν την οικογένεια Γεροβασιλείου, αλλά ουσιαστική και αθόρυβη είναι η προσέγγιση και όλων όσων εργάζονται στην εταιρεία.
Καθημερινά, όλα όσα γίνονται τείνουν προς μια κατεύθυνση, αυτήν του μέλλοντος, όπως ορίζει –έτσι κι αλλιώς– το ίδιο το αμπέλι και ο καρπός του. Προετοιμάζεσαι και χτίζεις πάντα για την επόμενη ημέρα.
«…η προστασία του περιβάλλοντος είναι μονόδρομος. Δεν ξεχνάμε ότι πάνω από όλα είμαστε αγρότες. Αυτή η γη μας προσφέρει τον καρπό της και αυτήν καλούμαστε να περιβάλλουμε με αγάπη».
«Η κλιματική κρίση είναι εδώ και προετοιμαζόμαστε να τη διαχειριστούμε», τονίζει η Βασιλική, και φυσικά αναφέρεται στα δύσκολα που διαφαίνονται στον παγκόσμιο αμπελώνα και μαζί στον ελληνικό. «Tα τελευταία χρόνια έχουμε αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες που αφορούν στη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματός μας μέσα από την υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών, από το αμπέλι μέχρι και τη διανομή. Η μετάβαση σε 100% πράσινη ενέργεια με τη χρήση φωτοβολταϊκών σε όλο το κτήμα και η διαχείριση λυμάτων μέσα από την επαναχρησιμοποίηση του νερού αποτελούν τις τελευταίες και σημαντικότερες επενδύσεις που έχουμε υλοποιήσει στο κτήμα μας.
Είναι πολλά αυτά που πρέπει να γίνουν και θα γίνουν, γιατί η προστασία του περιβάλλοντος είναι μονόδρομος. Δεν ξεχνάμε ότι πάνω από όλα είμαστε αγρότες. Αυτή η γη μας προσφέρει τον καρπό της και αυτήν καλούμαστε να περιβάλλουμε με αγάπη».
Κτήμα Γεροβασιλείου: Τεχνολογία και Παράδοση σε «Καλή Μεριά»
Στο Κτήμα Γεροβασιλείου η καλλιέργεια του αμπελώνα γίνεται με ιδιαίτερη φροντίδα και συνεχείς πειραματισμούς στη μελέτη ελληνικών και διεθνών γνωστών και άγνωστων ποικιλιών. Η εξέλιξη της τεχνολογίας συμπορεύεται με την παράδοση σε όλη τη διάρκεια της αμπελοκαλλιέργειας και της οινοποίησης.
Η δημιουργία του Μουσείου Οίνου και οι δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα στο κτήμα –ξεναγήσεις, γευστικές δοκιμές, εκπαιδευτικά προγράμματα, σεμινάρια, διαλέξεις, εκδόσεις, θεατρικές και μουσικές παραστάσεις– συμβάλλουν από κοινού στη μετάδοση του αμπελοοινικού πολιτισμού.
Η περιοχή της Επανoμής κατοικείται αδιάκοπα εδώ και 6.000 σχεδόν χρόνια. H οινοποίηση μαρτυρείται εδώ και 1.500 περίπου χρόνια. Κατά τη βυζαντινή περίοδο, η περιοχή αναφέρεται ως γνωστός αμπελότοπος. Ωστόσο, οικισμός με την επωνυμία Πανομή σημειώνεται για πρώτη φορά σε απογραφή του 1302.
Στην περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας, η Πανομή αποτελεί ελεύθερο αυτοδιοικούμενο «κεφαλοχώρι», και, σύμφωνα με τα φορολογικά κατάστιχα, η αμπελοκαλλιέργεια και η οινοπαραγωγή συνεχίζονται.
Η Επανομή είναι ένα όμορφο αγροτικό χωριό 9.000 περίπου μόνιμων κατοίκων που περιβάλλεται από θάλασσα. Η περιοχή καλύπτεται από καλλιέργειες διαφόρων τύπων, λόφους με ελιές και πλούσια αμπέλια, που μνημονεύονται από πολύ παλιά. Άλλωστε, η Επανομή ανήκε στην ευρύτερη περιοχή της «Καλαμαριάς», που σημαίνει «Καλή Μεριά». Ο τίτλος δόθηκε από Γάλλους περιηγητές για να αποδώσει την καλή ποιότητα των αγροτικών προϊόντων της περιοχής.
Στον αμπελώνα φυτεύτηκαν και καλλιεργούνται με ιδιαίτερη φροντίδα ελληνικές και διεθνείς ποικιλίες. Η Μαλαγουζιά –την οποία οινοποίησε για πρώτη φορά ο Βαγγέλης Γεροβασιλείου– και το Ασύρτικο –που κατάγεται από τη Σαντορίνη– αποτελούν τις ελληνικές λευκές ποικιλίες του κτήματος, ενώ το Λημνιό –η αρχαιότερη ελληνική ποικιλία που είναι σε παραγωγή μέχρι σήμερα, την οποία αναφέρει και ο Αριστοφάνης τον 5ο αιώνα π.Χ.–, το Μαυρούδι, το Μαυροτράγανο και το Ξινόμαυρο αποτελούν τις ελληνικές ερυθρές.
Επίσης, καλλιεργούνται οι γαλλικές λευκές Chardonnay, Sauvignon Blanc και Viognier και οι ερυθρές Syrah και Merlot. Παράλληλα, οι πειραματισμοί και οι μελέτες σε φυτεύσεις ελληνικών και ξενικών ποικιλιών είναι συνεχείς.
Οινοποιείο Γεροβασιλείου: Η Επόμενη Ημέρα της Βιωσιμότητας Έχει ήδη Ξεκινήσει
Το σύγχρονο οινοποιείο περιβάλλεται από τον αμπελώνα και αποτελείται από τέσσερα κτίρια. Η κατασκευή του πρώτου κτιρίου ξεκίνησε το 1986 και ολοκληρώθηκε το 1999 έπειτα από πέντε διαδοχικές επεμβάσεις.
Ο χώρος της παραγωγής –βιοκλιματικά σχεδιασμένος για την υποδοχή των σταφυλιών απευθείας από τον τρύγο και την ομαλή κυκλοφορία του μούστου και του κρασιού σε φυσικά δροσερό περιβάλλον– στεγάζει όλο τον απαραίτητο σύγχρονο εξοπλισμό για την παραγωγή ποιοτικών κρασιών: εκραγιστήρες, πνευματικό πιεστήριο, ειδικές δεξαμενές προζυμωτικής κρυοεκχύλισης λευκών κρασιών, ανοξείδωτες δεξαμενές ζύμωσης λευκής και ερυθρής οινοποίησης με αυτόματο σύστημα ψύξης, δρύινες δεξαμενές ζύμωσης για την ερυθρή οινοποίηση και δεξαμενές σταθεροποίησης.
«Στην καλλιέργεια της γης ένα από τα πιο σημαντικά θέματα είναι η σωστή διαχείριση του νερού. Στο κτήμα μας το έχουμε καταφέρει».
«Συνεχίζοντας τη συζήτηση που είχαμε για τη βιωσιμότητα, στην καλλιέργεια της γης ένα από τα πιο σημαντικά θέματα είναι η σωστή διαχείριση του νερού. Στο κτήμα μας το έχουμε καταφέρει. Το πότισμα μέσω της στάγδην άρδευσης (άρδευση με σταγόνες) και οι μετρήσεις των μετεωρολογικών σταθμών και των υπόγειων αισθητήρων που έχουν τοποθετηθεί στον αμπελώνα μας βοηθούν να ποτίζουμε αποτελεσματικά και στοχευμένα, κάνοντας καλό στο σταφύλι, στη γη και στο ίδιο το νερό.
«Η συσκευασία μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβαρυντική για το περιβάλλον. Ήδη χρησιμοποιούμε ελαφρύτερα γυάλινα μπουκάλια για ορισμένες χώρες του εξωτερικού».
Παράλληλα, η ολοκληρωμένη εγκατάσταση συστήματος διαχείρισης αποβλήτων για τον βιολογικό καθαρισμό του νερού που χρησιμοποιούμε για να καθαρίσουμε τις δεξαμενές και τον χώρο είναι μια ενέργεια που θα μας βοηθήσει πολύ. Πρόκειται για μια μεγάλη επένδυση, αλλά πολύ χρήσιμη τόσο σε ό,τι αφορά την οικονομική διαχείριση όσο και τη βιώσιμη.
Η συσκευασία μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβαρυντική για το περιβάλλον. Ήδη χρησιμοποιούμε ελαφρύτερα γυάλινα μπουκάλια για ορισμένες χώρες του εξωτερικού ενώ, ταυτόχρονα, στοχεύουμε στο άμεσο μέλλον όλα τα κρασιά μας να εμφιαλώνονται σε πιο ελαφριές φιάλες.
Επίσης, το στερεότυπο πως η βαριά φιάλη συνδέεται με την ποιότητα του κρασιού και το κόστος έχει ξεπεραστεί. Ωστόσο, η αύξηση της ζήτησης του γυαλιού, αλλά και η γενικότερη κρίση δημιουργούν ορισμένα εμπόδια, που καλούμαστε να τα αντιμετωπίσουμε.
Για άλλα κρασιά μπορεί να επιλέγεται και εναλλακτική συσκευασία, όχι γυάλινη, αλλά σε τενεκεδάκι, όπως συσκευάζονται και άλλα ποτά. Αυτό θα κάνει πιο εύκολη τη χρήση τους από ένα διαφορετικό κοινό (νεανικό ως επί το πλείστον), ωστόσο το στοίχημα είναι το κρασί που θα έχει μέσα να μην είναι λιγότερο ποιοτικό.
Η ποιότητα είναι ο στόχος στον οποίο πρέπει να εστιάσουμε συνολικά ως βιομηχανία και για να αυξηθεί η παραγωγή χρειάζονται αυτοπεποίθηση και σωστές κινήσεις. Υπάρχουν οινοποιεία που μπορεί ήδη να έχουν προτάσεις που να ταιριάζουν με αυτόν τον τρόπο συσκευασίας.
Κτήμα Βιβλία Χώρα: Με Εγγύηση τις Ιδανικές Εδαφοκλιματικές Συνθήκες
Η πλούσια αμπελοοινική παράδοση και οι ιδανικές εδαφοκλιματικές συνθήκες είχαν οδηγήσει τους δύο οινολόγους, Βαγγέλη Γεροβασιλείου και Βασίλη Τσακτσαρλή, στην επιλογή της περιοχής του Παγγαίου για τη δημιουργία του Κτήματος Βιβλία Χώρα. Το όνομα του κτήματος, που παραπέμπει στην αρχαία ονομασία της περιοχής, πρότεινε η δρ. Σταυρούλα Κουράκου-Δραγώνα.
Το 1998 φυτεύτηκαν τα πρώτα αμπέλια σε έκταση 70 στρεμμάτων. Τον Ιούνιο του 2001 ξεκίνησε η κατασκευή του σύγχρονου οινοποιείου και τον ίδιο χρόνο έγινε η οινοποίηση των πρώτων κρασιών. Οι ιδιόκτητοι βιολογικοί αμπελώνες του κτήματος βρίσκονται σε ύψος 380 μέτρων και καταλαμβάνουν σήμερα έκταση 650 περίπου στρεμμάτων.
Το κλίμα της περιοχής είναι μεσογειακό, με ήπιους χειμώνες και δροσερά καλοκαίρια, επηρεαζόμενο από τον ορεινό όγκο του Παγγαίου και τη θαλάσσια αύρα του Αιγαίου πελάγους. Η διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ ημέρας και νύχτας είναι μεγάλη, γεγονός που βοηθά στην ευεργετικά αργή ωρίμανση των σταφυλιών.
Οι ποικιλίες που καλλιεργούνται και οινοποιούνται σήμερα στο Κτήμα Βιβλία Χώρα είναι οι ελληνικές Ασύρτικο, Αγιωργίτικο και Βιδιανό και οι διεθνείς Sauvignon Blanc, Chardonnay, Semillon, Gewürztraminer, Syrah, Cabernet Sauvignon, Merlot και Pinot Noir. Επίσης, καλλιεργείται μια «άγνωστη» τοπική ποικιλία του Παγγαίου, από την οποία παράγονται τα κρασιά Βίβλινος Ερυθρός και Βίβλινος Ροζέ. Τα αποτελέσματα ταυτοποίησής της μέσω των γενετικών της χαρακτηριστικών –με έλεγχο DNA– έδειξαν ότι πρόκειται για μια ελληνική ποικιλία που δεν ταυτοποιείται με κάποια ήδη υπάρχουσα.
Μικρό Κτήμα Τίτου: Γνωριμία με τα κρασιά της Γουμένισσας σε Σκηνικό που Μαγεύει
Στους πρόποδες του όρους Πάικου, στην περιοχή της Γουμένισσας, περιτριγυρισμένο από αιωνόβιες βελανιδιές, βρίσκεται το Μικρό Κτήμα Τίτου. Εκεί, πλάι στον ποταμό Σείριο, ο Τίτος Ευτυχίδης φύτευσε το 1972 έναν αμπελώνα 40 στρεμμάτων, με τις ποικιλίες Ξινόμαυρο, Νεγκόσκα, Cabernet Sauvignon, Λημνιό και Viognier.
Η μακρόχρονη φιλία του Βαγγέλη Γεροβασιλείου με τον Τίτο οδήγησε τη γυναίκα του τελευταίου, Αγγελική Ευτυχίδη, να μεταβιβάσει το κτήμα στα χέρια που εμπιστευόταν περισσότερο. Έτσι, το 2018, ο Βαγγέλης Γεροβασιλείου και ο Βασίλης Τσακτσαρλής από το Κτήμα Βιβλία Χώρα κατέφθασαν στη Γουμένισσα με στόχο να δημιουργήσουν, με αγάπη και σεβασμό, οίνους υψηλής ποιότητας, αναδεικνύοντας τις τοπικές ποικιλίες της περιοχής.
Το Μικρό Κτήμα Τίτου, κρυμμένο μέσα σε ένα κατάφυτο δάσος δίπλα στο ποτάμι, προσφέρει το καλύτερο περιβάλλον για να γνωρίσει κανείς τα κρασιά της Γουμένισσας μέσα σε απόλυτη φυσική ηρεμία. Τα χρώματα κάθε εποχής αντανακλώνται σε κάθε γωνιά του, ενώ τα άφθονα νερά που ρέουν σε απόσταση λίγων μόνο μέτρων αποτελούν πηγή ζωής και χαλάρωσης. Σήμερα, στον ιδιόκτητο αμπελώνα που περιβάλλει το οινοποιείο κοντά στην περιοχή Δύο Ποτάμια καλλιεργούνται 45 στρέμματα με τις ποικιλίες Ξινόμαυρο και Νεγκόσκα.
Η καλλιέργεια του αμπελώνα γίνεται σύμφωνα με τα πρότυπα της βιολογικής γεωργίας και με ιδιαίτερη φροντίδα και σεβασμό στις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής.
Επιπλέον καλλιεργούνται 155 στρέμματα στον Γερακώνα, μια από τις καλύτερες περιοχές της ζώνης ΠΟΠ Γουμένισσα, καθώς και περίπου 70 στρέμματα στη Φιλυριά και στον Πεντάλοφο. Το 2022 ολοκληρώθηκε η ανακαίνιση του αρχικού κτιρίου όπου, με βάση την παραδοσιακή τοπική αρχιτεκτονική και τα γήινα χρώματα και υλικά, δημιουργήθηκε ένα καλαίσθητο και φιλόξενο οινοποιείο που εναρμονίζεται ιδανικά με το φυσικό περιβάλλον.
Αποτελείται από έναν πλήρως εξοπλισμένο χώρο οινοποίησης, το παραδοσιακό κελάρι ωρίμανσης, μια ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα παλαίωσης, καθώς και από χώρους γευσιγνωσίας και υποδοχής επισκεπτών.
Η καλλιέργεια του αμπελώνα γίνεται σύμφωνα με τα πρότυπα της βιολογικής γεωργίας και με ιδιαίτερη φροντίδα και σεβασμό στις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής. Οι περισσότερες γεωργικές εργασίες γίνονται χειρωνακτικά και ο τρύγος ξεκινά στα τέλη Σεπτεμβρίου.
Τα φυσικά κρασιά και τα orange, που τα τελευταία χρόνια είναι στην επικαιρότητα, στην επιχείρηση Γεροβασιλείου δεν αποτελούν προτεραιότητα, ωστόσο η Βασιλική πιστεύει ότι, όπως σε όλα τα είδη κρασιού, παρατηρούνται ωραίες προσπάθειες.
«Εμείς είμαστε οινολογικά τοποθετημένοι διαφορετικά, αλλά υπάρχουν περιπτώσεις που έχουν ενδιαφέρον. Η ποιοτική πρόταση από όπου και αν προέρχεται είναι πάντα ευπρόσδεκτη. Η Χλόη Χατζηβαρύτη είναι ένα ωραίο παράδειγμα οινοποιού που έχει κάνει μια πολύ ενδιαφέρουσα διαδρομή και έχει πετύχει πολλά σε αυτό το κομμάτι. Διαβάζω τις συνεντεύξεις της και συμφωνώ σε όσα τονίζει γύρω από το ποιοτικό κρασί και τα κρασιά ήπιας παρέμβασης».
Η Γυναικεία Εκπροσώπηση Ένας Ακόμα Πολύτιμος Κρίκος
Η Σταυρούλα Κουράκου, η γυναίκα του ελληνικού κρασιού που έβαλε στον παγκόσμιο χάρτη τον ελληνικό αμπελώνα, ήταν εκείνη που άνοιξε τον δρόμο για όλες τις γυναίκες που ακολούθησαν. Και τα τελευταία χρόνια είναι πολλές οι γυναίκες που καταλαμβάνουν ηγετικές θέσεις στα οινοποιεία και γενικά στον χώρο του κρασιού, συμβάλλοντας στην ανανέωση και εξέλιξή του. Δεν αποτελεί πια θέμα ή είδηση ότι δραστηριοποιούνται γυναίκες στον χώρο του κρασιού. Θεωρούνται πια πολύτιμος κρίκος της βιομηχανίας.
«Θέλουμε να ξεφύγουμε από τις περίπλοκες περιγραφές, από τη στημένη παρουσίαση. Το σύνθημά μας θέλουμε να εμπεριέχει ότι το “να περνάς ωραία” και το κρασί συνδέονται στενά».
«Επέλεξα τον χώρο του μάρκετινγκ χωρίς αυτό να με περιορίζει σε συγκεκριμένο κύκλο σπουδών και εμπειρίας. Αντίθετα, αυτό μου δίνει τη δυνατότητα να αποκτήσω μια πιο διευρυμένη εικόνα σχετικά με τη στρατηγική που πρέπει να ακολουθήσουμε ως εταιρεία», λέει η Βασιλική.
«Ως τμήμα σχεδιάζουμε την πορεία αυτού που υπάρχει σήμερα μέσα στον χρόνο, σε 15 και 20 χρόνια. Αλλά και πώς να επικοινωνήσουμε την ουσία του κρασιού, που είναι να μοιράζεσαι, να περνάς ωραία. Θέλουμε να ξεφύγουμε από τις περίπλοκες περιγραφές, από τη στημένη παρουσίαση. Το σύνθημά μας θέλουμε να εμπεριέχει ότι το “να περνάς ωραία” και το κρασί συνδέονται στενά».
Οικογένεια Γεροβασιλείου: «Δεν Πρέπει να Ξεχνάμε ότι το Κρασί Είναι Προϊόν Γης. Είμαστε Γεωργοί»
«Σε μια οικογενειακή επιχείρηση χρήσιμο είναι, όσο η μια γενιά περνάει τη σκυτάλη στην επόμενη, αυτό να συνοδεύεται με ένα πλάνο διαδοχής. Έχουμε ήδη περάσει σε ένα νέο σχήμα που αναδεικνύει το στελεχιακό δυναμικό και είναι λιγότερο προσωποκεντρικό», λέει η Βασιλική.
«Εμείς εκπροσωπούμε τη δεύτερη γενιά, που πρέπει να ετοιμάσουμε την επιχείρηση για το μέλλον. Είμαστε τρία αδέλφια που ασχολούμαστε με τρεις διαφορετικούς τομείς μέσα στο οινοποιείο. Ο Αργύρης σπούδασε γεωπονία και οινολογία και μπήκε στο αμπέλι και στην οινοποίηση. Η Μαριάνθη τελείωσε νομικά, έκανε ένα μεταπτυχιακό που γύρισε όλον τον κόσμο και είδε οινοποιεία σε κάθε γωνιά του πλανήτη, και ασχολείται με το ανθρώπινο δυναμικό και το management. Εγώ έκανα διοίκηση επιχειρήσεων, μετά ένα μεταπτυχιακό στο μάρκετινγκ και, αφού πέρασα από διάφορες θέσεις στη διοίκηση, έχω μπει στο τμήμα μάρκετινγκ και επικοινωνίας.
«Η ενδυνάμωση του ελληνικού αμπελώνα στο εξωτερικό: αυτός είναι ο στόχος μας για τα επόμενα χρόνια».
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το κρασί είναι προϊόν γης. Είμαστε γεωργοί. Και το ότι μεγαλώσαμε στην Επανομή μας βοηθάει να παραμένουμε «γειωμένοι». Η ενδυνάμωση του ελληνικού αμπελώνα στο εξωτερικό: αυτός είναι ο στόχος μας για τα επόμενα χρόνια. Δεν έχουμε μεγάλες ποσότητες ως χώρα, άρα πρέπει να έχουμε μια πιο συλλογική και premium προσέγγιση, τόσο σε θέματα παραγωγής όσο και προώθησης.
Να πάμε ενωμένοι όλοι μαζί, ως Έλληνες οινοποιοί, να αλλάξουμε την άποψη των ξένων για το ελληνικό κρασί. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει άλματα. Θέλει χρόνο για να αποδώσει αυτό. Όπως συμβαίνει και στο ίδιο το κρασί».
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
Η Μερόπη Παπαδοπούλου Απαντά στο Ερωτηματολόγιο του Προυστ
Μπορεί μια Λευκή Ποικιλία να Είναι Πολυδυναμική;
E-book Carpe Vinum | 10ο Εορταστικό Τεύχος
