Τα τελευταία δύο χρόνια μετά από πολύ καιρό, συνέβαινε κάτι διαφορετικό στη Βόρεια Εύβοια. Νέοι/ες είχαν αρχίσει να επιστρέφουν και να επιχειρούν και μαζί να φέρνουν έναν αέρα δημιουργίας και ιδεών. Ο Άκης δημιούργησε ένα κέντρο καταδύσεων, ο Βαγγέλης μελίσσια, η Πόπη, η Γιώτα, ο Γιάννης και άλλοι πολλοί.
Μετά την Καταστροφή
Μεταξύ αυτών και εγώ με τον αδερφό μου που πρόσφατα ανοίξαμε ένα παραθαλάσσιο cafe με έμφαση σε τοπικές ύλες και πιο υγιεινές επιλογές και που μόλις είχε αρχίσει να αποκτά φήμη για τα πρωινά και brunch του.
Ακόμα, οι υπάρχουσες οικογενειακές επιχειρήσεις έχτιζαν μοναδικά τη φιλόξενη φυσιογνωμία της περιοχής. Ο εμβληματικές ελιές των Ροβιών, η ρητίνη/ρετσίνα της περιοχής, η κτηνοτροφία και άλλα, συνέθεταν μια ιδιαίτερη συνύπαρξη μεταξύ ανθρώπων και φύσης. Είχαν δημιουργηθεί προϋποθέσεις για κάτι καλύτερο.
Τώρα η αίθουσα των σχολικών εκδηλώσεων μας έχει μετατραπεί σε κέντρο παροχής βοήθειας για τους πυρόπληκτους. Το κτήμα μας που κάηκε είναι απλά μια μικρή σταγόνα μπροστά στα εκατοντάδες χιλιάδων στρεμμάτων καλλιεργειών και δάσους που γίναν στάχτη, για να μην αναφερθώ στα ζώα.
Η οικονομική ζημιά από το μαγαζί φαντάζει αμελητέα μπροστά στο τι βιώνουν άλλοι συντοπίτες μας. Και όλα αυτά ήταν μια αλυσίδα που στήριζε και την υπόλοιπη οικονομία της περιοχής. Τα σπίτια και οι επιχειρήσεις που χάθηκαν δεν ήταν απλά περιουσιακά στοιχεία, αλλά συμβολίζουν την ανταμοιβή σκληρής δουλειάς και κατάθεσης ψυχής.
Δημιουργία στη Στάχτη
Ωστόσο, προσπαθώ να αντιμετωπίσω τα πράγματα με εναλλακτική και δημιουργική ματιά. Δε μας βλέπω ως κατεστραμμένους, αλλά ως τη μαγιά για μια δυνατή επανεκκίνηση και οραματίζομαι τη Βόρεια Εύβοια από τη μεγαλύτερη Ελληνική οικολογική καταστροφή ως εν δυνάμει πρότυπο αναγέννησης.
Όλα, όμως με τη σειρά τους… Λόγω της μορφολογίας και τοποθεσίας των οικισμών, ο σχεδιασμός και υλοποίηση αντιπλημμυρικών έργων αποτελούν προτεραιότητα ύψιστης σημασίας. Αντίστοιχα άμεσο θέμα είναι απλοποιημένες διαδικασίες αποζημίωσης με ρεαλιστικά ποσά.
Ωστόσο οποιαδήποτε βοήθεια είτε αφορά για παράδειγμα πέντε μήνες, είτε δύο χρόνια, όσο αναγκαία και να είναι, δεν παύει να είναι προσωρινή (προσδόκιμο ζωής). Τίθεται πλέον θέμα αναθεώρησης του παραγωγικού μοντέλου από τη στιγμή που σημαντικές πηγές εισοδήματος πλέον δεν υφίσταται.
Στόχος είναι η ολιστική ανάπτυξη του προορισμού. Η δημιουργία αφηγήματος και προϊόντος που αντανακλούν την ιδιαίτερη φυσιογνωμία της περιοχής
Τί Πρέπει να Γίνει;
Εκτός από την αποκατάσταση και διασφάλιση του χαμένου οικοσυστήματος, έργα υποδομής είναι αναγκαία για οποιαδήποτε προσπάθεια ανασυγκρότησης, τα οποία θα αποτελέσουν και αφορμή για αύξηση της απασχόλησης. Το σημαντικότερο ίσως από αυτά (πέρα από τα αντιπλημμυρικά) αποτελεί ο δρόμος στο Καντήλι που θα συντομεύει την απόσταση προς Χαλκίδα και Αθήνα.
Ο τουρισμός είναι ο κλάδος που μπορεί να ξανασταθεί στα πόδια του νωρίτερα από οτιδήποτε άλλο. Εδώ εισέρχεται ο όρος regenerative tourism, ο οποίος σε αντίθεση με το sustainable tourism δεν περιορίζει απλά τον αρνητικό αντίκτυπο στο τοπικό περιβάλλον, κοινωνία και οικονομία, αλλά στόχο έχει να επιφέρει καθαρά οφέλη σε αυτά.
Η φυσική καταστροφή μπορεί να αποτελέσει βάση μιας μεσοβραχυπρόθεσμης καμπάνιας και δημιουργίας τουριστικού προϊόντος, για όσoυς/ες θέλουν να απολαύσουν τα υπόλοιπα που έχει να προσφέρει η περιοχή, αλλά και να γίνουν συμμέτοχοι στη διαδικασία αναδημιουργίας ταξιδεύοντας “with a purpose”.
Ολιστική Ανάπτυξη
Η προβολή όμως είναι απλά ένα μέσο. Στόχος είναι η ολιστική ανάπτυξη του προορισμού. Η δημιουργία αφηγήματος και προϊόντος που αντανακλούν την ιδιαίτερη φυσιογνωμία της περιοχής, η καταγραφή των πόρων που διαθέτει, η συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και community-led δράσεις, διαδρομές, αλλά και η βελτίωση προσβασιμότητας και εκπαίδευση αποτελούν στοιχεία ενός τέτοιου πλάνου δράσης.
Η σύνδεση με τον, σχεδόν αφανισμένο, πρωτογενή τομέα θα στηρίξει την ανάκαμψη του και θα δώσει αξία στην τουριστική προσφορά. Ωστόσο αυτό δεν είναι εφικτό αν λείπουν κρίκοι από αυτή την αλυσίδα αξίας. Για παράδειγμα, ακόμα και πριν τις φωτιές υπήρχε δυσκολία στη χρήση των υψηλής ποιότητας κτηνοτρoφικών προϊόντων μας γιατί δεν υπάρχει σφαγείo στην περιοχή.
Από εκεί και πέρα we can run wild: Κίνητρα έναρξης/μετεγκατάστασης βιώσιμων επιχειρήσεων, art residences, εισαγωγή τεχνολογικών καινοτομιών (living labs/smart villages) μέσα από συνεργασίες με εθνικούς/Ευρωπαϊκούς φορείς, ενθάρρυνση κοινωνικών πρωτοβουλιών και smart networking, υβριδικά χωροταξικά και επιχειρηματικά μοντέλα για την επίτευξη οικονομιών κλίμακας και πολλαπλασιαστικά οφέλη στην τοπική κοινωνία είναι μερικά από τα ενδεχόμενα.
Μην ξεχνάμε βέβαια ότι ενώ εστιάζουμε στη μεταβλητή των πυρκαγιών, υπάρχει και η μεταβλητή της πανδημίας και δεκάδες άλλες κατακλυσμιαίες αλλαγές σε έναν κόσμο που τρέχει ταχύτατα. To μέλλον ξεκινάει σήμερα.
