Πριν από κάποια χρόνια διαβάζαμε βιβλία ξεφυλλίζοντάς τα. Τα στοιβάζαμε, τα ξεσκονίζαμε, τα μυρίζαμε, τα ανταλλάσσαμε, τα δανείζαμε, τα χαρίζαμε. Οι εποχές αλλάζουν. Στις μέρες μας, χάρη στην ανάπτυξη της τεχνολογίας, μπορούμε πια να μπούμε στον μαγικό κόσμο των βιβλίων σκρολάροντας ή αγγίζοντας μια οθόνη, ή ακόμη φορώντας ακουστικά!
Έντυπα βιβλία, e-books και audio books. Δεν σκοπεύουμε να μπούμε σε κανένα… τρίλημμα, παρά μόνο να συγκεντρώσουμε τα βασικότερα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα κάθε format προκειμένου να κάνουμε τη σωστή επιλογή κατά περίσταση.
Έντυπα Βιβλία
(+): Ας το παραδεχτούμε: το κράτημα ενός βιβλίου και η αίσθηση της υφής των σελίδων είναι συνήθως μια πολύ γοητευτική εμπειρία. Όπως και το να βρούμε χρόνο, να καθίσουμε, να συγκεντρωθούμε και να ανοίξουμε ένα βιβλίο εκεί που το αφήσαμε. Μοιάζει με μικρή τελετουργία που δημιουργεί συναισθήματα νοσταλγίας, θαλπωρής, ηρεμίας αλλά και ασφάλειας.
Επιπλέον, η ανάγνωση τυπωμένων βιβλίων βοηθάει στη συγκέντρωση και είναι πιο ξεκούραστη σε σύγκριση με αυτή στις οθόνες. Η απουσία οπίσθιου φωτισμού μειώνει την καταπόνηση των ματιών και τον κίνδυνο πονοκεφάλων, καθιστώντας το προτιμώμενη επιλογή για όσους είναι επιρρεπείς στην ψηφιακή κόπωση των ματιών.
Τα παραδοσιακά βιβλία δεν απαιτούν εξοπλισμό, συνδεσιμότητα ή φόρτιση, ενώ αξίζει να σημειώσουμε πως μπορούν να θεωρηθούν και διακοσμητικά αλλά και συλλεκτικά αντικείμενα, με πολλούς βιβλιόφιλους να είναι υπερήφανοι για τις βιβλιοθήκες τους.
(-): Ένα έντυπο βιβλίο δεν είναι διαθέσιμο ανά πάσα στιγμή, ενώ μπορεί να είναι ογκώδες και βαρύ, γεγονός που το καθιστά άβολο για ταξίδια ή για τις καθημερινές μετακινήσεις, μειώνοντας έτσι και τις επιλογές των αναγνωστών.
Για τον ίδιο λόγο, καθώς τα ράφια γεμίζουν, τα καινούργια βιβλία αναζητούν τον χώρο τους ή, τελικά, δημιουργούν τις περιβόητες «στοίβες». Επιπλέον, είναι ακριβότερα και η παραγωγή τους έχει σημαντικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, αφού η παραγωγή τους συνεπάγεται κοπή δέντρων, κατανάλωση ενέργειας και δημιουργία αποβλήτων.
Ηχητικά βιβλία | Audio Books
(+): «Ακούγοντας» ένα βιβλίο έχουμε τη δυνατότητα να απολαύσουμε λογοτεχνία ή ποίηση ενώ κάνουμε δουλειές στο σπίτι, ασκούμαστε, περπατάμε, οδηγούμε κ.ά. Γι’ αυτό τα audio books είναι ιδιαιτέρως ελκυστικά για όσες και όσους ζουν πολυάσχολες ζωές αλλά αγαπούν τα βιβλία. Επιπλέον, οι επαγγελματίες αφηγητές στα audio books ζωντανεύουν τις ιστορίες με ξεχωριστό, ιδιαίτερα εκφραστικό τρόπο, προσφέροντας συχνά μια πολύ ευχάριστη εμπειρία.
Χάρη στα ηχητικά βιβλία, η λογοτεχνία γίνεται προσβάσιμη σε ευρύτερο κοινό: σε άτομα με προβλήματα όρασης, συγκέντρωσης, με μαθησιακές δυσκολίες κ.λπ., παρέχοντας μια εναλλακτική για όσες και όσους δυσκολεύονται για οποιοδήποτε λόγο (της βαρεμάρας συμπεριλαμβανομένης) να διαβάσουν με τον παραδοσιακό τρόπο. Επίσης, τα audio books μπορεί να αποτελέσουν σπουδαίο μέσο ώστε μικροί και μεγάλοι να ξεκολλήσουμε από τις οθόνες.
(-): Ωστόσο, οι εκφράσεις του εκάστοτε αφηγητή στην ακρόαση των audio books περιορίζουν την προσωπική ερμηνεία και φαντασία μας ως αναγνωστών σε σύγκριση με την ανάγνωση έντυπων βιβλίων, που το μυαλό μας δημιουργεί εικόνες και συναισθήματα εντελώς προσωπικά.
Επίσης, οι ακροατές audio books εξαρτώνται από την τεχνολογία: χρειάζονται smartphones ή άλλες ειδικές συσκευές αναπαραγωγής, καθώς και σύνδεση στο διαδίκτυο.
Ηλεκτρονικά βιβλία | E- books
(+): Η ευκολία και η φορητότητα των ηλεκτρονικών βιβλίων αποτελεί το μεγάλο πλεονέκτημά τους, αφού μπορούν να «αποθηκευτούν» ως αρχεία σε ηλεκτρονικές συσκευές, επιτρέποντας στους βιβλιόφιλους να έχουν πρόσβαση στα αγαπημένα τους βιβλία οπουδήποτε και οποτεδήποτε καθώς έχουν τη δυνατότητα να μεταφέρουν ολόκληρη… βιβλιοθήκη στην τσέπη τους. Γεγονός που –και χωροταξικά– δημιουργεί ελεύθερο χώρο και στα σπίτια τους.
Μια ακόμη σημαντική παράμετρος είναι πως τα e-books προσφέρουν επιλογές προσαρμογής και ευελιξία όσον αφορά το μέγεθος γραμματοσειράς, στιλ και χρώμα φόντου. Έτσι, η ανάγνωση προσαρμόζεται στις προσωπικές ανάγκες και προτιμήσεις, ενισχύοντας την προσβασιμότητα ατόμων με προβλήματα όρασης.
Τα ηλεκτρονικά βιβλία κοστίζουν λιγότερο και είναι στη διάθεσή μας 24/7, αφού μπορούμε να τα αγοράσουμε και να τα «κατεβάσουμε» άμεσα από διαδικτυακές πλατφόρμες. Επιπλέον, η λειτουργία αναζήτησης που διαθέτουν επιτρέπει τη γρήγορη πλοήγηση στο κείμενο, διευκολύνοντας την εύρεση συγκεκριμένων πληροφοριών ή την επανάληψη αγαπημένων αποσπασμάτων.
(-): Βασικό μειονέκτημα είναι πως βρισκόμαστε πάλι μπροστά από μια οθόνη… Αυτό μπορεί να προκαλέσει κούραση στα μάτια, πονοκεφάλους κ.ά. Επίσης, ακριβώς επειδή οι οθόνες είναι μεγάλοι πειρασμοί, είμαστε επιρρεπείς σε «γκλιν-γκλον», ειδοποιήσεις, social media και άλλα… «δαιμόνια» που δυσκολεύουν την εστίαση στην ανάγνωση.
Φανταστείτε επίσης, εκεί που βρίσκεσαι σε ένα κομβικό σημείο της ιστορίας, να σβήσει η οθόνη επειδή τελείωσε η μπαταρία! Γκρρρ! Θα πρέπει επομένως να ληφθεί σοβαρά υπόψη η εξάρτηση των e-books από την μπαταρία και την επαρκή φόρτιση, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια ταξιδιών ή σε περιοχές με προβλήματα παροχής ηλεκτρικού ρεύματος.
Συγκρίνοντας, λοιπόν, τις τρεις αυτές αναγνωστικές επιλογές γίνεται κατανοητό πως δεν είναι ούτε δεσμευτικές ούτε ανταγωνιστικές. Αντιθέτως, μας δίνουν ακόμη περισσότερες επιλογές για να κάνουμε καλύτερα, ευκολότερα, κατά περίσταση και ανάλογα με τις διαθέσεις, τις επιθυμίες και τις ανάγκες μας αυτό που αγαπάμε: να απολαμβάνουμε βιβλία ασύστολα!
Διαβάστε επίσης στην αθηΝΕΑ:
«Στέλλα, Κρατάω Βιβλίο!» | Βιβλιοπροτάσεις
Γιατί Κέρδισε Booker το «Χρονοκαταφύγιο» του Georgi Gospodinov!
